„Niezwykłe miejsca w dziejach świata. Ślady tworzenia historii” - B. Dupre- recenzja

Niezwykłe miejsca w dziejach świata… Cóż sugerować może taki tytuł? Znajdziemy przecież niejedną książkę, gdzie Autorzy w swym subiektywnym odczuciu wybierają najbardziej charakterystyczne miejsca, tudzież wydarzenia w historii ludzkości i starają się udowodnić, iż rzeczywiście zasługują na swoje miejsce w dziejach. Takie pozycje nie wnoszą raczej nic nowego, powielają w większości to, co już napisano, a różnić je może ewentualnie styl Autora. Ben Dupré zrobił prawie tak samo, ale jak uczy reklama, prawie robi wielką różnicę…

Na recenzowaną pozycję składa się 36 rozdziałów, opisujących wybrane przez Autora miejsca, czy wydarzenia, które odegrały znaczącą rolę w dziejach świata i ludzkości. Każdy zaczyna się cytatem dotyczącym poruszanej tematyki i zawiera prócz właściwej treści, również krótką analizę sytuacji bezpośrednio przed konkretnym zdarzeniem i jego skutki. Na końcu książki znajdziemy indeks (mimo, że bez podziału na osobowy, rzeczowy czy geograficzny, to i tak czytelny i łatwy do szperania), selektywną bibliografię oraz źródła ilustracji.

Ben Dupre zabiera nas w fascynującą podróż przez ponad dwa i pół tysiąca lat, przez cały praktycznie świat, gdyż zasięg terytorialny pracy jest ogromny, rozpoczynającą się w V wieku przed naszą erą w Grecji, a kończymy w 2001 roku, analizując wydarzenia z 11 września w Nowym Jorku. Właściwą treść poprzedza krótki wstęp, a potem mamy do czynienia już tylko i wyłącznie z historią. Oto miejsca zasługujące według Autora na umieszczenie ich w kategorii „niezwykłe”:Termopile, Rubikon, Betlejem, Las Teutoburski, Jerozolima, Rzym (410 rok), Jarmuk, Tours (Poitiers), Rzym (Boże Narodzenie roku 800), Hastings,Ajn Dżalud, Konstantynopol, Bahamy, Tenochtitlan, Plymouth, Jamestown, Culloden, Zatoka Botaniczna, Filadelfia, Bastylia, Waterloo, Galapagos, Gettysburg, Sarajewo Dublin, Somma, Petersburg, Guernica, Pearl Harbor, Stalingrad, Auschwitz, Hiroszima, Dallas, Czarnobyl, Berlin, Nowy Jork.

Analiza i lektura powyższej listy dowodzi słuszności wyboru poszczególnych miejsc. Owszem można by znaleźć zapewne wiele takich, które także powinny z różnych względów znaleźć się w tejże książce, ale wybór należał do Autora i wyrażał jego subiektywną opinię. Recenzentowi brakowało trzech takich wydarzeń (atak Napoleona na Rosję, agresja Hitlera na Związek Radziecki i lot człowieka w kosmos), ale tak jak wspomniałem wcześniej: nie można tego uznać za minus.

Ben Dupre „oprowadza” nas po poszczególnych miejscach z zacięciem najlepszego przewodnika i bajarza zarazem. Książkę czyta się dosłownie jednym tchem, styl jest lekki i przystępny. Niewątpliwym plusem recenzowanej pozycji są ciekawostki, które Autor serwuje nam w każdym rozdziale, w postaci wyodrębnionego tekstu czy jakiegoś odnośnika. Dodatkowo znajdziemy pomocne mapki i wykaz najważniejszych dat danego okresu, w postaci niejako załączników w obrębie każdego rozdziału.

Wielkim plusem książki jest jej strona graficzna i w ogóle wydanie. Twarda okładka, kredowy papier świetnej jakości, strony szyte, mnóstwo zdjęć, rycin, szkiców, którymi „okraszony” jest każdy rozdział.

Jeśli chodzi o minusy publikacji to trudno stworzyć jakąś listę takowych, bo tak naprawdę są tylko dwa, choć dosyć istotne. W czasie lektury rzuca się w oczy jakoby niechęć czy uchylanie się Autora od poruszania wątków kontrowersyjnych w danym wydarzeniu a kiedy już pisze o takowych, to jedynie by je przedstawić a nie podejmuje polemiki. Przykładem może być chociażby rozdział poświęcony przybyciu Kolumba do Ameryki, gdzie nie podjęto szerzej tematyki eksterminacji rdzennej ludności a tylko wspomniano o i jego Krótkiej relacji o wyniszczeniu Indian, natomiast w przypadku ataku terrorystycznego na World Trade Center w ogóle Autor nie wspomniał o kontrowersjach, jakie narosły wokół tego wydarzenia, a związanych z publikacjami i próbami odtworzenia biegu zdarzeń, które wskazują na przecież nie do końca wyjaśnione okoliczności tragedii. Możemy się domyślać, iż jest to spowodowane ograniczoną ilością miejsca (wiadomo wszelka polemika jest bardzo płodna), czy na przykład takim właśnie pomysłem na książkę, choć we wprowadzeniu nie mamy informacji na ten temat.

Druga sprawa to bibliografia. Jak wspomniałem na początku recenzji, mamy do czynienia z bibliografią selektywną, gdzie do każdego rozdziału Autor dołączył tylko jedną, pewnie najlepszą (jego zdaniem) pozycję. Dla kogoś, kogo zainteresuje opisane w książce wydarzenie, bardziej rozbudowana literatura byłaby pomocna (choć wiadomo, że tylko anglojęzyczna).

Podsumowując, Niezwykłe miejsca w dziejach świata Bena Dupre są publikacją ze wszech miar udaną, bardzo dobrze dopracowaną wizualnie, skierowaną raczej do osób o powierzchownej znajomości historii, nie szukających dogłębnej analizy danego wydarzenia, lecz nastawionych na znajomość podstawowych faktów – i tak należy ją traktować. Ma też zapewne recenzowana pozycja za zadanie zainteresować historią Czytelnika, pokazać, że nie jest to nudna dziedzina, z jedynie opasłymi tomami pełnymi faktów i dat, rozbudzić zamiłowanie do tego, co działo się kiedyś i dzieje się wciąż, na naszych oczach, a co już za chwilę stanie się historią...

Plus minus:
Na plus:
+ liczne ciekawostki w tekście
+ inne formy przedstawienia faktów niż tylko tekst
+ lekki styl Autora i swobodna narracja
+ okładka twarda, kartki kredowe, szyte
+ świetna strona wizualna, mnóstwo zdjęć, rycin, szkiców, mapek
Na minus:
- brak podjęcia kontrowersyjnych tematów
- jedynie selektywna bibliografia
- kilka literówek

Tytuł: Niezwykłe miejsca w dziejach świata. Ślady tworzenia historii
Autor: Ben Dupre
Przekład: Paulina Masymowicz 
Wydawnictwo: Bellona
Rok wydania: 2011
ISBN: 978-83-11-11958-1
Liczba stron: 239
Oprawa: twarda
Cena: ok. 70 zł
Ocena recenzenta: 9/10