Dwa obrazy zrabowane w powstaniu warszawskim wrócą do Polski!

Naganka na polowaniu w Nieświeżu i Przed polowaniem w Rytwianach – zrabowane w czasie II wojny światowej – wrócą do kraju. Tak zdecydował sąd w Nowym Jorku, który 16 sierpnia br. wydał pozytywną decyzję w tej sprawie. Obrazy zostaną przekazane podczas oficjalnej wizyty prezydenta Bronisława Komorowskiego i ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego w Stanach Zjednoczonych zaplanowanej na 22 września br.

Obrazy zostały utracone w czasie II wojny światowej przez warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. W 2006 roku wystawiono je na sprzedaż w nowojorskich domach aukcyjnych. Wycofano je z aukcji na wniosek MKiDN, za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku. Przeprowadzone ekspertyzy i dokumentacja zebrana przez Departament Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN nie pozostawiały wątpliwości co do proweniencji obrazów.

Po 4 latach trudnych negocjacji prowadzonych przez Ministerstwo, a także za pośrednictwem amerykańskiej kancelarii prawnej, nawiązano została współpraca z federalną agencją dochodzeniową Immigration & Customs Enforcement (ICE). 14 grudnia 2010 r. obrazy zostały zajęte przez ICE i umieszczone w depozycie agencji, gdzie pozostawały do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.

Ze względu na szczególną rolę, jaką w pomyślnym zakończeniu sprawy odegrali agenci ICE – Bonnie Goldblatt i Lennis Barrois Jr. - Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski przyznał im honorowe odznaki „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Julian Fałat (1853-1929), Naganka na polowaniu w Nieświeżu,1891 r., akwarela, 65 x 176 cm

Akwarela „Naganka na polowaniu w Nieświeżu”, znana również pod tytułem „Polowanie w Nieświeżu”, należy do większej grupy obrazów Fałata związanych z polowaniami w białoruskich lasach należących do książąt Radziwiłłów. Obraz posiada wysoką, galeryjną wartość artystyczną, a przez specjalistów określany jest jako przełomowy w twórczości artysty. Pierwszym właścicielem obrazu był Ludwik Norblin, który w 1914 roku przekazał go (wraz z 11 innymi obrazami) do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie dzieło znajdowało się do wybuchu II wojny światowej.

Julian Fałat (1853-1929), Przed polowaniem w Rytwianach, przed 1901 r., olej na płótnie, 50 x 150 cm

Obraz należy do najbardziej popularnej tematyki twórczości Fałata. Jego powstanie ma związek z pobytem artysty w majątku hr. Potockich na kielecczyźnie, który miał miejsce w II połowie l. 90. XIX w. W 1904 r. płótno zakupiono do zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1939 r., po zajęciu budynku Zachęty przez Niemców, obraz przewieziono do Muzeum Narodowego w Warszawie. Zaginął prawdopodobnie w 1944 r. W zbiorach Muzeum zachowała się jego oryginalna, ozdobna rama.

Na odzyskanie czekają kolejne dzieła: http://kolekcje.mkidn.gov.pl/

Źródło: http://mkidn.gov.pl/