Kategoria: Tradycja i obyczaje

Polskie tradycje wielkanocne

Polskie tradycje wielkanocne

Wielkanocne kroszonki, batikowe pisanki, krzyżoki, przywołówki dyngusowe czy turki to jedynie kilka z ponad 57 emocjonujących obrzędów i tradycji, które wpisane zostały na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Pochodzące z całego kraju obyczaje, zwyczaje i przekazy, które od dziesiątek pokoleń kultywowane są w polskich rodzinach zostały ocalone przed zapomnieniem dzięki Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego […]

Skąd się wzięła choinka? Historia świątecznego drzewka

Skąd się wzięła choinka? Historia świątecznego drzewka

Udekorowana choinka, najlepiej żywa, choć nie jest to dziś reguła, bo liczy się sama symbolika, to nieodłączny rekwizyt okresu świątecznego. Zawsze mile widziana, uwielbiana przez dzieciaki, bo też pod nią mogą odszukać upragnione i długo wyczekiwane upominki, doceniana za swój walor wizualny jak i zapachowy, nie była przez wieki utożsamiana jedynie przez pryzmat nadchodzącego okresu. […]

O historii prima aprilis – dniu żartownisiów, kłamców i szachrajów, ale czy tylko?

O historii prima aprilis – dniu żartownisiów, kłamców i szachrajów, ale czy tylko?

Dziś prima aprilis! Czas usprawiedliwionego żartu, psikusa i robienia kogoś w tzw. trąbę. Jest to też moment, który wcale nie jest wymysłem współczesności lub ewentualnie nieco zamierzchłych czasów naszych dziadów i pradziadów... no dobra, pra pradziadów. To wyjątkowy dzień, lub nawet dni, ba, cały okres, który może mieć rodowód antyczny, a na pewno średniowieczny.

Palma na dziś, czyli ciekawostki wokół Niedzieli Palmowej

Palma na dziś, czyli ciekawostki wokół Niedzieli Palmowej

Niedziela Palmowa. Dla chrześcijan ważne święto, swoisty przedsmak Wielkiego Tygodnia, który z kolei przygotowuje do jednego z najważniejszych świąt - Wielkanocy. Niedziela Palmowa to reminiscencje słynnego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, podczas którego lokalna społeczność przywitała go palmami. Informują o tym ewangeliści: Mateusz, Marek i Łuksza. 

Słodka historia pączka

Słodka historia pączka

Są okrągłe, słodkie, tłuściutkie, z lukrem, cukrem pudrem lub posypką. Z różą, czekoladą, adwokatem… Któż nie kocha pączków i potrafi odmówić ich sobie, zwłaszcza w Tłusty Czwartek? 

Mroźny i srogi luty?

Mroźny i srogi luty?

„Luty, luty, ubierz ciepłe buty„, albo ”idzie luty, podkuj buty” i tak dalej. Rzeczywiście, nazwa drugiego miesiąca roku, najkrótszego zresztą, ma zwiastować siarczyste mrozy, przed którymi ma nas uchronić, w myśl tych dwóch powiedzonek, ciepłe obuwie, bo wiadomo, że od nóg najzimniej. Sama nazwa tego miesiąca, z językoznawczego punktu widzenia, odnosi się do aury, ale […]

Bałwan. Fenomenem śnieżnej figury i jej historia

Bałwan. Fenomenem śnieżnej figury i jej historia

Bałwan. Chodź zrobimy bałwana. Śmieszny ten bałwan! Nie no, nie rób z siebie bałwana! Ty bałwanie! Bałwochwalcze zachowanie. Tyle bałwanów to ja na oczy nie widziałem w jednym miejscu. Musi to być jakieś święte miejsce. Piękne te bałwany wody w oddali! O, bałwan soli! Tyle znaczenia w mowie, a jednak zawsze kojarzony z zimą lub […]

O św. Mikołaju trochę inaczej. Opiekun wilków i patron studentów

O św. Mikołaju trochę inaczej. Opiekun wilków i patron studentów

Któż z nas nie wierzył w św. Mikołaja? Któż z nas licząc na prezenty od niego pisał, a jak tej umiejętności jeszcze nie posiadał, to rysował, bardzo poufną treść listu do tego świętego? Następnie czekał z utęsknieniem na miłego gościa, któremu zawsze, ale to zawsze, udało się nas przechytrzyć i dostarczyć prezenty wtedy, kiedy nie […]

Grudzień. Co z tą nazwą miesiąca?

Grudzień. Co z tą nazwą miesiąca?

Grudzień to ostatni, dwunasty, miesiąc roku. Jest jednak pierwszym z zimowych miesięcy, podczas którego dochodzi do przesilenia. Jednak skąd wywodzi się jego nazwa? Jakie ma znaczenie? Otóż na ogół podaje się, że pierwowzorem tego leksemu, a więc wyrazu jako abstrakcyjnej jednostki systemu językowego, było słowo „gruda”, na co zwrócił już uwagę Aleksander Brückner. 

W adwencie nie było nudy

W adwencie nie było nudy

Adwent, słowo wywodzące się z języka łacińskiego od adventus, czyli przybycie, przyjście, nadejście, zbliżenie się, pojawienie się; ale też od advento w znaczeniu  zbliżać się, nadchodzić, przybywać i nadciągać. To okres, który w Kościele katolickim trwa od 29 listopada do 24 grudnia, a w prawosławnym i grekokatolickim, jako Post Filipowy, od 28 listopada do 6 […]