„Historia Gestapo” – J. Delarue - recenzja

W dobie gdy na półkach księgarskich właściwie można znaleźć wszystko co dotyczy Drugiej Wojny Światowej – ciągle trudno znaleźć pozycję poświęconą tylko i wyłącznie Gestapo. Wydawnictwo Muza próbuje wypełnić tę lukę, niestety wybiera książkę napisaną pierwotnie w 1962 r. czyli z punktu widzenia stanu badań, bardzo dawno temu. Do tego książka napisana jest przez francuskiego Autora i w związku z tym, z naciskiem na „francuskie” cierpienia ze strony Gestapo.

Zwykle staram się na początek wynajdować jakieś jasne strony recenzowanej książki. Niestety w tym wypadku jest to bardzo trudne, gdyż książka jest zwyczajnie słaba. Niemniej postaram się wykazać jej jasne strony.

Książka może być przydatna dla osób, które w niewielkim stopniu znają historię Drugiej Wojny Światowej i funkcjonowania nazistowskiego Państwa. Do tego książka ma kilka stosunkowo niezłych punktów, przede wszystkim poświęconych realizacji okupacji i użycia Gestapo w podbitej Francji (co nie dziwi, bo Autor jest Francuzem i pamięta niektóre wydarzenia które opisuje). Na końcu znajduje się interesujący schemat organizacyjny tej organizacji (niestety nie wiemy za jaki okres, a jest to dość istotne jeśli mówimy o historii organizacji, która przeszła dość dużą ewolucję). W książce można znaleźć też kilka dobrych opisów dotyczących relacji wewnątrz nazistowskich struktur władzy.

Niestety generalnie książka jest bardzo słaba. Jest po prostu bardzo stara i opisuje stan wiedzy ledwie kilkanaście lat po wojnie. Do tego wydaje się być chaotyczna, w związku z czym otrzymujemy od razu historie SA, SS, RSHA, SD i nawet Abwehr. W znacznym stopniu koncentruje się na opisywaniu pewnych wydarzeń, z ogólnym tylko zaznaczeniem roli i udziału w tych wydarzeniach Gestapo (np. zabójstwo Roehma albo sprawa Fritscha). Dzięki temu „zabiegowi” otrzymujemy tutaj skrótową historię samej Rzeszy z naciskiem na lata 1932-1934.

Obecnie na większość z tematów poruszanych w książce są osobne publikacje tym tematom poświęcone. Zdaję sobie oczywiście sprawę, że w 1962 r. pozycja mogła być nawet użyteczna (przybliżając też bestialstwa Gestapo), ale niestety obecnie już tak nie jest.

Często w pracy otrzymujemy opis wydarzeń, w których Gestapo odegrało nawet niemałą rolę. Niestety można odnieść wrażenie, że Autor nie umie do końca skoncentrować się na tym o czym jest książka – tj. właśnie na roli i udziałowi samej organizacji. W związku z tym dość łatwo „pływa„ po opisywaniu struktur SS, mordów Einsatzgruppen, sposobu tworzenia i zarządzania obozów koncentracyjnych czy opozycji konserwatywnej, ale bez sprecyzowania faktycznej roli Gestapo w całej „machnie„ III Rzeszy. W książce nie uświadczymy też żadnych analiz zmian struktury samego Gestapo (w książce trudno znaleźć nawet informacje, że początkowo Gestapo to było ”tylko” Gestapo…). Brak jest szerszych analiz, w jaki sposób Gestapo realizowało kontrolę nad Niemcami, jak i na terenach okupowanych.

Z naszego punktu widzenia dodam też, że Polska prawie w ogóle nie pojawia się na kartach książki (są za to opisywany sposób „łamania” oporu Czechów, Francuzów czy w nieco mniejszym stopniu tereny ZSRR . Jak widać dobór dość przypadkowy i w żadnym wypadku nie jest kompleksowy).

Książka ma też niestety błędy, najbardziej znamienny to opis planu Walkiria (lipiec 1944 r.), której Autorzy mieli podobno tylko mieć niewielką nadzieję na podpisanie pokoju z mocarstwami Zachodnimi, bo nie znali postanowień porozumień jałtańskich (luty 1945 r.). Niestety powiem tylko, że redakcja merytoryczna książki jest dalece niewystarczająca.

Zajrzałem też do bibliografii i niestety od razu widać kolejną słabość książki – całość zajmuje raptem dwie strony, na których mnóstwo pozycji w rodzaju dzienników wydawanych w III Rzeszy. To niestety pokazuje, dlaczego książka jest dość przeciętna – Autor miał do dyspozycji bardzo wątłą bazę źródłową.

Jeśli nigdy niczego nie czytałeś na temat Gestapo, książka ta może jeszce pełnić jakąś rolę, jeśli mniej więcej orientujesz się w rzeczonym temacie, raczej poszukaj czegoś innego.

Książka nieźle wydana, solidna okładka, dobrze szyta. Niestety słabej jakości papier, brak zdjęć.

Plus minus:
Na plus:
+ nieźle opisane realia okupacji we Francji
+ lekkość pióra Autora
Na minus:
- praca bardzo archaiczna
- bardzo pobieżna, nie przybliża historii samego Gestapo
- mnóstwo niepotrzebnych wątków pobocznych

Tytuł: Historia Gestapo
Autor: Jacques Delarue
Wydanie: 2011
Wydawnictwo: Muza
ISBN: 978-83-7758-049-3
Stron: 368
Oprawa: twarda
Cena: ok. 45 zł
Ocena recenzenta: 3/10