„26 Dywizja Piechoty” – P. Paradowski, J. Wojewoda – recenzja


Seria zeszytów „Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918-1939”to wspólne dzieło wydawnictw – Edipresse Polska S.A. i Hobby Media s.c. Całej kolekcji patronują: Muzeum Wojska Polskiego, Centralna Biblioteka Wojskowa, Wojskowe Biuro Historyczne oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe. Poczytny cykl zapoczątkował wydany w sierpniu 2016 r. wolumin o 1. Dywizji Piechoty Legionów, a w czerwcu br. na rynku księgarskim ukazała się publikacja opowiadająca o skierniewickiej 26. Dywizji Piechoty.

Autorami prezentowanej książki są Piotr Paradowski i Jakub Wojewoda. Pierwszy z nich to mieszkaniec Skierniewic, magister historii, absolwent Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, a także prezes Stowarzyszenia Tradycji 26. Skierniewickiej Dywizji Piechoty i opiekun miejsc pamięci żołnierzy Wojska Polskiego. Drugi to urodzony w 1979 r. w Warszawie magister historii, kustosz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie, oraz założyciel i Prezes Stowarzyszenia Muzealna Grupa Historyczna im.II/18 pp, członek Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w IPN, działacz społeczny na rzecz zachowania Miejsc Pamięci Narodowej i cmentarzy wojennych na Mazowszu.

Recenzowana książka w sposób skondensowany, ale też i wyczerpujący, ukazuje historię powstania i walk zorganizowanej w 1921 r. 26. Dywizji Piechoty. Autorzy pokusili się również o przedstawienie dziejów pułków wchodzących w skład tejże dywizji: 10 pp (miejsce stacjonowania: Łowicz), 18 pp (miejsce skoszarowania: Skierniewice, podobnie jak dowództwo dywizji oraz 26.Pułk Artylerii Lekkiej), 37 pp (Kutno i Łęczyca). Okazuje się, że pułki piechoty, które na stopie pokojowej wchodziły w skład 26 DP, miały korzenie kilka lat wstecz –w 1918 r., a swoje wojenne doświadczenie zdobywały na polach bitew z Ukraińcami i bolszewikami. Zaczątki 10. pułku organizowały się w Cieszynie (31. Pułk Strzelców Austriackich, a później 7 pp Ziemi Cieszyńskiej), skąd jednostka wyruszyła walczyć o granice powstającego z niewoli Państwa Polskiego. Żołnierze 10 pp przeszli chrzest bojowy pod Lwowem i Tarnopolem z Ukraińcami, bronili Śląska Cieszyńskiego przed inwazją Czechów oraz walczyli z agresją bolszewickiej Rosji (Kijów, Berezyna, Mińsk, Pilica). Protoplasta 18 pp, jako 2 pp Ziemi Rzeszowskiej powstał w Rzeszowie, od razu włączając się w działania wojenne przeciwko Ukraińcom we wschodniej Małopolsce. Następnie żołnierze 18 pp walczyli na froncie bolszewickim i obsadzali granicę z Litwą. Ostatni z pułków piechoty wchodzących w skład 26 DP– 37. Łęczycki Pułk Piechoty im Ks. Józefa Poniatowskiego organizował się w listopadzie 1918 r. w Przemyślu i tego miasta musiał bronić przed Ukraińcami. Potem walczył pod Lwowem, nad Dniestrem, w wyprawie kijowskiej oraz brał udział w wojnie bolszewickiej.

Po wojnie w obronie granic Polski przyszła pora na odpoczynek. To wtedy w 1921 r. powstała 26 DP, a jej pułki zostały przeorganizowane na stopę pokojową i skoszarowane na terenie miast zachodniego Mazowsza i Ziemi Łęczyckiej. W tym miejscu książki można zapoznać się z całkowicie nieznanym dla mnie tematem życia koszarowego żołnierzy WP okresu międzywojennego. Autorzy niniejszej broszury stanęli na wysokości zadania i z niezwykłym wdziękiem i w oparciu o materiał źródłowy opisali życie żołnierzy poza służbą. W tych fragmentach książki można dowiedzieć się o wysokiej skali analfabetyzmu tamtejszego wojska, o szkoleniach w czytaniu i pisaniu organizowanych dla niewykształconych żołnierzy. Przeczytać można o często organizowanych zawodach strzeleckich żołnierzy dywizji, w których współzawodniczyli ze sobą żołnierze poszczególnych pułków. Czytelnik odnajdzie także informacje o innych zawodach sportowych, np. biegach, meczach piłki nożnej, czy zawodach jeździeckich. Najważniejszą jednak sprawą w tej części książki są bez wątpienia szczegółowe opisy świąt pułkowych, które stawały się w tamtejszym czasie wielkimi uroczystościami nie tylko wojskowymi, ale też całego miasta – wszystkich bez mała mieszkańców garnizonowych miejscowości, w których stacjonowali żołnierze 26 DP. To bardzo mocna strona publikacji i olbrzymi plus dla autorów, że przedstawili namiastkę świata II RP, który już nie istnieje (chyba że na starych fotografiach). Czytelnik podczas lektury może choć trochę poczuć się jak w garnizonie, w koszarach, dajmy na to – 18.Pułku Piechoty, kilkadziesiąt lat wstecz. Poszczególne rozdziały opowiadające o pododdziałach piechoty skierniewickiej dywizji kończą fragmenty omawiające ich udział w wojnie obronnej 1939 r., opisujące walki w obronie granic w ramach Armii „Poznań” oraz udział w największej batalii września – bitwie nad Bzurą. Tam już nie było tak kolorowo, jak na pułkowych świętach w dobie pokoju.

Książkę uzupełniają bardzo interesujące i unikatowe zdjęcia archiwalne (m.in. dowódców), oraz współczesne (np. ocalałych budynków koszarowych, fortyfikacji), fotografie sztandarów pułków ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego, mapy działań z lat 1918-1920 oraz z wojny obronnej 1939 r., a także biogramy dowódców dywizji i pułków.

Praca Piotra Paradowskiego i Jakuba Wojewody to książka ciekawa, stanowiąca obowiązkową lekturę dla historyków interesujących się dziejami II RP i wojny obronnej 1939 r. Publikacja może być również przewodnikiem dla regionalistów, pragnących poznać historię wojskową jednostek stacjonujących przed wojną w Skierniewicach, Łowiczu, Kutnie i Łęczycy. Lektura wciąga, a czytelnicy czujący pewien niedosyt, mogą sięgnąć po inne tomy serii lub zagłębić się w książki opisujące kampanię wrześniową 1939 r. Przedstawiając 26 DP i jej poszczególne pułki, autorom udało się opowiedzieć również historię Polski międzywojennej – świata, którego już nie ma. Polecam.

Plus minus

Na plus:

+ pierwsza książka o 26 DP

+ część większej serii „Wielka Księga Piechoty Polskiej”

+ namiastka świata II RP, jakiego już dawno nie ma

+ graficzny układ publikacji i unikatowe zdjęcia

Na minus:

- brak

Metryczka 

Tytuł: 26 Dywizja Piechoty. 10, 18, 37 Pułk Piechoty. Kolekcja Wielka Księga Piechoty Polskiej. Tom 26

Autorzy: Piotr Paradowski, Jakub Wojewoda

Wydawca: Edipresse Polska, Hobby Media

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-7945-618-5

Liczba stron: 95

Okładka: miękka

Cena: 24,99 zł

Ocena recenzenta: 8/10

Redakcja merytoryczna: Marcin Petrynko
Korekta: Klaudia Orłowska

Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.

1 komentarz

  1. Grzegorz pisze:

    Nie jest to pierwsza książka o 26 DP. W 2009 roku została wydana o „Z dziejów 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach autorstwa Edwarda Włodarczyka.

Odpowiedz