Przegląd prasy historycznej (14 grudnia 2010)

W ostatnich dniach  ukazały się kolejne numer „Mówią Wieki” i „Focus Historia”, w których znajduje się po kilka bardzo ciekawych artykułów historycznych. Nie zawiodły także dzienniki. Zarówno w „Rzeczpospolitej” jak i „Gazecie Wyborczej” wydrukowano teksty historyczne.

„Mówią wieki”

11 nr „Mówią Wieki” poświęcony został powstaniu listopadowemu. Ważnym tekstem jest fragment książki Wacława Tokarza „Wojna polsko – rosyjska 1830 i 1831 roku, wydanej po raz pierwszy w 1928 r.Dotyczy początków wojny, a sama książka jest do tej pory najważniejszym opracowaniem konfliktu. Wacław Tokarz, jeden z najwybitniejszych polskich historyków, był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, a w wojsku dosłużył się stopnia pułkownika. Warto zwrócić uwagę na dyskusję o szansach powodzenia powstania, zamieszczoną na początku numeru. Wzięli w niej udział, oprócz redaktorów miesięcznika, prof. Andrzej Szwarc oraz publicysta Tomasz Łubieński. Wniosek rozmowy jest jednoznaczny – powstanie nie mogło się udać. Warto zwrócić uwagę na interesujący tekst Jussi Jalonena „ W imię cara i Finlandii„ o żołnierzach fińskich, walczących w armii rosyjskiej przeciwko Polakom. Małgorzata Karpińska pisze o satyrze powstańczej, Sebastian Ziółek o gorączce obrad sejmu powstańczego („Za okno ze zdrajcą!), a Piotr Szlanta o postawie Prus i Austrii ( „Buntownicy czy apostołowie wolności„). Problematykę powstańczą uzupełniają artykuły Jarosława Czubatego „I o czym tu mówić, czyli powstanie listopadowe po 180 latach„, Mikołaja Getki – Keniga ”Od laudacji do detronizacji. Dynastia Romanowów na tronie polskim 1815-1831” oraz Tomasza Bohuna ”Królestwo Polskie kontra imperium Rosyjskie”.

W październikowym miesięczniku „Focus Historia” znajdujemy tekst Rafała Geremka „Odkrywca? Szpieg? Zdrajca?„ o Bronisławie Grąbczewskim, Polaku w służbie carskiej, który był jednym z największych eksploratorów Turkiestanu Wschodniego. Główną częścią numeru jest cykl o tajemnicach watykańskich - artykuły Andrzeja Fedorowicza „Komandosi Ojca Świętego„, Kamila Składowskiego „Świat trzech papieży„, Kazimierza Pytki „Eros w Watykanie” oraz Hanny adamowskiej „Szatan na papieskim tronie”. Oprócz tego Adam Węgłowski opowiedział o kontrowersjach związanych z zawieszeniem polskiej flagi po zdobyciu Berlina („Flaga jak bomba”) oraz o drugiej, ważnej bitwie Polaków w Hiszpanii podczas kampanii napoleońskich (”Fuengirola : Somosierra piechoty”). Ciekawy jest także tekst Henryka Szymczyka ”Zlikwidować polskiego Stalina” o próbach zamachu na Bieruta w 1944 r.

„Gazeta Wyborcza”

Jak zawsze , wiele ciekawych tekstów historycznych znajdujemy w „Gazecie Wyborczej”. W dodatku „Duży Format„ z 28.10. znajduje się wywiad z prof. Dariuszem Stolą „Przemoc chwalebna„ o książce Stefana Dąmbskiego „Egzekutor„. Dąmbski był AK – owskim egzekutorem, zabijającym z wyroków sądów polowych zdrajców i szczególnie niebezpiecznych Niemców. W numerze z 28 października Maja Staszewska w dużym artykule „W 89 lat dookoła świata” przypomina sylwetkę Mieczysława Fogga - piosenkarza, miłośnika sportów samochodowych. Mało kto wie, że Fogg został odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” za ukrywanie podczas okupacji swoich żydowskich przyjaciół z kabaretu Qui pro Quo, a czasie powstania warszawskiego dał aż 104 koncerty .Za zasługi wojenne dostał Krzyż Zasługi. Duży Format z 14.10 przynosi rozmowę z prof. Ryszardem Kaczmarkiem, autorem książki ”Polacy w Wehrmachcie”, a numer z 10-11.11. wywiad z Bogdanem Gadomskim, autorem, nagrodzonej Nagrodą Kazimierza Moczarskiego, książki ”Biografia agenta” o słynnym Józefie Muetzenmacherze.

Jerzy Jedlicki, wybitny historyk idei, w numerze z 13-14 listopada napisał doskonały esej „Kompleksy i aspiracje prowincji„, w którym analizuje kontekście historycznym nasze miejsce w Europie. Ale nasze miejsce – jak pisze Jedlicki – jest na prowincji, bo niewiele mamy europie ciekawego do powiedzenia. Gazeta na Święto z 10.11. przynosi dłuższy tekst Włodzimierza Kalickiego ”Paderewski Król Lew”.

„Rzeczpospolita”

W” Rzeczpospolitej” z 13-14 listopada zamieszczono wspomnienia Leo Leszka Kantora „Wyjechać z Wrocławia„ o losach ludności żydowskiej, która znalazła się w tym mieście tuż po wojnie. Wywiad z Tomem Segevem, autorem książki ”Szymon Wiesenthal. Życie i legenda” możemy przeczytać w numerze z 30 października-1 listopada.

„Polityka”

„Polityka” z 13 listopada  przynosi tekst Adama Szostkiewicza „Maki dla lwów„ o listopadzie 1918 r. na frontach I wojny światowej, a także wywiad z Hansem – Dietrichem Genscherem , byłym ministrem spraw zagranicznych RFN, który opowiada o kulisach zjednoczenia Niemiec i negocjacjach z Polską. W numerze z 30.10. prof. Jerzy Kochanowski w artykule ” Dziesięć dni, które wstrząsnęły portfelem” pisze o wstrząsie, jakim była dla Polaków wymiana pieniędzy z 1950 roku, a Agnieszka Krzemińska o kontrowersjach historyków, związanych z życiem Aleksandr Macedońskiego.