Władcy Persji

Achemenes

Ksiązę plemienia Persua stworzył monarchię perską dając początek dynastii Achemenidów. W legendach uznawany za syna Egeusza lub Perseusza.

Artakserkses I (panowanie: 464 p.n.e. - 424 p.n.e.)

Syn Kserksesa I. Stłumił powstania w Baktrii i w Egipcie. Prowadził długą wojnę z Grecją zakończoną zwycięstwem Greków i zawarciem w 449 r. pokoju Kalliasa.

Artakserkses III (panowanie: 358 p.n.e. - 338 p.n.e.)

Syn Artakserksesa II. Stłumił on wybuchające przeciw Persji powstania (w Azji Mn., Syrii, Fenicji i Palestynie) i zdołał ponownie podbić Egipt tak, że za jego panowania Persja osiągnęła znów swe dawne granice. Aby poskromić satrapów odebrał im prawo utrzymywania własnych wojsk. Zamordowany w wyniku spisku pałacowego.

Cyrus II Wielki (panowanie: 559 p.n.e. - 529 p.n.e)

Właściwy twórca potęgi państwa perskiego. Swoje wspaniałe zwycięstwa w dużej mierze zawdzięczał przewadze liczebnej wojska i nowej taktyce wojennej (nagłe ataki świetnej konnicy). Cyrus zwyciężył ostatniego króla Medów, Astiagesa (550 r.) zajął stolicę Medów Ekbatanę i przyłączył całą Medię do Persji. Podbił Armenię i Kapadocję. Pokonał króla Lidów Krezusa (ogromne bogactwa Krezusa, których źródłem były kopalnie złota w Lidii, spowodowały, że jego imię stało się synonimem bogacza) i zdobył jego stolicę Sardes. Państwo lidyjskie stało się prowincją Persji. Tym samym zostały podporządkowane PErsji kolonie-miasta greckie zależne wówczas od Lidii. W 538 p.n.e. Cyrus zajął Babilon po zwycięskiej bitwie pod Opis. Pokonując państwo nowobabilońskie (uwolnił Żydów z niewoli babilońskiej). W latach następnych zorganizował wyprawę ku Morzu Śródziemnemu i uzależnił od siebie prawie całą Azję Mn. Crus podzielił państwo na satrapie, wprowadził system monetarny (kazał bić perskie złote monety). Za jego panowania nastąpił znaczny rozwój handlu. Cyrus zyskał sławę władcy sprawiedliwego i tolerancyjnego. W 529 p.n.e. Scytowie znad rzeki Amu-darii przeciwko, któym wyruszył Cyrus pokonali wojska perskie. Cyrus zginął w czasie bitwy.

Dariusz I (panowanie: 522 p.n.e. - 486 p.n.e.)

Uśmierzył on powstanie, które wybuchło po śmierci Kambyzesa II i zreorganizował państwo. Podzielił je na nowo na 20 satrapii, zorganizował system zarządzania (powstanie urzędów), rozbudował system dróg i pocztę. Wprowadził nową złotą monetę o wysokiej wartości (tzw. dareiki), nakazał opracować nowy kodeks praw. W polityce wewnętrznej Dariusz dążył do zgromadzenia dużych zasobów. Zezwalał możnym na eksploatowanie ludności (pozyskując ich w ten sposób), przede wszystkim jednak sam ciągnął zyski. W stosunku do podbitych odznaczał się dużą tolerancją religijną, pozyskując tym sobie kapłanów. Prowadził liczne wojny. Podbił część Indii i część Tracji, lecz wyprawa przeciw Scytom (513 r.) zakończyła się niepowodzeniem. Skierował się przeciw Grecji dążąc do jej podoboju jednakże w 490 r. poniósł klęskę pod Maratonem.

Dariusz III (panowanie: 336 p.n.e. - 330 p.n.e.)

Wywodzący się z bocznej lini Achemenidów ostatni władca z tej dynastii. Za jego panowania nastąpił ostateczny upadek niepodległości Persji, która po bitwie pod Issos (333 r.) i następnie pod Gaugamelą (330 r.) weszła w skład monarchii Aleksandra Wielkiego.

Kambyzes II (panowanie: 529 p.n.e. - 522 p.n.e.)

Syn Cyrusa. Kambyzes w bitwie pod Pelusium w 525 p.n.e. pokonał Psametyka III i zajął Egipt. U schyłku życia Kambyzesa wybuchło w państwie perskim powstanie, które ogarnęło znaczne obszary.

Kserkses I (panowanie: 486 p.n.e. - 465 p.n.e.)

Syn Dariusza I. Wyprawił się on przeciw Grecji, gdzie poniósł klęskę. W 482 r. stłumił powstanie w Babilonie.

Bibliografia: 

1. Stanisław Arnold, Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurkowski, Dzieje Świata, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976.
2. Józef Wolski, Historia Powszechna, Starożytność, PWN, Warszawa 2002.