„Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów” - A. Samsonowicz - recenzja

Wiele się zmieniło od czasu wieków średnich i nowożytności, kiedy to wyprawa łowiecka zajmowała jedno z centralnych miejsc pośród rozrywek koronowanych głów Europy. Nie mniej ważne było jej znaczenie ekonomiczne. Znamy przecież podanie, jak król Władysław Jagiełło przed Wielką Wojną z Zakonem Krzyżackim urządził łowy w Puszczy Białowieskiej, aby zapewnić swojej armii niezbędne wyżywienie. Tak znacząca tematyka na pewno zasługuje na dobrą monografię

Pani Samsonowicz podjęła się napisania takiej pracy już wiele lat temu, ponieważ pierwsze wydanie recenzowanego dzieła ukazało się w roku 1991, czyli dwadzieścia lat temu. Przed nami wydanie drugie, które jak zapewnia Autorka, nie zawiera istotnych poprawek, jest po prostu wznowieniem pozycji, której od dawna próżno było szukać na rynku.

Mamy tutaj do czynienia z typową pracą naukową, zawierającą wszystkie typowe dla niej elementy. Typowy układ: od zarysowania problematyki badawczej i wyjaśnienia terminologii, po właściwe rozwinięcie pracy. Odpowiednio rozwinięte przypisy, niestety znajdują się przy końcu książki, co jak wiadomo nie umila czytania. Dalej jest oczywiście obfita, rzekłbym nawet bardzo obfita, bibliografia. Brakuje niestety indeksu, ale w przypadku tejże pracy byłbym skłonny nie poczytywać tego jako wielką stratę. Jako dodatek mamy kilkadziesiąt kapitalnych ilustracji z różnych epok, przedstawiających przeróżne aspekty i rodzaje łowiectwa.

Z racji swej naukowości książka nie należy do łatwych w odbiorze. Również ze względu na specyficzną tematykę, która znajduje swoje odzwierciedlenie w ogromnej ilości cytatów z różnorakich źródeł, najczęściej napisanych po łacinie i zawierających wiele spornych terminów, których pierwotnego znaczenia trudno się doszukać. Znacząca część książki to opis zwierzyny łownej, wraz z jej typowymi siedzibami i stanem prawnym danego gatunku wobec prawa książęcego itp. Tematowi regale łowieckich władcy Autorka poświęca zresztą pokaźny rozdział, gdyż był to element konstytutywny dla całego rozwoju łowiectwa w państwie. Dalsze rozdziały to część zasadnicza pracy, podejmują one między innymi tematykę zorganizowanych służb łowieckich, wsi służebnych nakierowanych na różne usługi związane z łowiectwem (np. Bobrowniki, Grotniki, Jastrzębniki, Sokolniki), wreszcie aktywności łowieckiej władcy, warstw uprzywilejowanych i pospólstwa. Są to kapitalne fragmenty, opisujące bardzo barwny świat łowów, zmiany jakim podlegał, kolejnych monarchów rozmiłowanych w polowaniach. Są to bardzo cenne opisy, ponieważ w książce wykorzystano bardzo obfity materiał źródłowy, o czym możemy się przekonać przeglądając bibliografię i przypisy.

W porównaniu z minionymi stuleciami naszej historii, łowiectwo współczesne przetrwało już tylko jako forma wyrafinowanej rozrywki dla nielicznych. Zachowało ono jednak pewną specyfikę i wyraźną hermetyczność. Do ponownego wydania tejże pracy skłoniły Autorkę, między innymi, liczne głosy ze strony środowiska aktywnych myśliwych. Myślę, że mogą oni odnaleźć tutaj znakomity materiał dla zaspokojenia swojej ciekawości, dotyczącej myślistwa sprzed wieków. Na polskim rynku na pewni brakowało tej książki, dlatego należy oddać hołd Autorce, za to że zdecydowała się wydać ponownie swoją pracę. Wydaje mi się, że jest to bardzo cenna pozycja, tym bardziej, że tematyka ta jest praktycznie nieobecna we współczesnej polskiej historiografii, a książka pani Samsonowicz można postawić jako wzór dla innych prac naukowych.

Plus minus:
Na plus:
+ wysoka wartość merytoryczna
+ bardzo dobre ilustracje
+ wykorzystano bardzo bogaty materiał źródłowy
+ rzadko poruszany temat
+ mnóstwo cennych cytatów
+ bogata bibliografia
Na minus:
- przypisy przy końcu dzieła, co utrudnia czytanie
- dla laika może być nieco trudna, przydaje się także znajomość łaciny

Tytuł: Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów
Autor: Agnieszka Samsonowicz
Wydanie: 2011
Wydawca: Warszawska Firma Wydawnicza
ISBN: 978-83-61748-86-1
Stron: 565
Oprawa: miękka
Cena: ok. 62 zł
Ocena recenzenta: 9/10