„Hitler dowódca wojskowy” - R. Matthews - recenzja

Wydawnictwo Bellona przygotowało dla nas książkę która skupić ma się na jednym aspekcie osobowości Hitlera. Mianowicie przybliżyć nam postać Fuehrera III Rzeszy tylko i wyłącznie w aspekcie dowodzenia wojskowego. W ten sposób otrzymujemy analizę jednego z bodajże kluczowych elementów Drugiej Wojny Światowej, tj. dowodzenia Hitlera siłami zbrojnymi III Rzeszy. 

Autor wziął na siebie trudne zadania, próby przybliżenia sposobu dowodzenia, podejmowania decyzji i metod  zarządzania przez Hitlera. Ponadto spróbował przybliżyć nam źródła kształtowania się Hitlera jako dowódcy. Niestety już na początku muszę powiedzieć po początkowych rozdziałach widać że materiał nie jest zbyt dobry.  Autor wybiera układ chronologiczny, czyli mamy do czynienia z mini biografią Hitlera (a częściowo i historii Niemiec) przeplataną pewną próbą uwypuklenia sposobu dowodzenia przez Hitlera. Od razu niestety widać że mamy mnóstwo niepotrzebnych wątków pobocznych, jak np. rodzajów czołgów projektowanych przez Niemcy przed wybuchem drugiej wojny światowej, wyboru odpowiednich samolotów etc. etc. Wszystkie te opisy siłą rzeczy stoją na dość przeciętnym poziomie (Co nie dziwi, książka w końcu nie jest o tym). Ale może po kolei.

Wstęp czyli trzy pierwsze rozdziały, to próby przedstawienia sojuszy wojskowych III Rzeszy, dowodzenia przez Hitlera marynarką, wywiadem, oraz generalne reminiscencje na temat naczelnego dowództwa. Przyznam że tezy Autora są nieprzekonujące. Przykładem jest próba wyjaśnienia niechęci Hitlera do marynarki jak i jego skoncentrowaniu na wojskach lądowych. Dowód przeprowadzony jest w kilku linijkach i koncentruje się na udziale Hitlera w pułku bawarskim jak i nieposiadaniu przez Bawarię własnej marynarki. Rozdział o polityce zagranicznej III Rzeszy jest także bardzo powierzchowny i generalnie ma się nijak do Hitlera – dowódcy wojskowego (choć wspiera w jakimś stopniu tezę Autora, że Hitler był przede wszystkim dowódcą „politycznym”, a nie wojskowym)

Potem otrzymujemy opis kariery Hitlera w okopach Pierwszej Wojny Światowej. Jak rozumiem dla Autora jest to najważniejszy rozdział, gdyż tutaj kształtowała się „wojskowa” część osobowości Hitlera. Niestety analizy tutaj ponownie są bardzo powierzchowne. Myślę, że w zwykłej biografii Hitlera, nawet nieśmiertelnego Bullocka znajdziemy więcej faktów o tym okresie życia Hitlera jak i wyrobimy sobie pełniejszy obraz kształtowania się jego osobowości.

Potem zaś otrzymujemy wspomniany wcześniej skrócony życiorys Hitlera wraz z elementami historii Niemiec od 1933 r. do 1945. Praca zaczyna się robić bardzo chaotyczna, np. próby analiz wyboru takiego, a nie innego sprzętu na uzbrojenie Wehrmachtu (czołgi, samoloty czy budowa floty) pojawiająca się nagle bez powodu, do tego analizy bardzo przeciętne i moim zdaniem wprowadzające tylko zamęt i nie pomagają zrozumieć tego co działo się w zbrojeniach Rzeszy (szczególnie bardzo silne podkreślanie roli Guderiana, kosztem wszystkich innych dowódców stawiających na broń pancerną – co jest dość stereotypowym podejściem do sprawy). Podobnie Autor nie orientuje się (A przynajmniej nie widać tego w pracy) w zagadnieniach współpracy OKH, OKW, czy OKL i OKK,¹ źródeł powstania tychże sztabów i podziału obowiązków.

W tej części Autor stawia tezę, że sukcesy Hitlera wynikały z bezwzględnego nakazu koncentracji wszystkich sił na wybranym przeciwniku, nawet kosztem innych obszarów a następnie łamaniu jego oporu w szybkiej kampanii. Autor wskazuje że klęski zaczęły się w momencie gdy Hitler odstąpił od tegoż nakazu i wysiłek zaczął rozpraszać. Wielkie sukcesy i ryzykanckie zagrania do 1940 r. były zarzewiem klęski późniejszych lat.  Niemniej to, co jest najważniejszym bodajże wnioskiem z pracy Matthewsa, wychodzi nieco przypadkiem. Nie jest do tego jakoś specjalnie silnie udokumentowane. Autor stawia bowiem na raczej rys psychologiczny (statystyk ani analiz wojskowych jest bardzo niewiele) który jest bardzo nieprzekonujący.  Ponadto istotną słabością pracy jest kompletny brak bibliografii, co powoduje, że nie wiemy co w pracy jest tezami autorskimi, a co ma jakieś oparcie w dokumentach czy innych pracach.

Na koniec należy także dodać, że książka pod względem edytorskim jest wydana naprawdę przyzwoicie, miękka okładka, klejona niemniej solidnie. Dobra czytelna czcionka oraz nierozmazujący się tusz. Tłumaczenie niestety nie najlepsze, gdyż zdarzają się dość trywialne błędy. Niemniej nie razi jakoś szczególnie negatywnie. Gorzej wygląda przy fragmentach z bardziej szczegółowym słownictwem (trywialny język). Niemniej nie mam pewności czy jest to wina tłumacza, czy generalnie słabego stylu Autora. Nie miałem okazji porównać z oryginałem także trudno mi jednoznacznie wyrokować. Fotografie też dobre, choć niezbyt dużo, ale dobrze dobrane. Niestety dość przeciętne mapy.

Plus minus
Plus:
+ szeroki zakres tematyki
+ przyzwoite wydanie
Minus:
- brak bibliografii
- brak indeksu nazwisk
- powierzchowne analizy
- kontrowersyjne teorie

Tytuł: Hitler, dowódca wojskowy
Autor: Ruppert Matthews
Wydanie: 2009
Wydawca: Bellona
ISBN: 978-83-11-11450-0
Stron: 240
Oprawa: miękka
Cena: ok. 25 zł
Ocena recenzenta: 3/10