Maria Curie nie Skłodowska, czyli o tytule nowego filmu o polskiej noblistce

Zapowiadany na marzec film „Maria Skłodowska-Curie”, to tak naprawdę „Maria Curie”. Na potrzeby polskiego rynku dodano polską część nazwiska noblistki, gdy na festiwalach w Hamburgu i Toronto tytuł produkcji nosi nazwę „Marie Curie, The Courage of Knowledge” i to mimo wsparcia Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Maria Skłodowska Curie, Maria Curie Skłodowska czy Maria Curie? Ona sama często podpisywała się dwoma nazwiskami1, podobnie jej dwa nazwiska występują na noblowskim dyplomie2 oraz na jej sarkofagu w paryskim Panteonie3.

Jednak producenci/dystrybutorzy (?) filmu o słynnej badaczce uznali, że lepiej będzie gdy film pominie jej polską część nazwiska i zostawi tylko tę sugerującą jej francuskie pochodzenie. Nie od dziś wiadomo, że wiele osób na zachodzie mylnie uznaje, że Skłodowska urodziła się właśnie nad Sekwaną. Polski tytuł oddaje polską tradycję dwuczłonowego zapisu nazwiska noblistki. Jednakże nazwa filmu w największej internetowej bazie IMDb4, filmstars.de5, festiwalu Filmfest w Hamburgu6 jednoznacznie pokazuje, że produkcja będzie poza Polską promowana jako „Maria Curie”. Potwierdza to także powyższy plakat przeznaczony na rynek niemiecki.

Polski Instytut Sztuki Filmowej wsparł ten film kwotą 1 775 000,00 zł. Jednak na swoich stronach używa tytułu „Maria Skłodowska-Curie” w odniesieniu do pokazu tej produkcji na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto, natomiast na stronie festiwalu film jest przedstawiany jako „Marie Curie, The Courage of Knowledge”7. Zapytany przez nas o tę sprawę PISF odpowiedział:

Instytut nie ma statusu koproducenta, tylko instytucji współfinansującej produkcję filmową; nie może ingerować w tytuł filmu. Dotyczy to też międzynarodowych koprodukcji mniejszościowych. Zaangażowanie strony polskiej w tym przedsięwzięciu wynosi tylko ok. 10% całego budżetu. Warto zwrócić uwagę, że w filmie wystąpią polscy aktorzy, rolę tytułową ma zagrać Karolina Gruszka, cały pion operatorski będą tworzyli polscy specjaliści, przewidywane są także zdjęcia w Polsce.

Wygląda na to, że tytuł „Maria Skłodowska-Curie” został przeznaczony tylko dla polskiego kinomana, zachodni widz pójdzie już na „Marię Curie”. Dlaczego zatem „oszukuje” się polskiego widza innym tytułem? Zapewne ze względu na to, że w Polsce przywiązuje się bardzo dużą wagę do polskości Skłodowskiej, która jest bohaterką narodową. Popularności Skłodowskiej w Polsce nikt nie neguje, mało jaka Polka jest tak znana na świecie i jednocześnie tak kochana w swoim ojczystym kraju. W Polsce Maria jest znana pod dwoma nazwiskami, tak też się podpisywała o czym wspomniano powyżej. Na zachodzie jest inaczej, co ten film mógłby chociaż spróbować zmienić.

Nie widziałem produkcji, do jej polskiej premiery jeszcze kilka tygodni, być może jej scenariusz pokazuje zgodnie z prawdą historyczną pochodzenie Skłodowskiej i jej autentyczny polski patriotyzm. Wtedy produkcja się obroni. Ale nawet jeśli tak będzie, to powiem szczerze, że nie podoba mi się, że film wsparty polskimi pieniędzmi startuje w festiwalach jako „Marie Curie, The Courage of Knowledge” a nie „Marie Skłodowska-Curie, The Courage of Knowledge” lub po prostu „Maria Skłodowska-Curie”. Nie usprawiedliwia tego fakt, że nazwisko „Skłodowska” może być mało znane dla zagranicznego widza.

Na koniec jeszcze jedna konstatacja. Szkoda, że film o wielkiej Polce otrzymał tylko 10% polskiego wsparcia. Tego typu międzynarodowe koprodukcje,  promujące polską historię i polskich bohaterów powinny otrzymywać nie tylko wsparcie z PISF, ale także z innych instytucji rządowych. Być może obecne kierownictwo Ministerstwa Kultury postąpiłoby inaczej, wszakże przygotowywane są polskie megaprodukcje historyczne.

1. http://d.wiadomosci24.pl/g2/f5/d6/78/96489_1241810383_22e0_p.jpeg [↩]
2. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1911/curie_diploma.jpg [↩]
3. http://www.chemgeneration.com/images/section_2/section_2_page_10_picture_2.jpg [↩]
4. http://www.imdb.com/title/tt5705058/mediaviewer/rm830147584 [↩]
5. http://www.filmstarts.de/kritiken/238273.html [↩]
6. http://www.filmfesthamburg.de/en/programm/archiv_suche.php [↩]
7. http://www.tiff.net/films/marie-curie [↩]