Budowa muzeów w latach 2007–2015 była nieefektywna. NIK wskazała na ogromne opóźnienia

Budowa nowych muzeów w latach 2007–2015 nie była w pełni efektywna i skuteczna: nie zapobieżono wzrostowi planowanych kosztów i wydłużeniu terminów realizacji - stwierdziła NIK.

Wizualizacja Muzeum II Wojny Światowej / fot. Studio Architektoniczne „Kwadrat”

Opóźnienia

Jak poinformowała NIK wybudowana siedziba Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, została oddana do użytku z przekroczeniem zakładanych pierwotnie terminów o cztery lata – z 2009 r. na 2013 r.

Także terminy oddania do użytkowania siedzib pozostałych muzeów były zmieniane w stosunku do pierwotnych założeń (w przypadku: MIIWŚ o dwa lata – z 2014 r. na 2016 r., MJP o rok – z 2016 r. na 2017 r., MHP o sześć lat – z 2013 r. na 2019 r., MSN o trzy lata – z 2016 r. na 2019 r.), co powoduje m.in. zwiększone koszty wynajmowania siedzib tymczasowych o 3,544 mln. zł (do I połowy 2015 r.), a także o 10,793 mln. zł po tym okresie do końca inwestycji.

Nadzór sprawowany przez Ministra oraz Prezydenta m.st. Warszawy nad budową muzeów nie był skuteczny, ponieważ nie zapewniono prawidłowej realizacji zadań oraz programów wieloletnich, w tym nie zapobieżono wzrostowi planowanych kosztów (MŻHP i MIIWŚ) oraz wydłużeniu terminów realizacji zadań inwestycyjnych. Dla przykładu w latach 2012-2015 (I półrocze) odbyły się tylko trzy inspekcje na miejscu budowy MIIWŚ.

Ponadto do dnia zakończenia kontroli nie powstała zaakceptowana i umożliwiająca uzyskanie pozwolenia na budowę dokumentacja projektowa stałej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Muzeum Historii Polski miało powstać nad Trasą Łazienkowską

Niska efektywność i skuteczność

Izba ustaliła, iż na niską efektywność i skuteczność wydatkowania środków finansowych, miało wpływ nieprowadzenie analiz ryzyk dotyczących m.in. wyboru konkretnych lokalizacji pod budowę muzeów. Za przykład podano decyzję o zmianie miejsca dla Muzeum Historii Polski w Warszawie. Skutkowało to brakiem możliwości wykorzystania wszystkich dotychczasowych efektów zrealizowanych działań przez MHP dotyczących siedziby w poprzedniej lokalizacji (nad Trasą Łazienkowską) na kwotę łączną 6 mln zł. Rząd Platformy Obywatelskiej najpierw zwlekał kilka lat z budową muzeum (ponad zakładany termin), by pod koniec drugiej kadencji zmienić lokalizację na cytadelę warszawską, decyzję tę podtrzymał rząd Prawa i Sprawiedliwości. Odpowiedzialność za tę sytuację nie obciąża dyrekcji tej placówki.

Zwiększone nakłady inwestycyjne

Kontrola przyniosła także zastrzeżenia w kwestii zwiększenia nakładów inwestycyjnych ustalonych w programach wieloletnich, dotyczących budowy Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie oraz Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, o łączną kwotę 148,5 mln zł. Jednakże mimo wszystko środki publiczne na budowę muzeów były wydatkowane zgodnie z przeznaczeniem określonym w programach wieloletnich i umowach zawartych z muzeami.

Muzeum – model budynku, wyk. Kuba Morkowski i Adam Perka, 2010, sklejka brzozowa, 250 x 150 x 120 cm / fot. Jan Smaga

Nieuregulowana kwestia własności

NIK zauważyła, że nieruchomość, na które ma powstać Muzeum Józefa Piłsudskiego jest własnością Miasta Sulejówek. Obecnie jest ona dzierżawiona, a miasto nie ma prawnego obowiązku przekazania go na rzecz muzeum.

Uwagi i wnioski NIK

Zdaniem NIK by wyeliminować w przyszłość podobne nieefektywne działania należy dokonać szczegółowej analizy dotyczącej wyboru miejsca inwestycji, co ma wyeliminować opóźnienia i wzrost kosztów inwestycji. Izba uznała także, że konieczne jest wzmożenie inspekcji i kontroli na budowach. NIK uznał, iż Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego powinien opracować koncepcję rozwoju muzeów w Polsce z jasno określonymi zasadami wsparcia ze środków publicznych projektów budowy muzeów.

^{Źródło: nik.gov.pl, pełny raport do przeczytania tutaj}