Promocja książki M.Gwiazdowskiej „Ochrona i konserwacja zabytków Szczecina po 1945 roku”

Zapraszamy 29 listopada 2016 (wtorek), o godzinie 18.00 na dziedziniec Muzeum Narodowego w Szczecinie - Muzeum Tradycji Regionalnych (ulica Staromłyńska 27) na promocję książki dr Małgorzaty Gwiazdowskiej „Ochrona i konserwacja zabytków Szczecina po 1945 roku” przygotowanej na podstawie pracy doktorskiej obronionej na Uniwersytecie Szczecińskim. Promocja jest współorganizowana przez Uniwersytet Szczeciński i Muzeum Narodowe w Szczecinie. Wstęp wolny.

dr Malgorzata Gwiazdowska „Ochrona i konserwacja zabytków Szczecina po 1945 roku”

Zabytki Szczecina były objęte ochroną konserwatorską, która w siedemdziesięcioletniej powojennej historii miasta podlegała istotnym zmianom dotyczącym sposobu ich odbudowy i konserwacji. Ochroną, która stanowiła świadomą politykę władz oraz wynikała z uwarunkowań gospodarczo społecznych, jakim miasto podlegało w tym czasie. Była też istotnym czynnikiem budowania tożsamości powojennych mieszkańców Szczecina w procesie ich identyfikacji z zastanym dziedzictwem kulturowym. 

Polskie władze i konserwatorzy zabytków dokonały, przed przystąpieniem do odbudowy zniszczonego miasta, po 1945 r. starannego rozpoznania i oceny walorów zabytkowych budowli. Należy podkreślić, że znany z nowożytnych sztychów historyczny Szczecin, o malowniczej panoramie zróżnicowanej wieżami kościołów, już na początku XX wieku takim miastem nie był. Zniszczenia miasta zwłaszcza w XVII i XVIII wieku, spowodowały znaczny ubytek pośród najstarszych jego budowli. Kolejną ważną zmianą była likwidacja twierdzy w 1873 r. i związane z tym nie tylko powstanie nowych dzielnic, ale także przekształcenia na terenie dawnego Starego Miasta, którego zabudowę stanowiła przed 1945 r. głównie architektura z XIX i początku XX wieku. W ówczesnej ocenie służb konserwatorskich, zniszczone w 80% Stare Miasto, powinno mieć zachowany i odbudowany historyczny układ przestrzenny oraz średniowieczne i nowożytne budowle zabytkowe. Potwierdzeniem tego był wpis obszaru Starego Miasta do rejestru zabytków w listopadzie 1952 r. Można uznać z perspektywy czasu, że decyzja odbudowy szczecińskiej starówki we współczesnej formie, mieściła się w konwencji obowiązującej doktryny konserwatorskiej. Była także spójna z rozwiązaniami przyjętymi na terenie Polski oraz innych miast europejskich zniszczonych działaniami wojennymi. Objęcie ochroną konserwatorską architektury XIX i XX wieku stanowiącej główny obszar miejskiego śródmieścia nadało mu nowego znaczenia w wymiarze estetycznym i historycznym. Od początku lat siedemdziesiątych były opracowywane przez służby konserwatorskie spisy historycznej zabudowy tego okresu i przekazywane do Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. Wykazy te zostały ujęte w zapisach planu zagospodarowania miasta i były podstawą do objęcia nadzorem konserwatora zabytków prac remontowych w historycznych budynkach. 

Podjęte prace nad ratowaniem dziedzictwa kulturowego Szczecina miały niejednokrotnie nowatorski charakter. Tak było z odbudową zniszczonej szczecińskiej starówki w latach pięćdziesiątych, a także rewitalizacją historycznych kwartałów miasta z końca XIX i początku XX wieku. Podjęte działania dowiodły, że proces ochrony zabytków to także pytanie o jakość przestrzeni publicznej i charakteru miasta postrzeganego i akceptowanego przez jego mieszkańców.

dr Małgorzata Gwiazdowska - absolwentka historii sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Stopień doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie historia uzyskała z wyróżnieniem za pracę doktorską pt. Działalność konserwatorska władz Szczecina w latach 1945-2006. Od 1996 r. pełni funkcję miejskiego konserwatora zabytków, wydając od 1999 r. decyzje konserwatorskie na terenie Miasta Szczecina na mocy przekazanych kompetencji. Wcześniej zatrudniona w Pracowni Dokumentacji Naukowo – Historycznej w szczecińskim oddziale Państwowego Przedsiębiorstwa Pracownie Konserwacji Zabytków. Podejmowała i podejmuje samodzielne prace badawcze z zakresu:historii sztuki oraz ochrony i konserwacji zabytków, wynikiem których jest udział w specjalistycznych konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych oraz publikacje tematyczne. Członek Polskiego Komitetu Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków.