Kalendarium starożytnego Egiptu |
| DATA | WYDARZENIE |
| IV tysiąclecie p.n.e. | Okres prednastyczny w Egipcie. Konieczność prowadzenia robót irygacyjnych na dużą skalę przyspieszyła rozwój pierwszych form państwowości - jednostek terytorialnych, nazwanych później z grecka nomami. Zarysowała się różnica pomiędzy Egiptem Dolnym (Delta Nilu) a Górnm (dolina Nilu), która zaciążyła na całych późniejszych dziejach Egiptu. Początkowo powstało tam wiele drobnych państw, które z czasem zjednoczyły się. |
| ok. 3000 p.n.e. | Powstanie egipskiego pisam obrazkowego, nazwanego hieroglifami (święte pismo). W piśmie tym można wyróżnić 3 rodzaje znaków: ideogramy, fonogramy, determinatywy. Z monumentalnego pisam obrazkowego powstało uproszczone pisamo hieratyczne, a w VII w. pismo demotyczne. Powstanie kalendarza egipskiego. |
| Początek III tysiąclecia p.n.e. | Na terenie Egiptu istniały 2 państwa: Górny Egipt - wąska dolina biegnąca od I katarakty do nasady Delty oraz Dolny Egipt obejmujący Deltę Nilu. W rolnictwie wprowadzono pierwsze pługi |
| ok. 2850 p.n.e. | Władca Górnego Egiptu Menes, założyciel I dynastii zjednoczył oba państwa. Stolicą było miasto Tinis. |
| ok. 2850-2250 p.n.e. | Stare Państwo Egipsie (dynastia I-VI). Konsolidacja wewnętrzna państwa i umocnienie władzy faraonów, która z patriarchalnej przekształciła się we władzę despotyczną. |
| ok. 2500-2052 p.n.e. | Pierwszy Okres Przejściowy (dynastia VII-X). Pod koniec panowania VI dynastii władza faraona upadła, wybuchł zamieszki skierowane przeciw możnym. Rozprężenie ogarnęło cały kraj. |
| 2400 p.n.e. | Wielka Piramida w Gizie. |
| ok. 2052-1778 p.n.e. | Średnie Państwo (dynastia XI-XII). Władcy XI, a zwłaszcza XII dynastii, oigraniczywszy władzę naczelników nomów, przywróciła sprężystą administrację kraju. Wznowiono wielkie prace irygacyjne. |
| ok. 1878-1841 p.n.e. | Panowanie Senusereta (Sesostris) III, faraona z XII dynastii. Utrwalił on panowanie egipskie nad północną Nubią. |
| ok. 1840-1792 p.n.e. | Panowanie Amenemhata III. Był to okres największej potęgi władzy państwowej w czasach Średniego Państwa. |
| 1778-1670 p.n.e. | Drugi Okres Przejściowy (dynastia XIII-XIV). Po śmierci Amenemhata III nastąpił z nieznanych bliżej przyczyn ponowny rozpad kraju na drobne państewka. |
| 1670-1570 p.n.e. | Panowanie Hykosytów w Egipcie (dynastie XV i XVI). |
| 1570-1100 p.n.e. | Nowe Państwo Egipskie (dynastia XVIII-XX). Kraj za panowania XVIII dynastii został odbudowany. |
| 1570-1545 p.n.e. | Panowanie faraona Amazisa I. Wyzwoliwszy Egipt spod panowania Hykosów wyprawił się do Nubii i wcielił ją ponownie do Egiptu. Rozciągnął także zwierzchnictwo Egiptu nad miastem Byblos (Fenicja). |
| ok. 1505-1480 p.n.e. | Panowanie królowej Hatszepsut. Prowadziła politykę pokojową, zajmując się gospodarczym podnisieniem kraju. Wznosiła wspaniałe budowle. Utraciła zdobycze terytorialne na wschodzie. |
| ok. 1500 p.n.e. | Wynalezienie prymitywnego żurawia ułatwiającego rolnikom pracę przy nawadnianiu pól. |
| 1491-1436 p.n.e. | Panowanie faraona Totmesa III (Tutmotisa), któr doprowadził Nowe Państwo do szczytów potęgi. |
| ok. 1413-1377 p.n.e. | Panowanie faraona Amenhotepa III (Amenofisa). Zręczny polityk zdołał obronić się przed wzrastającą potęgą Hetytów. W Tebach zbudował świątynię grobową z której zachowały się słynne kolosy Memnona. |
| ok. 1377-1358 p.n.e. | Panowanie faraona Amenhotepa IV (Amenofisa). Reformatora religijnego. W miejsce tradycyjnego politeizmu wprowadził monoteizm, ogłaszając Słońce źródłem wszelkiego życia na ziemi. Przyjął imie Echnaton. Przeniósł stolicę z Teb do Acheton. |
| 1345-1318 p.n.e. | Panowanie faraona Horemheba I, byłego dowódcy wojsk, wyniesionego na tron przy poparciu kapłanów, dał początek nowej dynastii XIX. |
| 1317-1301 p.n.e. | Panowanie faraona Setiego I, który walcząc z Hetytami przyłączył część utraconych prowincji do Egiptu. |
| 1301-1234 p.n.e. | Panowanie Ramzesa II. Za jego rządów Egipt odzyskał mocarstwowe znaczenie. Dbał o rozwój kultury. Wznosił wspaniałe budowle. |
| ok. 1280 p.n.e. | Zawarcie pokoju między Egiptem (Ramzesem II) i Hetytami (Hattusilisem III) na mocy, którego Egipt zatrzymał Palestnę i Fenicję natomiast Syria pozostała strefą wpływów hetyckich. Pakt ten został przypieczętowany małżenstwem córki króla Hetytów z faraonem. |
| 1234-1220 p.n.e. | Panowanie faraona Merenptaha, syna Ramzesa II. Nowe osłabienie Egiptu do czego przyczyniają się wędrówki tzw. „ludów morskich”, które w 2 połowie XVII w. z niewiadomych przyczyn wyruszyły z terenów naddunajskich i bałkańskich. Merenptah zdołał odeprzeć najeźdzców. |
| ok 1200 p.n.e. | Wskutek najazdów ludów tracko-frygijskich upadło państwo Hetytów będące w końcu XII w. poważnym zagrożeniem dla Egiptu. |
| 1197-1165 p.n.e. | Ramzes III z dynastii XX toczył ciężke walki z ludami morskimi i zdołał ich zatrzymać na granicy Egiptu. Egipt utracił Palestynę i Fenicję. |
| ok. 1085 p.n.e. | Herhor arcykapłan boga Amona w Tebach i głównodowodzący armii pozbawił korony faraona Ramzesa XII i sam zasiadł na tronie. |
| Poł. X w. p.n.e. | Władzę w Egipcie zagarnął dowódca libijskich wojsk najemnych Szeszkonk. Założyciel XXII dynastii zw. libijską. Początek panowania dynastii obcego pochodzenia. |
| 715-663 p.n.e. | Panowanie w Egipcie XXV dynastii zw. nubijską lub etiopską. |
| 671-663 p.n.e. | Egipt pod panowaniem Aysrii . |
| 663 p.n.e. | Władca miasta Sais (położonego w Delcie Nilu) Psametyk I wykorzytsując powstanie w Babilonii przeciw Asyrii zrzucił jarzmo asyryjskie i przywrócił niezależność państwową Egiptu. |
| 663-609 p.n.e. | Panowanie Psametyka I. Wypędziwszy Nubijczyków z Górnego Egiptu i zjednoczył kraj. |
| ok. 609-594 p.n.e. | Panowanie faraona Nechona II. Po zwycięstwie pod Megiddo zajął Jerozolimę, następnie opanował Syrię i dotarł do Eufratu. Z jego inicjatyty fenicjanie odbyli pierwszą wyprawę odkrywczą: objechali dookoła Afrykę. |
| 525 p.n.e. | Faraon Psametyk III został pobity (bitwa pod Peluzjum) przez króla Perskiego Kambyzesa II. Egipt stał się prowincją perską. |
| 332 p.n.e. | Aleksander Macedoński wkroczył do Egiptu |
| 305 p.n.e. | W wyniku walk diadochów, czyli byłych wodzów Aleksandra Wielkiego, władze w Egipcie objął Ptolemeusz I Soter. Założyciel nowej dynastii Ptolemeuszów. |
| 305-30 p.n.e. | Panowanie dynastii Ptolemeuszów. Egipt stał się niezależnym państwem hellenistycznym, którego władcy przejeli i rozbudowali egipski system biurokracji. Językiem urzędowym był grecki. |
| III w. p.n.e. | Maneton kapan egipski w Heliopolis napisał w języku greckim historię Egiptu. |
| 51-31 p.n.e. | Panowanie Kleopatry VII z dynastii Ptolemeuszów, królowej Egiptu. Przez związek z Cezarem (46-44 p.n.e.), a następnie z Antoniuszem (41 p.n.e.), którego poślubiła w 37 r. p.n.e. usiłowała zachować niezależność Egiptu. |
| 31 p.n.e. | Bitwa pod Akcjum, po której wojska Oktawiana wkroczył do Egiptu. Kleopatra, aby nie wpaść w ręce zwycięzców popełniła samobójstwo. |
| 30 p.n.e. | Egipt stał się prowincją Rzymu. |
Bibliografia:
- Stanisław Arnold, Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurkowski, Dzieje Świata, Ludowa Spłódzielnia Wydawnicza 1976.
- Józef Wolski, Historia Powszechna, Starożytność, PWN, Warszawa 2002.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
