„Tajemnice III Rzeszy. Hitlerjugend na Śląsku” - S. Wrzesiński - recenzja

Nasz rynek wydawniczy niewiele może zaoferować czytelnikowi interesującemu się Hitler-Jugend. Tym bardziej każda nowa książka poruszająca ten mało znany temat w Polsce budzi nadzieję i duże oczekiwania ze strony czytelnika. Czy książka Szymona Wrzesińskiego o intrygującym tytule Tajemnice III Rzeszy. Hitlerjugend na Śląsku jest pozytywnym zaskoczeniem, czy też rozczarowaniem?

W przedmowie autor podkreśla, że praca nad tekstem trwała wiele miesięcy i „zgromadzane (...) materiały długo stanowiły wyrwane z kontekstu strzępy informacji, niejednokrotnie w formie nie nadającej się do wykorzystania”1. Czytelnik ma więc nadzieję, że do jego rąk trafia praca dobrze napisana, oparta o bogatą podstawę źródłową i wnosząca powiew świeżości w obecny stan badań nad Hitler-Jugend. Niestety wraz z kolejnymi stronami tej książki entuzjazm czytelnika opada.

Autor otwiera swoją opowieść nakreśleniem sytuacji Niemiec po zakończeniu I wojny światowej. Uważam jednak, że na jedenastu stronach nie da się tego rzetelnie zrobić. Biorąc pod uwagę objętość omawianej pracy i jej dość szczegółowy charakter (wnioskując po tytule) nie sądzę, aby taki wstęp był potrzebny. Czytelnik sięgający po tego typu pracę nie potrzebuje wprowadzenia w sytuację gospodarczo-polityczną ówczesnych Niemiec.

 Drugi rozdział opowiadający o edukacji w III Rzeszy liczy z kolei zaledwie sześć stron. Jest to stanowczo za mało na rzetelne nakreślenie systemu oświaty nazistowskich Niemiec. Czytelnik, który choć trochę interesował się wcześniej edukacją III Rzeszy, nie znajdzie tu żadnych nowych, zaskakujących informacji.

Trzy pierwsze rozdziały są zatem zbędnym i niewiele wnoszącym wprowadzeniem. Do meritum przechodzimy dopiero na czterdziestej szóstej stronie. Niestety rozdział mający opisać kształcenie instruktorów rozczarowuje. Jest to raczej krótka historia budynku w Brunowie, w którym odbywały się szkolenia dla Hitler-Jugend. Z książki nie wiele dowiemy się również o szkołach służby rolnej. Nieco lepiej prezentuje się rozdział poświęcony schroniskom młodzieżowym, choć jest on głównie historią kilku budynków wybranych przez autora.

Wrzesiński interesująco opisał zawody sportowe organizowane dla młodzieży. W aneksie czytelnik może znaleźć nawet harmonogram Ogólnoniemieckiego Święta Sportu i Gimnastyki, w którym udział brali m.in.członkowie Hitler-Jugend.

Trzy rozdziały książki koncentrują się na przygotowaniu młodzieży do obrony Lubania, twierdzy Głogów i Festung Breslau.  Interesującym wzbogaceniem tej części są wspomnienia byłych członków nazistowskiej organizacji młodzieżowej, które bardzo obrazowo nakreślają ówczesną sytuację. Ostatni  rozdział pt.Niszczyciele czołgów urywa nagle opowieść o Hitler-Jugend na Śląsku.

Pod względem edytorskim nie mam żadnych zastrzeżeń. Duża czcionka nie męczy wzroku. W środku wkładka ze zdjęciami, książka porządnie zszyta. Bardzo poręczny format.

Podsumowując uważam, że mimo zapewnień autora we wstępie książka jest zbieraniną różnych informacji i zdjęć. Autor nie przemyślał jej struktury, która jest nieco chaotyczna. Niektóre rozdziały są tak krótkie, że zastanawiam się nad zasadnością ich wyodrębnienia. W publikacji zabrakło rozdziału podsumowującego przedstawiony materiał. Książka ta nie jest fascynującą lekturą ani bogatym źródłem wiedzy o działalności Hitler-Jugend na Śląsku. Mam wrażenie, że autor opublikował ją za wcześnie. Być może dłuższa praca nad zebranym materiałem przyniosłaby lepszy efekt.

Plus minus:
Na plus:
+ interesująca tematyka
+ zdjęcia
+ wspomnienia członków Hitler-Jugend
+ aneks (harmonogram święta sportu i szczegółowa struktura organizacyjna z 1.01.1936)
+ przypisy na dole strony
Na minus:
- długi wstęp (biorąc pod uwagę objętość książki)
- ogólne informacje
- zbyt często mamy do czynienia z historią budynków (kosztem opowieści o Hitler-Jugend)
- bardzo krótkie i mało treściwe rozdziały
- brak podsumowania
- tytuł książki jest obietnicą bez pokrycia

Tytuł: Tajemnice III Rzeszy. Hitlerjugend na Śląsku
Autor: Szymon Wrzesiński
Wydanie: 2011
Wydawca: Replika
ISBN: 978-83-7674-110-9
Stron: 183
Oprawa: miękka
Cena: ok. 23 zł
Ocena recenzenta: 4/10

1. Wrzesiński Szymon, Tajemnice III Rzeszy. Hitlerjugend na Śląsku, Replika, Zakrzewo 2011, s. 7. [↩]