„Społeczeństwa Europy pradziejowej. Skrypt do przedmiotu...” - A. Ciesielska - recenzja

W 2009 roku Wydawnictwo Rys wydało pracę Adriany Ciesielskiej1 pt. Społeczeństwa Europy pradziejowej. Skrypt do przedmiotu pradzieje Europy i przedmiotów pokrewnych. Jak mówi nam podtytuł i słowa Autorki we Wstępie2 jest to publikacja przeznaczona przede wszystkim dla studentów. Czy tak jest faktycznie? Możecie się o tym przekonać czytając poniższą recenzję.

Autorka podzieliła swoją książkę na sześć rozdziałów. Pierwszy z nich poświęcony został zagadnieniom metodologicznym, opisującym pokrótce metodykę i główne panujące obecnie w archeologii nurty. Rozdział drugi przedstawia krótko pierwsze formy praludzkie. Kolejne dwa opisują epokę kamienia. Przedostatni przedstawia epokę brązu, a ostatni epokę żelaza. Każdy z nich zaś dzieli się na podrozdziały. Na początku jest krótkie wprowadzenie, po którym przechodzi do wymienienia i określenia położenia geograficznego poszczególnych kultur, po których następuje zaprezentowanie zagadnień gospodarczych i kulturowych. Każdy z rozdziałów ma charakter wykładu3, w którym w skrótowy i zwięzły sposób zostały zaprezentowane i omówione wszystkie zagadnienia dotyczące prahistorii.

Przejdę teraz do omawiania zalet tej publikacji. Zacznę od zaprezentowanego wyżej podziału książki. Jest on jasny i bardzo dobrze przemyślany, ułatwiając tym samym znalezienie interesującego go zagadnienia. Następnym plusem jest to, że Autorka oparła swoją pracę na najnowszych badaniach poczynionych przede wszystkim przez badaczy anglosaskich, których najważniejsi przedstawiciele i ich osiągnięcia zostali zaprezentowani pokrótce w tekście głównym. Oprócz nich pojawiają się również przykłady „klasycznych” i polskich archeologów. Kolejną zaletą jest styl Autorki, który jest bardzo przyjemny w odbiorze. W połączeniu z niewielką objętością pracy (niecałe 200 stron) powoduje, że książkę czyta się dość szybko. Następnym plusem jest umieszczona przez A. Ciesielską na końcu każdego rozdziału podstawowa literatura w języku polskim. Będącą pewną wskazówką dla czytelnika, który chciałby poszerzyć swoją wiedzę z omawianego tematu.

Społeczeństwa… posiadają również pewne minusy. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć brak jakichkolwiek map. Szczególnie, że w pracy Autorka podaje wiele nazw kultur i znalezisk przede wszystkim w Europie, ale również w Afryce i Azji. Powoduje to, że czytelnik w trakcie lektury musi posiłkować się atlasem, aby zorientować się w ich położeniu. Można się zastanawiać dlaczego Autorka nie umieściła indeksu nazw geograficznych i rzeczowych, które zdecydowanie ułatwiłoby „poruszanie” się po książce. Szkoda również, że Autorka nie pokusiła się o zamieszczenie kilku wkładek ilustracyjnych, w których mogłaby zaprezentować przykłady wyrobów, jak nie wszystkich, to przynajmniej wybranych kultur. Wzbogaciło by to znacznie i tak bardzo skromną szatę edytorską pracy, ale przede wszystkim stałaby się bardziej atrakcyjniejsza dla odbiorcy. Następnym są przypisy. Przy znacznej części z nich brakuje numerów stron, co trochę utrudnia potencjalne sprawdzenie i porównanie zaprezentowanych przez Autorkę informacji. Kolejnym jest brak zbiorowej bibliografii, a także wyboru prac w języku angielskim na końcu rozdziałów. Autorka co prawda cytuje w przypisach autorów anglosaskich, ale trzeba za każdym razem książkę kartkować, aby je odnaleźć. Na koniec należy wspomnieć, że w pracy znajduje się trochę powtórzeń i literówek, które w żaden sposób nie przeszkadzają podczas czytania.

Komu można wiec polecić tę książkę? Pomimo tego, że książka jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów i kierunków jej pokrewnych jej odbiorcą może być praktycznie każdy. Stanowi ona bowiem bardzo solidnie i porządnie napisaną publikację, która w bardzo przystępny sposób prezentuje nam zagadnienie pradziejów. Ze względu jednak na ubogą szatę edytorską praca może jednak znaleźć uznanie wśród wąskiego kręgu odbiorców.

Plus minus:
Na plus:
+ styl autorki
+ wartość merytoryczna
+ jasny i przejrzysty podział na rozdziały i podrozdziały
+ umieszczenie na końcu rozdziałów podstawowej literatury w języku polskim
+ rozdział metodologiczny
+ oparcie się na najnowszych badaniach badaczy anglosaskich
Na minus:
- brak bibliografii zbiorowej
- brak indeksu nazw geograficznych
- brak podstawowej literatury obcojęzycznej obok polskiej
- brak numeracji stron przy niektórych przypisach.
- brak map i ilustracji, które by znacznie wzbogaciły szatę graficzną

Tytuł: Społeczeństwa Europy pradziejowej. Skrypt do przedmiotu pradzieje Europy i przedmiotów pokrewnych
Autor: Adriana Ciesielska
Wydawca: Wydawnictwo Rys
Data wydania: 2009
ISBN/EAN: 9788360517413
Liczba stron: 194
Oprawa: miękka
Cena: ok. 40 zł
Ocena recenzenta: 7.5/10

1. Archeolog i historyk, studia ukończyła na Wydziale Historycznym UAM w Poznaniu. Tutaj także w 2000 roku obroniła pracę doktorską z zakresu archeologii. Obecnie adiunkt w Zakładzie Zasobów Poznawczych Człowieka Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu. W 1995/96 była stypendystką Fundacji Stefana Batorego w Instytucie Archeologii w Oxfordzie, a w 2004 roku stypendystką programu Socrates/Erasmus w Katedrze Archeologii na Uniwersytecie w Augsburgu. W 2002 roku w Wydawnictwie Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM ukazał się drukiem jej doktorat zatytułowany: Elementy teorii społecznej w archeologii. Koncepcje grup, instytucji i struktur społecznych, a w 2006 roku, w tym samym wydawnictwie Dzieje Nowego Miasta nad Wartą. Specjalizuje się w metodologii archeologii i historii ze szczególnym uwzględnieniem teorii społecznej, w badaniach nad przełomem starożytności i średniowiecza na ziemiach polskich; w badaniach nad procesami etnicznymi, narodowo – i państwowotwórczymi w Europie Środkowo-Wschodniej w dziejach i we współczesności [za notką biograficzną z tyłu książki] [↩]
2. A. Ciesielska, Społeczeństwa Europy pradziejowej, Poznań 2009, s. 7-8. [↩]
3.  Jak Autorka mówi we Wstępie (s. 9-10)  oprała się na wykładach wygłoszonych w l. 2001-2009 dla studentów historii i ochrony dóbr kultury. [↩]