„Auschwitz. Rezydencja śmierci” - T. i H. Świeboccy - recenzja

Obozy koncentracyjne i zagłady to tylko jeden spośród wielu krwawych wizerunków II wojny światowej. To najbardziej okrutny sposób mordowania ludzkich istnień, w dodatku na skalę masową. Tak było również w Auschwitz. To tutaj hitlerowcy zabijali rasy, które Adolf Hitler skazał na zagładę. Autorzy tej pozycji przedstawiają nam okropne warunki, w jakich trzymano, wykorzystywano i mordowano tysiące ludzi.

Książka nie posiada charakterystycznego podziału na rozdziały, tylko krótki wstęp i rozwinięcie wizualne, na które składają się ilustracje i dołączone do nich krótkie komentarze, czasami fragmenty autentycznej dokumentacji. W kilkustronicowym wprowadzeniu Autorzy przedstawiają nam okoliczności powstania nazistowskiego obozu śmierci Auschwitz w Oświęcimiu-Brzezińce, prezentują doktrynę Hitlera dotyczącą kwestii żydowskiej1 i losu innych „podludzi”2. Jednak najwięcej miejsca we wstępie zajmuje opis wyglądu, podziału, działania i likwidacji obozu, a także poruszone zostało współczesne podejście do Auschwitz. Bardzo dobrym pomysłem okazała się część wizualna, która unaocznia nam sytuację więźniów, warunki, w których musieli żyć, a także umierać, nie tylko w komorach gazowych. Ilustracje te w pełni oddają „klimat” tamtych czasów. Przedstawiają okrucieństwo nazistów i ich nieludzki stosunek do drugiego człowieka.

Publikacja ta została napisana w bardzo ciekawy sposób. Nie mamy tutaj nudnego, długiego streszczenia historii z lat 1939-1945 czy szczegółowego, nie wnoszącego nic nowego opisu. Autorzy skupili swoją uwagę na przedstawieniu sytuacji wielu tysięcy ludzi, a także funkcjonowaniu obozu za sprawą fotografii, które odzwierciedlają nastoje panujące w Auschwitz, zakres wykonywanych przez więźniów prac, sposoby eksterminacji, wygląd zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obozu. Jest to niezwykle cenne dla Czytelnika, ponieważ z biernego odbiorcy tekstu „staje się” naocznym świadkiem tamtych wydarzeń, ale przede wszystkim może sam potwierdzić lub podważyć trafność spostrzeżeń i wniosków Autorów. Może zobaczyć na własne oczy trudne warunki, w jakich funkcjonowali ludzie z góry skazani na śmierć oraz sposób, w jaki trafiali do Auschwitz i jaki był ich dalszy los. Książka jest niewątpliwie monografią obozu. Przedstawione zostało jego utworzenie, działalność i zniszczenie, a także stworzenie Miejsca Pamięci- Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Zamieszczone w książce ilustracje są czarno-białe i kolorowe, co nadaje publikacji uroku. Są one w dużym formacie, wyraźne, łatwe do analizy i szczegółowego omówienia, np. na lekcji historii. Zaletą jest powoływanie się na określone źródła, z jakich korzystali Autorzy, co ułatwia Czytelnikom sprawdzenie rzetelności twórców publikacji. Odwołują się oni do m. in. kroniki oswobodzenia obozu czy fotografii SS. Oprócz zdjęć Twórcy powołują się także na teksty źródłowe, takie jak: wspomnienia komendanta obozu, SS-Obersturmbannfuhrera –Rudolfa Hossa, fragmenty tajnych raportów, akty zgonów czy listę skazanych na śmierć. Uwagę należy zwrócić na zamieszczony własnoręcznie napisany przez jednego z więźniów list do rodziny, który ujmuje swoim tragizmem. Jest on niewątpliwym dowodem na okrucieństwa II wojny światowej. Minusem jest brak chronologii w prezentowanych fotografiach. Niejednokrotnie mamy przedstawione zdjęcia z odbicia obozu, po czym na kolejnej stronie znów ohydna działalność obozu, co sprawia, że Czytelnik może się w tym trochę zagubić.

Atutem książki są liczne przypisy, na które w większości składają się pozycje niemieckojęzyczne. Twórcy publikacji posługują się łatwym, przyjemnym językiem, co jest wielkim plusem przy tego typu tematyce. Pozycja odznacza się również delikatnością opisywanych wydarzeń, co sprawia, że jest ona łatwa w odbiorze. Powoduje to, że czyta się ją jednym tchem. Atutem jest także twarda oprawa. Niewątpliwym minusem książki jest zbyt emocjonalne podejście Autorów do tematu.

Książkę polecam gorąco wszystkim tym, którzy interesują się realiami drugiej wojny światowej, a szczególnie jej nazistowskim aspektem. Publikacja pozwala zaznajomić się z działaniami hitlerowców, ich sposobem pozbywania się przeciwników i konsekwentnym realizowaniem – bardzo często krwawym- zamierzonych celów. Książka na pewno przyda się wszystkim tym, którzy dopiero raczkują w tejże problematyce, a także znawcom tego okresu. Jest ona nowym spojrzeniem na wszystko to, co dotąd powiedziano na temat Auschwitz. Z całą pewnością będzie ona przydatna dla nauczycieli historii, ponieważ pozwoliłaby unaocznić uczniom przedstawione wydarzenia. Ponadto pojawiają się w niej niespotykane dotąd w innych pozycjach wątki, sposoby postrzegania obozu. Będzie ona wspaniałym towarzyszem na długie, zimowe wieczory, który na pewno nie znudzi swojego Czytelnika.

Plus Minus
Na plus:
+ przystępny język
+ styl autorów
+ twarda oprawa
+ oryginalne ilustracje i odpowiednie formaty
Na minus:
- emocjonalne podejście Autorów do tematu
- trochę za krótkie wprowadzenie,
- brak chronologii w prezentowanych ilustracjach

Tytuł: Auschwitz. Rezydencja śmierci
Autor: Teresa Świebocka, Henryk Świebocki
Wydawca: Biały Kruk
Data wydania: 2008
ISBN/EAN: 978-83-7553-014-8
Liczba stron: 128
Oprawa: twarda
Cena: ok. 20 zł.
Ocena recenzenta: 9/10

1. Dotyczyła ona najpierw odseparowania ludności żydowskiej od pozostałych ras, a następnie ich wymordowania. [↩]
2. Według Hitlera oprócz Żydów należało pozbyć się także Cyganów, Polaków, Rosjan. [↩]