Kalendarium sprawy polskiej podczas I wojny światowej |
Wybuch w 1914 roku I wojny światowej z udziałem mocarstw rozbiorowych: Austro-Węgier, Niemiec i Rosji dał nadzieję na odzyskanie przez Polskę niepodległości i przyczynił się do rozbudzenia w Polakach tożsamości narodowej uwieńczonej odzyskaniem niepodległości w 1918 roku.
Kalendarium sprawy polskiej podczas I wojny światowej
1914
8 sierpnia - deklaracja Wiktora Jarońskiego w rosyjskiej Dumie Państwowej,
Oby krew przez nas przelana i okropności bratobójczej dla nas wojny przyniosły połączenie rozdartego na trzy części narodu polskiego
9 sierpnia 1914 r. - odezwa niemiecko - austro-węgierska do mieszkańców Królestwa Polskiego: „wolność Wam niesiemy i niepodległość, za którą tyle wycierpieli ojcowie”. Treść odezwy przeczytaj tutaj.
14 sierpnia 1914 r. - odezwa Mikołaja Romanowa do Polaków: „wojsko rosyjskie niesie Wam błogą wieść owego pojednania. Niechaj się zatrą granice, rozcinające na części Naród Polski”. Przeczytaj tekst odezwy tutaj.
16 sierpnia 1914 r. - w Krakowie powstał Naczelny Komitet Narodowy
Naczelny Komitet Narodowy w 1914 r.
1915
5 sierpnia 1915 r. Niemcy zajęli Warszawę.
Wkroczenie kawalerii niemieckiej do Warszawy 5 sierpnia 1915 r.
15 sierpnia 1915 r. - niemiecki kanclerz Theobald von Bethmann Hollweg w Reichstagu oświadczył w kontekście Polski, iż „kraj wyzwolony z rosyjskiego jarzma będzie mógł pielęgnować i rozwijać właściwości swego narodowego życia”
Theobald von Bethmann Hollweg
1916
5 listopada 1916 r. - cesarze Niemiec i Austrii wydali manifest, w którym obiecują wskrzeszenie państwa polskiego tak „by ziemie polskie przez waleczne ich wojska ciężkiemi ofiarami rosyjskiemu panowaniu wydarte do szczęśliwej przywieść przyszłości”. Przeczytaj treść aktu tutaj
1917
14 stycznia 1917 r. - inauguracyjne posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu w Królestwie Polskim, będącej organem władzy polskiej ustanowionym przez niemieckie i austro-węgierskie władze okupacyjne. Jej pierwszym przewodniczącym został Wacław Niemowojski.
inauguracyjne posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu w Królestwie Polskim
22 stycznia 1917 r. - orędzie prezydenta USA Thomasa W. Wilsona, który mówił: „mężowie stanu wszędzie są zgodni, że powinna powstać zjednoczona, niepodległa i sama stanowiąca swe prawa Polska”
Woodrow Wilson
27 marca 1917 r. - odezwa Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich „Polska ma prawo do całkowitej niepodległości pod względem państwowo-międzynarodowym”. Treść odezwy przeczytaj tutaj.
21/22 lipca 1917 r. - aresztowanie i osadzenie w twierdzy w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego
15 sierpnia 1917 r. - w Lozannie w Szwajcarii powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele. Celem organizacji było odrodzenie państwa polskiego przy pomocy państw Trójporozumienia
Komitet Narodowy Polski w Paryżu 1918 r.
12 września 1917 r. - utworzenie Rady Regencyjnej w skład, której wchodzili: arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, książę Zdzisław Lubomirski, hrabia Józef Ostrowski
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, abp Aleksander Kakowski, ks. Zdzisław Lubomirski
15 listopada 1917 r. - w Deklaracji praw narodów Rosji z 16 listopada 1917 r., proklamowano „prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia aż do oderwania się i utworzenia samodzielnego państwa”.
1918
8 stycznia 1918 r. - orędzie prezydenta USA Wilsona, w którego 13 punkcie zawarto tezę, iż „stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.”
29 sierpnia 1918 r. - rząd Rosji Radzieckiej anulował traktaty rozbiorowe
28 października 1918 r. w Krakowie utworzono Polską Komisję Likwidacyjną
10 listopada - powrót Piłsudskiego z Magdeburga
11 listopada 1918 r. - na mocy decyzji Rady Regencyjnej Józefowi Piłsudskiemu została przekazana zwierzchnia władza wojskowa oraz naczelne dowództwo nad polskim wojskiem.
12 listopada 1918 r. - Józef Piłsudski wydaje pierwszy rozkaz a w nim mówi: „liczę na to, że każdy z Was potrafi siebie przezwyciężyć i zdobędzie się na wysiłek dla usunięcia różnic i tarć, klik i zaścianków w wojsku, dla szybkiego wytworzenia poczucia koleżeństwa i ułatwienia pracy.”
Józef Piłsudski
14 listopada 1918 r. - orędzie Rady Regencyjnej w przedmiocie rozwiązania Rady Regencyjnej i przekazania Najwyższej Władzy Państwowej naczelnemu dowódcy wojsk polskich Józefowi Piłsudskiemu
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
