„Od marki do złotego. Historia finansów Drugiej Rzeczypospolitej” - W. Morawski - recenzja

Podczas moich dosyć częstych wizyty w Archiwum na Grodzkiej w Krakowie w czasie „ustawowej„ 15-minutowej przerwy, zwykle zaglądam do pobliskiej ”taniej książki”, nie inaczej było i ostatnim razem.

Przeważnie jednak wychodzę z pustymi rękami, dzieje się tak z bardzo prostej przyczyny – większość książek, które by mnie interesowały, już od dawna mam na półce, jednakowoż w tym przypadku mój portfel uszczuplił się o całe 12 złotych. Wielki ten wydatek (równowartość sześciu stron ksero w archiwum) pozwolił mi wejść w posiadania bardzo ciekawej i wartościowej, acz niedocenianej książki prof. Wojciecha Morawskiego1 Od marki do złotego. Historia finansów Drugiej Rzeczypospolitej, wydanej w 2008 r. w związku z 90. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN.

Sam – bez przysłowiowego bicia – muszę przyznać, że w natłoku publikacji wydawanych z okazji Odrodzenia Polski po 123 latach zaborów, przeoczyłem tę pozycję. Dlatego też, mimo że nie mam zwyczaju pisać recenzji książek, których nie otrzymuje od wydawnictw, to tym razem zrobię wyjątek, ponieważ uważam, że jest ona jak najbardziej godną polecenia.

Książka wygląda dosyć niepozornie – niewielki format, nieco ponad 220 stron. Jednak zawartość więcej niż interesująca. Jak to zwykle bywa w wypadku książek Wydawnictwa Naukowego PWN dołożono starań, aby wydanie było solidne, mamy dobry papier, szycie stron i twardą estetyczną biało-czerwoną oprawę ze zdjęciem budynku Baku Polskiego w Warszawie, czyli wszystko to co pozwala sądzić, że książka przetrwa próbę czasu.

Autor w swojej pracy skupił się na trzech aspektach: walucie, skarbowości oraz sektorze bankowym Polski Odrodzonej. Pierwszy rozdział zapoznaje nas w skrócie z tym jak wyglądały te zagadnienia w poszczególnych zborach, a szerzej państwach zaborczych do roku 1918. W rozdziale drugim prof. Morawski skupia się na latach 1918-1923, czyli okresie inflacji, która przeszła następnie w hiperinflację. Wyjaśniając jej przyczyny i skutki, jak i opisując sposoby jakimi starano się zwalczyć to zjawisko. Część trzecia w całości została poświęcona reformom przeprowadzonym przez rząd Władysława Grabskiego. Następnie Autor przechodzi do scharakteryzowania lat niewykorzystanej w pełni koniunktury, by w rozdziale piątym poruszyć temat wielkiego kryzysu i metod jakimi starano się przezwyciężyć jego konsekwencje w Polsce. Ostatnia część omawia lata coraz lepszej prosperity, której kres położył wybuch Drugiej Wojny Światowej.

Dzięki bardzo przejrzystej konstrukcji książki, korzystanie z niej jest prawdziwą przyjemnością, dodatkowo Autor dołożył wszelkich starań, aby wykład był zrozumiały nawet dla osoby, która na co dzień nie ma styczności z historią gospodarczą międzywojennej Polski. Wszystko zostało wyjaśnione bardzo klarowny i przystępny sposób, a przyczynowo-skutkowy tok narracji pozwala łatwo i szybko przyswoić sobie informacje zawarte w tekście. Bez wątpienia pomocne w tym będą również tabele, których do dyspozycji mały aż 49, oraz biogramy najważniejszych osób związanych z finansami II RP. Zaś dla osób chcących pogłębić swoją wiedze na omawiany w książce temat bardzo przydatny będzie, dosyć obszerny wybór literatury znajdujący się na jej końcu, który został podzielony na wydawnictwa urzędowe; prasę specjalistyczną; wspomnienia i refleksje oraz opracowania, podział ten również należy zaliczyć do plusów.

Oczywiście książka ma też pewne wady, ale chodzi tutaj nie o samą treść, a raczej kwestie techniczne, nieco we znaki daje się brak indeksu osób, czy brak przypisania stron do spisu tabel, jednak są to kwestie, które w niewielkim stopniu wpłynęły na mój odbiór książki.

Komu polecam tę publikację? Właściwie jest to jedna z tych lektur, które można zarekomendować wszystkim, ale w szczególności osobom, które zaczynają swoją przygodę z historią gospodarczą (w tym wypadku aspektami finansowymi) Drugiej Rzeczpospolitej, lub też chciałby usystematyzować swoją wiedzę na ten temat. Również studenci zapewne docenią walory pracy prof. Wojciecha Morawskiego. Co tu wiele pisać, szczerze polecam, szczególnie, że teraz można kupić tę książkę za naprawdę niewielkie pieniądze.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ wartość merytoryczna
+ przystępny język jakiego używa Autor
+ zrozumiały i klarowny wykład
+ naprawdę spora ilość tabel
+ biogramy najważniejszych osób związanych z finansami II RP
+ obszerny wybór literatury
+ solidne wydanie
Na minus:
- brak indeksu osób
- w spisie tabel brak informacji o stronie na której się one znajdują

Tytuł: Od marki do złotego. Historia finansów Drugiej Rzeczypospolitej
Autor: Wojciech Morawski
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
Data wydania: 2008 r.
ISBN: 978-83-01-15667-1
Liczba stron: 222
Oprawa: twarda
Cena: 12 zł (tania książka), poza tym ok. 35 zł
Ocena recenzenta: 9/10

1. 1978 roku ukończył Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Pracę magisterską, poświęconą zerwaniu stosunków polsko-radzieckich w 1943 r. napisał pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Holzera. Od 1978 r. pracuje w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS/SGH, gdzie zajmuje stanowisko profesora nadzwyczajnego.W 1985 roku obronił pracę doktorską pt. Polityka gospodarcza rządu Aleksandra Skrzyńskiego, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Ireny Kostrowickiej. Praca ta została wydana w formie książki w 1990 r. W 1996 r. obronił pracę habilitacyjną pt. Bankowość prywatna w II Rzeczypospolitej. W 1991 r. wydał, wraz z J. Gorzkowskim Jesień Narodów. W 1998 r Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku. Był redaktorem i współautorem Powszechnej historii gospodarczej 19181991 (1994),Bibliografii historii gospodarczej Drugiej Rzeczypospolitej (1996), Informatora metodologicznego do ćwiczeń z historii gospodarczej (2000) i Między gospodarką a polityką. Księgi jubileuszowej Pana Profesora Zbigniewa Landaua (2001) za: http://akson.sgh.waw.pl/festiwal/morawski.htm [dostęp 9 grudnia 2010]. [↩]