„Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne” - A. Tarnowski - recenzja

„Dla Japonii udzielenie pomocy Europie Wschodniej stało się okazją do poprawienia swego wizerunku jako aktywnego gracza na forum międzynarodowym. Ale czy Japonia była szczerze zainteresowana pomocą dla Europy Wschodniej, czy też może zaangażowała się w nią pod wpływem nacisków?1^″ Takie o to pytanie, a także wiele innych stawia przed Czytelnikiem Arkadiusz Tarnowski2 w swojej książce zatytułowanej: Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne.

Kiedy po raz pierwszy sięgnąłem po książkę Polska i Japonia 1989-2004 w mojej głowie pojawiły się pytania, które wynikały z pewnych obaw. W głębi siebie pytałem się czy ta praca nie będzie poza moim zasięgiem, a tym samym poza zasięgiem innych Czytelników? Czy będzie ona napisana językiem przystępnym, czyli takim, gdzie nawet osoba nie zorientowana w świecie stosunków międzynarodowych nie zagubi się w gąszczu specjalistycznego słownictwa? Liczyłem, że zapoznanie się z ową książką rozwieje moje wątpliwości. Wynikiem tych prac poznawczych jest owa recenzja.

Już pierwszy rzut okiem na stopkę redakcyjną pozwala stwierdzić, że nim książka trafiła do druku przeszła ona przez ręce wielu specjalistów m.in. Ewy Pałasz-Rutkowskiej3, co napełniło mnie optymizmem i sprawiło, iż oczekiwałem naprawdę niezłej pozycji. Po zapoznaniu się ze spisem treści każdy Czytelnik bez trudu spostrzeże, iż praca składa się z pięciu rozdziałów. Z kolei te zaś wprowadzają nas w różne okresy stosunków między naszymi krajami, a tytuły rozdziałów są dla Czytelnika drogowskazem i zarazem pewną myślą przewodnią autora. Wystarczy, że powołam się na tytuł rozdziału drugiego, który brzmi: Nadrabianie straconego czasu (1995-1997), gdzie właśnie opisywany jest okres, w którym starano się odbudować dobre relacje i odzyskać właśnie „stracony czas„ po latach 1991-1994 kiedy to stosunki między Polską, a Japonią zostały ”zamrożone”. Taki układ pracy jest bardzo przystępny i pozwala się odnaleźć w ogromie informacji jakie są podawane Czytelnikowi.

Wielkie uznanie w moich oczach znalazły podrozdziały zatytułowane „analiza przypadku” czy też „studium przypadku”. Arkadiusz Tarnowski opisuje w nich inwestycje japońskie w Polsce analizując je na wybranych przykładach firm np. Toyoty. Stanowią one niezwykle ciekawy fragment pracy, dzięki, któremu możemy bliżej poznać i zrozumieć zasady jakimi kierowały się firmy japońskie wybierając Polskę. Tym samym dowiadujemy się jak zachęcano Japończyków do inwestycji w naszym kraju, a nie wyglądało to tak pięknie jak można, by sądzić. Na przestrzeni wielu lat w porównaniu z innym krajami Europy Środkowo-Wschodniej np. Czechami odstawaliśmy od reszty. Te analizy dają Czytelnikowi, także możliwość poznania pewnych mechanizmów gospodarczych i politycznych, co jest zaletą w tej publikacji. Tak samo jak wszelkiego rodzaju ciekawostki przytoczone przez autora np. oskarżenie firm japońskich o szpiegostwo gospodarcze. Stanowiło to swoiste urozmaicenie i skłaniało do ciekawych konkluzji.

Ta pozycja to również bardzo interesujące źródło wiedzy o przemianach w Polsce i Europie po 1989 r. Stanowi wręcz ciekawe uzupełnienie innych prac, które poświęcone są wydarzeniom, które nastąpiły po owym roku. Z pracy możemy dowiedzieć się jak wówczas postrzegano wszelkie przemiany jakie zachodziły w naszym regionie w kraju tak odległym jak Japonia. W tym momencie wypada tu zaznaczyć, że nie były one zawsze w pełni pozytywne, co rzutowało na wzajemne stosunki między naszymi krajami.

Wartościowym elementem pracy są wszelkiego rodzaju dane przedstawione w tabelach, które autor poddał analizie i wyciągnął z nich interesujące wnioski. Tym samym jest to dobre uzupełnienie pracy, gdyż te kolumny cyfr naprawdę uświadamiają Czytelnikowi jaką pomoc uzyskaliśmy od Japonii w wielu dziedzinach życia. Właśnie dzięki formie tabel jesteśmy w stanie szybko zweryfikować na co i jakie kwoty były przeznaczane dla Polski. To daję naprawdę do myślenia! Wielkim plusem pracy są wszelkiego rodzaju aneksy, które stanowią świetne uzupełnienie pracy. Wśród nich możemy znaleźć m.in. informacje o pozycjach poświęconych Japonii wydanych w naszym ojczystym języku czy też wykaz firm japońskich działający w Polsce.

Kolejną sprawą jaką wypada omówić jest język pracy. Zaczynając lekturę obawiałem się, iż książka będzie pełna specjalistycznego języka, która będzie po prostu nie zrozumiały dla Czytelnika, który nie interesował się nigdy sprawami ekonomii. I rzeczywiście tak jest. W pracy przewija się mnóstwo wszelkiego rodzaju słownictwa, które nie zawsze jest wyjaśnione np. counter-purchase czy joint venture. Z czasem możemy się domyślić z kontekstu, co znaczą dane słowa, lecz jest to forma niewystarczająca. Praca jest naprawdę solidnie wykonana, jednakże jest ona z gatunku tych, które swoim słownictwem nie porywają czytelnika i czytając odnosi się wrażenie, iż jest ona monotonna.

Publikacja ta jest zdominowana przez opis stosunków politycznych i gospodarczych. Strefa kultury jest w stosunku do reszty wydarzeń opisanych w tej książce naprawdę uboga. Wprawdzie obejmują one wszelkie wydarzenia kulturalne jakie miały miejsce w latach 1989-2004, ale są one tylko zarysem tego, co działo się w tej kwestii na przestrzeni tych lat. Osoby zainteresowane tą kwestią będą raczej rozczarowane. Tym samym odnosi się wrażenie, że jest to jedynie tło dla głównego nurtu pracy.

Książka Arkadiusza Tarnowskiego Polska i Japonia 1989-2004 jest na naszym rynku wydawniczym pierwszą taką próbą przedstawienia stosunków jakie wywiązały się miedzy naszymi krajami po 1989 r. Poza wadami na jakie wskazałem praca jest naprawdę solidnie wykonana i widać, że autor włożył w nią wiele pracy. Wydawnictwu Trio, które wydało ową pozycję należy dać pochwałę z racji faktu, iż tematyka japońska znajduje u nich szerokie odbicie w wydawanych książkach. Odbiciem tego faktu jest właśnie ta pozycja. Komu, więc polecić tę książkę?

Przede wszystkim osobom, które interesują się stosunkami międzynarodowymi oraz osobom, którym pojęcia związane z ekonomią nie są niczym nieznanym. Polecam także, Czytelnikom, którzy interesują się przemianami w naszym kraju po 1989 r. i zastawiania ich rola, a także udział innych państw w tych przeobrażeniach. W dalszym rzędzie polecam ją Czytelnikom, którzy interesują się Krajem Kwitnącej Wiśni i chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o tym kraju, lecz niech wezmą pod uwagę wyżej wspomniane wady. W zależności od tego jakim jesteś rodzajem Czytelnika możesz dodać lub odjąć jedno oczko do oceny.

Tytuł: Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne
Autor: Arkadiusz Tarnowski
Wydawca: Trio
Data wydania: 2009
ISBN: 978-83-7436-199-6
Liczba stron: 542
Cena: ok. 40-46 zł
Ocena recenzenta: 7/10

1. A. Tarnowski, Polska i Japonia 1989-2004, Warszawa 2009, s. 39. [↩]
2. Doktor nauk humanistycznych specjalizujący się we współczesnych stosunkach polityczno-gospodarczych między Europą, a Japonią. Był wieloletnim stypendystą japońskiego Ministerstwa Edukacji, gdzie prowadził badania do recenzowanej książki. [↩]
3. Doktor habilitowana., profesor UW, japonistka, autorka wielu prac i artykułów poświęconych historii i kulturze Japonii. Była ona recenzentką opisywanej tutaj pracy. [↩]