„Między Marksem a Palackým. Historiografia w komunistycznej Czechosłowacji” - M. Górny - recenzja |
Seria wydawnictwa Trio W krainie PRL od kilku lat cieszy się dużym zainteresowaniem na polskim rynku książek historycznych. Dzieje się tak nie bez przyczyny. Kolejne publikacje poruszają nieraz stosunkowo słabo znane tematy, tak historii politycznej, gospodarczej jak i społecznej. Książka Macieja Górnego wpisuje się idealnie w ten zbiór rzadko poruszanych zagadnień (co już samo w sobie zasługuje na pochwałę).
Jak podaje wydawca:
„Książka niniejsza jest rozwinięciem pracy magisterskiej Wizja czeskich dziejów narodowych w oficjalnej historiografii czechosłowackiej lat 1948-1963 wyróżnionej w III edycji Ogólnopolskiego Konkursu na najlepszą pracę magisterską i doktorską związaną tematycznie z regionem Europy Środkowej i Wschodniej organizowane przez SGH w Warszawie.”
Co ciekawe, autor drążąc dalej temat, napisał kolejną książkę: Przede wszystkim ma być naród. Marksistowskie historiografie w Europie Środkowo-Wschodniej. Ta praca z kolei została oparta na doktoracie, którego dr Górny bronił w czerwcu 2006 r.1 Pracę, rzecz jasna, opublikowało wydawnictwo Trio (w 2007 r.).
Ale o czym jest książka? Tytuł może być tutaj lekko mylący. Nie było bowiem celem autora ocenianie historiografii jako takiej, w komunistycznej Czechosłowacji. W zakończeniu pracy Maciej Górny wyraźnie podkreśla swój pierwotny zamiar, którym było ukazanie pewnych przemian, wątków czy też elementów, które miały znaleźć swoje zastosowanie w budowaniu konkretnego systemu politycznego2. Czyni to w bardzo ciekawy sposób. Na zasadzie swoistej lekcji historii, od czasów husyckich, przez Wojnę Trzydziestoletnią aż po wiek XIX i XX, pokazuje co dla komunistów było wartościowe w czeskiej historii. Jak wykorzystywali historię dla legitymizowania swojej władzy. Sporo miejsca poświęca kilku konkretnym postaciom: Zdenkowi Nejedlemu, Tomasowi G. Masarykovi, Josefovi Pekarovi, Frantiskowi Palackiemu czy też Josefovi Mackovi. Na przykładzie ich działań, życiorysów czy też prac, które wydawali, ilustruje jak przebiegały pewne procesy, jak można było jedną postać przedstawiać zarówno jako przyjaciela obecnego systemu, jak i wroga, którego należy zwalczać. Te i inne elementy zostały oparte na podstawowym założeniu, jakim jest ukazanie sensu czeskich dziejów, według historyków marksistowskich.
Wszystko to autor robi w sposób bardzo jasny, czytelny i zrozumiały, nawet dla kogoś niewprawnego w dziejach komunistycznej Czechosłowacji. Język nie sprawia najmniejszych trudności. Dzieło czyta się z dużą lekkością, mimo iż poruszane są tematy niełatwe. Ogromna w tym zasługa dra Górnego (wówczas jeszcze mgra), który etapami, w bardzo logiczny sposób, prowadzi czytelnika przez kolejne epoki, pozwalając mu zrozumieć najważniejsze kwestie, bez konieczności powracania do wybranych fragmentów. Tak więc zarówno język, jak i kompozycja, mogą stanowić o zaletach tej publikacji. Są nimi także przypisy i bibliografia. Ze względu na to, że autor oparł swoją pracę głównie na pozycjach pisanych po czesku, dla przeciętnego czytelnika, zainteresowanego dalszym, samodzielnym zgłębianiem tematu, podanie odpowiednich prac, jest sprawą dużej wagi. Tutaj wszystko mamy opracowane w sposób absolutnie odpowiedni.
Edytorsko książka prezentuje się dobrze. Choć można mieć tutaj kilka uwag. Przede wszystkim, ilość zdjęć i szkiców. Nie one rzecz jasna stanowią o wartości danej pozycji, ale można było pokusić się o dodanie tak z 2-3. Pomijając drobne literówki, dość zaskakującą sprawą jest to, iż pod koniec napotykamy się na przedziwną sytuację. Otóż po przeczytaniu strony 201, od razu przeskakujemy na 203 (sic!). Lekko to wybija z lektury. Co prawda daleko szukać nie musimy tej brakującej (zamieniona została 202 z 203), ale jest to wpadka niemała, zwłaszcza przy tak dobrym i znanym wydawnictwie. Ale to jeden z niewielu minusów tej książki. Najpoważniejszym jest chyba jej długość. Ta praca jest zwyczajnie za krótka, aby czytelnik mógł poczuć się w pełni usatysfakcjonowany. Po zakończeniu lektury można odczuwać pewien niedosyt. Na całe szczęście autor, wydając wzmiankowaną na wstępie książkę opartą na pracy doktorskiej, pozwala czytelnikowi pozbyć się tego męczącego uczucia.
Tytuł: Między Marksem a Palackým. Historiografia w komunistycznej Czechosłowacji
Autor: Maciej Górny
Wydawca: Wydawnictwo Trio
Data wydania: 2001
ISBN/EAN: 83-88542-06-0
Liczba stron: 220
Cena: ok. 24 zł
Ocena recenzenta: 8/10
- http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/praceBadawcze?rtype=opis=pl&objectId=203052 [↩]
- M. Górny, Między Marksem a Palackym. Historiografia w komunistycznej Czechosłowacji, Warszawa 2001, s. 203. [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
