„Średniowiecze i pieniądze” - J. Le Goff - recenzja

Wydawnictwo Czytelnik w serii Pejzaże Kultury wydało już cztery prace Jacquesa Le Goffa (w tym jedną we współpracy z Nicolasem Truongiem)1 by teraz dołożyć do tej listy jedno z najnowszych dzieł badacza - esej pt. Średniowiecze i pieniądze.

Przedstawiać sylwetki urodzonego w 1924 r. Jacquesa Le Goffa nie trzeba, posłużę się tylko cytatem z recenzji mojego redakcyjnego kolegi Łukasza Kucia, który celnie napisał, że „Jacques Le Goff tak wgryzł się w średniowiecze, że przegryzł się na drugą stronę”2

Ciężko też byłoby przytoczyć w niniejszej recenzji wszystkie prace francuskiego mediewisty wydane na polskim rynku biorąc pod uwagę, że ich liczba sięga dwudziestu i.. stale rośnie. Wcześniej opublikowana została między innymi praca Sakiewka i życie. Gospodarka i religia w średniowieczu, która dotyczy podobnych zagadnień, jednak pisana jest pod innym kątem przeprowadzanych badań3.

Swój cel Jacques Le Goff przedstawia już na ósmej stronie  pracy, gdy stwierdza, iż zajmie się głównie zagadnieniem „jaki rodzaj monety, a raczej monet, występował w gospodarce, życiu i mentalności średniowiecza”. W omawianej pracy Autor najwięcej miejsca poświęca historii bicia monet, rodzajom tychże i rozwojowi obiegu monetarnego. Praca skonstruowana jest w sposób chronologiczny - zaczynamy więc od krótkiego omówienia „spadku” po cesarstwie rzymskim i przechodzimy przez kolejne stulecia, aż do XV wieku. Zdecydowanie najszerzej omówiony jest „długi wiek XIII”. Autor często odnosi się do prac Marca Blocha, jak i innych badaczy, których wielokrotnie cytuje. W czasie lektury spotkamy także fragmenty z Biblii, które omawiane są pod kątem krytyki dążenia do bogactwa i sposobów jakimi ludzie średniowiecza, a także sam Kościół, radzili sobie z tym dysonansem.

Drobne błędy i nieścisłości sprawnie wyłapywane są przez wnikliwą redakcję Mariusza Zwolińskiego, jak choćby pomyłka odnośnie daty kanonizacji św. Homobonusa4.

Na zakończenie tej krótkiej recenzji wystarczy powiedzieć, że omawiana praca jest typową dla Jacequesa Le Goffa analizą. Temat zbadany jest więc od A do Z, na ile oczywiście umożliwiają to źródła i stan badań. Czasami wręcz można zagubić się w natłoku serwowanych nam niezwykle szczegółowych i precyzyjnych informacji. Co do samej przyjemności z lektury można mieć mieszane uczucia, bowiem momentami ciężko nadążyć za Autorem, który zasypuje nas lawiną nazw miast, nazwisk czy też liczb. Dlatego też, recenzowaną książkę mimo jej niewielkich rozmiarów, czyta się dosyć długo, ponieważ wymaga ona sporego skupienia. Czytelnicy, którzy sięgając po tę pracę będą spodziewali się barwnych opisów oblężeń miast, czy też będą liczyć, że z kart książki dobiegnie ich szczęk mieczy, mogą od razu…zrewidować swoje oczekiwania i odpuścić sobie tę pozycję by uniknąć rozczarowania.

Książka została wydana zgodnie z kanonem serii Pejzaże Kultury. Mamy więc twardą oprawę i bardzo ładną okładkę. Charakterystyczny dla serii jest też brak ilustracji. Całość liczy dwieście dwie strony, z czego sześć bibliografia, a siedem bardzo pomocny indeks osób.

Podsumowując należy bez wątpienia pracę uznać za godną polecenia, natomiast nie da się ukryć, że jest to pozycja dotycząca ściśle wybranego zagadnienia. Osoby nie zainteresowane średniowieczną gospodarką, czy też rozwojem roli pieniądza, nie znajdą raczej tutaj nic dla siebie.

Plus minus
Na plus:
+ bardzo dogłębna analiza rozwoju roli pieniądza w średniowieczu
+ kolejna pozycja świetnej serii „Pejzaże Kultury”
+ estetyka wydawnictwa
+ bibliografia
+ indeks osobowy
Na minus:
- książka tylko dla osób zainteresowanych szeroko pojmowaną historią gospodarczą średniowiecza.

Tytuł: Średniowiecze i pieniądze
Autor: Jacques Le Goff
Wydanie: 2011
Wydawca: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”
ISBN: 978-83-07-03264-1
Stron: 202
Oprawa: twarda
Cena:  32 zł
Ocena recenzenta: 8/10

1. Są to chronologicznie: Święty Franciszek z Asyżu (2001), Apogeum chrześcijaństwa: ok. 1180 - ok. 1330(2003), W poszukiwaniu średniowiecza (2005),  Historia ciała w średniowieczu (2006). [↩]
2. Ł. Kuć, „Niezwykli bohaterowie i cudowne budowle średniowiecza” - J. Le Goff - recenzja,  https://www.historia.org.pl/index.php/recenzje/recenzje/redniowiecze/2528-niezwykli-bohaterowie-i-cudowne-budowle-redniowiecza-j-le-goff-recenzja.html. [↩]
3. J. Le Goff, Sakiewka i życie. Gospodarka i religia w średniowieczu, Gdańsk 1995. [↩]
4. Strona 24. [↩]