„Front zachodni 1917-1918. Od grzbietu Vimy do Amiens i zawieszenia broni” - A. Wiest - recenzja

Na froncie zachodnim od prawie dwóch lat walczące armie zastygły w okopach prowadząc morderczą i wyniszczającą dla obu stron wojnę pozycyjną. Sytuacja zmieniła się kiedy państwa Ententy przystąpiły w roku 1917 do ofensywy przeciwko wojskom kajzera. Pomimo postawienia wszystkiego na jedną kartę przez Niemcy w roku 1918 ostatecznie szala zwycięstwa przechyliła się na stronę Ententy. Opis tych wydarzeń został zaprezentowany w książce A. Wiesta1 Front zachodni 1917-1918. Od grzbietu Vimy do Amiens i zawieszenia broni.

Praca Andrew Wiesta składa się z wprowadzenia i siedmiu rozdziałów. Wprowadzenie prezentuje nam sytuację i plany obu stron na początku roku 1917. Rozdział pierwszy opisuje ofensywy francuskie przeprowadzone w pierwszej połowie roku 1917 przez gen. Nevelle’a. Rozdział drugi przedstawia bunt wojsk francuskich, który był ich efektem. Następne dwa prezentują bitwy pod Passchendaele i Cambrai, a także przystąpienie Amerykanów do wojny i ich przybycie do Europy. Piąty rozdział opisuje ostatnią niemiecką ofensywę przeprowadzoną w 1918 r. Przedostatni przybliża nam okres kontrofensywy państw Ententy. W ostatnim Autor omawia krańcowe walki i podpisanie zawieszenia broni przez walczące strony w listopadzie 1918 roku.

Przechodząc zaś do meritum. Podobnie jak w tomie poprzednim dominuje obraz widziany z perspektywy angielskiej. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że w porównaniu do pracy Neiberga Andrew Wiest przeznaczył znacznie więcej miejsca roli Francuzów, którym poświęcił dwa pierwsze rozdziały. Opisując i nie umniejszając ich znaczenia w dalszej części książki. Warte odnotowania jest to, że Wiest pomimo tego, że jest Amerykaninem w żaden sposób nie wyróżnił swoich rodaków, oddając w pracy ich rzeczywisty udział w walkach. Pojawiają się również opisy prezentujące działalność bojową wojsk pochodzących z dominiów angielskich przede wszystkim Kanadyjczyków2.

Przechodząc do kwestii militarnych. W pracy zostały zaprezentowane wszystkie starcia, do których doszło w okresie 1917-1918. W miarę możliwości zostały zaprezentowane ciekawe epizody związane z poszczególnymi bitwami. Znaczną część miejsca Autor przeznaczył na zaprezentowanie sylwetek dowódców przedstawiając zarówno ich wady i zalety. Ponadto przewijają się wątki związane z życiem codziennym żołnierzy. Na minus należy zaliczyć jednak brak osobnego rozdziału przedstawiającego poszczególne walczące armie. Rekompensuje to jednak opisy w tekście głównym, w których Wiest prezentuje wartość i możliwości wojsk na tym etapie wojny. W szczególności nowo przybyłych wojsk amerykańskich, a także reakcje sojuszników na ich przybycie. Ponadto w książce został umieszczone opisy ukazujące użycie, powstałej w pierwszym okresie konfliktu, jednej z nowinek technicznych jaką były czołgi. Kwestie lotnicze są niestety tylko wzmiankowane3. Warte uwagi są również umieszczone w tekście tabele, które stanowią dodatkowe źródło informacji i uzupełniają tekst główny.

Front zachodni 1917-1918... został napisany jasnym i klarownym językiem. Największym plusem jest umieszczenie na prawie każdej stronie fragmentów tekstów źródłowych, które pozwalają poczuć atmosferę panującą zarówno pośród „wielkich” dowódców i ich sztabów, ale również zwykłych szeregowców. Zabieg ten nie tylko ubarwia tekst, ale również powoduje, że książkę czyta się bardzo szybko i przyjemnie. Podobnie jak przy pozostałych tomach. Tłumaczenie autorstwa Bogusława Soleckiego poza drobnymi niedociągnięciami stoi na bardzo wysokim poziomie. Pochwała należy się również prof. Schrammowi, będącemu od pierwszego tomu redaktorem tej serii, który odnalazł i omówił wszystkie najważniejsze błędy – ich omówienie zostało umieszczone na końcu książki4.

Oprawa edytorska książki prezentuje się bardzo dobrze. Praca została wydana w twardej oprawie z obwolutą. Podobnie jak w pozostałych tomach również w tym została zamieszczona znaczna ilość zdjęć, obrazów i rysunków, które prezentują czytelnikowi oprócz wyglądu poszczególnych armii i sprzętu, z którego one korzystały, również epizody z życia żołnierzy jak i z sceny z pól bitewnych. Dużym plusem jest to, że w znajdujących się pod niektórymi z nich podpisami pojawiają się dodatkowe informacje, które stanowią dobre uzupełnienie tekstu głównego. Jednakże podobnie jak tomach poprzednich mogą irytować te z nich, które powtarzają się w tekście. Oprócz ilustracji książkę uzupełnia kilkanaście starannie wykonanych map, przedstawiających zarówno etapy poszczególnych kampanii jak i kolejne bitwy.

Komu można polecić tę pozycję? Na pewno tym, którzy nabyli wcześniej pracę Neiberga, i którzy chcą poznać dalszy przebieg działań wojennych po roku 1916. Przede wszystkim zaś jednak tym czytelnikom, którzy rozpoczęli przygodę z „Wielką Wojną”, którzy otrzymują bardzo solidne opracowanie i przyjemnie napisane opis drugiej połowy zmagań na froncie zachodnim.

Plus minus:
Na plus:
+ styl Autora
+ wartość merytoryczna
+ liczne cytaty ze źródeł
+ brak „szczególnego traktowania” swoich rodaków
+ dobra jakość tłumaczenia
+ praca redaktora merytorycznego
+ ilość ilustracji
+ ilość map
+ podpisy pod ilustracjami i tabele, które stanowią dodatkowe źródło informacji
+ oprawa edytorska (papier, twarda okładka)
Na minus:
- „angielski” punkt widzenia
- brak opisu walczących armii
- niewiele miejsca poświęconego lotnictwu
- kilka drobnych potknięć tłumacza
- niektóre podpisy pod ilustracjami, które powtarzają się w tekście głównym
- sentencje wplecione w tekst, które mogły by być zastąpione dodatkowym tekstem

Tytuł: Front zachodni 1917-1918. Od grzbietu Vimy do Amiens i zawieszenia broni
Autor: Andrew Wiest
Wydawca: Dom Wydawniczy REBIS
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-83-7510-476-9
Liczba stron: 224
Oprawa: twarda z obwolutą
Cena: ok. 50 zł
Ocena recenzenta: 8/10

1. Jest profesorem historii, kierownikiem programu badań nad wojną wietnamską i jednym z kierowników Ośrodka Studiów Wojskowych i Społecznych na University of Southern Missisipi. Wykładał w USAF Air War College oraz na Royal Military Academy w Sandhurst. Ostatnio opublikował „Atlas II wojny światowej„ (wraz z Davidem Jordanem, “Haig: The Evolution of a Commander”, Rolling Thunder in a Gentle Land: The Vietnam Var Revisited” I ”Vietnam’s Forgotten Army: Herosim and Betrayal in the ARVN”. [za notką umieszczoną na obwolucie książki] [↩]
2. Pojawia się nawet niewielka wzmianka o udziale Portugalczyków. [↩]
3. Co ciekawe są one reprezentowane przez dosyć znaczną ilość ilustracji ukazujących używane typy samolotów. [↩]
4. W książce s. 221. [↩]