85. rocznica rozpoczęcia ligowych rozgrywek w piłkę nożną w Polsce

85. lat temu mecz ŁKS Łódź kontra Klub Turystów Łódź rozpoczął pierwszą w historii kolejkę ligową w polskiej piłce nożnej. Pierwszym mistrzem wyłonionym w takim systemie rozgrywek została Wisła Kraków.

Wisła Kraków, Mistrz Polski z 1927 r. (zdjęcie z 1927 r. lub 1928 r.)

Do 1927 r. Mistrz Polski był wyłaniany w systemie pucharowym, a nie ligowym. Kraj był podzielony na trzy okręgi, których mistrzowie rozgrywali między sobą finał w systemie każdy z każdym. W taki sposób w 1921 r. mistrzem została Cracovia, a w kolejnych czterech latach Pogoń Lwów.

Zmiany przyszły w 1926 r. W grudniu z inicjatywy trzech lwowskich klubów: Pogoni, Czarnych i Hasmonei odbyło się w Krakowie spotkanie, w wyniku którego 12 klubów (poza lwowskim, Polonia, Legia i Warszawianka z Warszawy, Wisła Kraków, Warta Poznań, ŁKS i Klub Turystów z Łodzi, 1. FC Katowice oraz TKS Toruń) stworzyło Ligę Polską. Z tych klubów, aż cztery grają obecnie w Ekstraklasie, a jeden w I lidze.

Ta zmiana nie uzyskała akceptacji Polskiego Związku Piłki Nożnej, który swoje negatywne stanowisko wypracował w lutym 1927 r. na Walnym Zebraniu zorganizowanym w Krakowie. Mimo wielu prób mediacji obu stronom nie udało się dojść do wspólnego stanowiska. W efekcie 1 marca 1927 r. Liga wystąpiła ze struktur związku i rozpoczęła formalnie działalność jako Polska Liga Piłki Nożnej. Jej pierwszym prezesem został gen. brygady Roman Górecki. PZPN był jednak nieugięty i 13 marca zdyskwalifikował wszystkie kluby, które wystąpiły ze związku. Jednak drużyny z nowej Ligi nic sobie z tego nie zrobiły, co więcej dołączyło do niej blisko 60 klubów. Z czołowych klubów tylko Cracovia (i początkowo Ruch Hajduki Wielkie dziś Ruch Chorzów) nie chciała w niej uczestniczyć. Zapewne powodem tego był fakt, że Prezesem PZPN był działacz Cracovii Edward Cetnarowski.

Ligę utworzyło 14 drużyn: Wisła Kraków, 1. FC Katowice, Warta Poznań, Pogoń Lwów, Legia Warszawa, Klub Turystów Łódź, ŁKS Łódź, Polonia Warszawa, Czarni Lwów, TKS Toruń, Hasmonea Lwów, Ruch Chorzów, Warszawianka i Jutrzenka Kraków. Na inaugurację zmierzył się łódzkie kluby ŁKS i Klub Turystów. Ten pierwszy wygrał 2:0. Pierwszą bramkę w historii Ligi zdobył go Jan Durka w 35 minucie meczu. Pozostałe drużyny utworzyły ligi okręgowe.

Pierwszym Mistrzem została Wisła Kraków, która o 4 punkty wyprzedziła 1. FC Katowice, trzecia była Warta Poznań ze stratą 8 punktów do zwycięzcy. Natomiast królem strzelców został piłkarz Wisły Kraków Henryk Reyman, który ukończył sezon z dorobkiem 37 bramek. Jest to rekord niepobity po dziś dzień mimo, iż obecnie w lidze rozgrywanych jest więcej spotkań. Wiśle Kraków udało się także 11 września 1927 r. wygrać z TKS Toruń 15:0, co także jest niepobitym rekordem pod względem rozmiarów zwycięstwa na najwyższym szczeblu rozgrywek. Spadkowiczem została Jutrzenka Kraków.

20 lipca po kilkumiesięcznych pertraktacjach udało się PLPN i PZPN dojść do porozumienia, które ostatecznie podpisano w grudniu. Siedzibę Związku przeniesiono z Krakowa do Warszawy, a Cracovia dołączyła do Ligi. Od tamtej pory (z wyjątkami w latach 1946, 1947 i 1951) rozgrywki w piłce nożnej odbywają się w Polsce systemem ligowym.