„Rewolucja rosyjska” - R. Pipes - recenzja |
Wydawnictwo Magnum, z początkiem 2012 roku wznowiło wydanie książki profesora Richarda Pipesa pt. Rewolucja rosyjska. Jest to trzecie wydanie tej pracy na naszym rynku. Pierwsze ukazało się w 1994 r. nakładem PWN, drugie już w wydawnictwie Magnum w 2006 r.
Richard Pipes to bardzo ciekawa postać światowej nauki i polityki. Urodzony w Cieszynie (1923 r.) w zasymilowanej żydowskiej rodzinie (ojciec Marek Piepes był legionistą), w 1939 r. wraz z bliskimi uciekł z okupowanej Polski przez Włochy do Stanów Zjednoczonych. Przez wiele lat kariery naukowej związany z Harvardem, w swej bogatej działalności politycznej był m. in. szefem krytykowanego „Zespołu B„, doradcą prezydenta Reagana oraz zadeklarowanym przeciwnikiem ”odprężenia”. W swojej pracy naukowej równie często chwalony, jak krytykowany – głównie przez rosyjskich i zachodnich rewizjonistów – zawsze odpowiada swoim krytykom, że „jako człowiekowi urodzonemu w państwie sąsiadującym z Rosją zostały mi oszczędzone romantyczne złudzenia na temat owego wielkiego kraju, tak powszechne wśród ludzi, którzy mieszkają odeń o tysiące mil”1
W dziele poświęconym rewolucji rosyjskiej – które stanowi drugą część monumentalnej trylogii obok Rosji carów i Rosji bolszewików - Pipes niezwykle wnikliwie stara się przedstawić najpierw przyczyny, a następnie przebieg rewolucji. Warto podkreślić, że w momencie pojawienia się na rynku wydawniczym (1990 r.) dzieło Pipesa było jedną z niewielu tak dogłębnych prób ukazania wydarzeń prowadzących do rewolucji i jej przebiegu, szczególnie, że często narracja to relacje „godzina po godzinie”.
Publikacja podzielona jest na dwa bloki. Część pierwsza pracy (s. 3-356, osiem rozdziałów) poświęcona jest systematycznemu upadkowi caratu od 1905 r. Część druga koncentruje się na powstaniu bolszewizmu i jego postępom, aż do sięgnięcia po pełnię władzy (s. 357-882, dziesięć rozdziałów). Książka kończy się w momencie likwidacji rodziny carskiej oraz wprowadzenia przez bolszewików „czerwonego terroru”.
Ciężko opisać prawie tysiąc stronicową pracę w krótkiej recenzji, szczególnie, że zależnie od zainteresowań Czytelnika poszczególne rozdziały mogą być bardziej lub mniej wciągające. Bardzo ciekawy jest np. rozdział dotyczący stosunku światowej opinii publicznej do rewolucji, w którym Pipes dochodzi momentami do zaskakujących wniosków. Aczkolwiek w mojej ocenie rozdział ten jest nieco skrótowy i przeplatany wydarzeniami nie do końca związanymi z tytułem rozdziału (zob. Rozdział 14 – Umiędzynarodowienie rewolucji, s. 637-705). Ostatnie rozdziały pracy wydają się być najlepsze i z pewnością zachęcają do sięgnięcia po kolejną pozycję z serii.
Praca liczy 969 stron i choćby z tego powodu jest mało poręczna i raczej nie nadaje się na wakacyjne podróże – chociaż z drugiej strony jej zawartość z pewnością wynagrodzi Czytelnikowi ewentualne trudy związane z transportem. Książka wydana została bardzo starannie, z szytym grzbietem, w twardej oprawie. Zawiera dokładnie sto ilustracji i cztery mapy. Na końcu publikacji zamieszczono kalendarium, pomocny indeks nazwisk oraz – co uważam za wadę – przypisy. Gwoli ścisłości należy jednak dodać, że w przypisach znajdują się jedynie odnośniki do źródeł i literatury, gdyż profesor Pipes narrację prowadzi w tekście głównym, nie przenosząc jej do przypisów, a korzysta z systemu swoistych odnośników („gwiazdek„), które wyjaśniają i rozwijają pewne zagadnienia jako specjalne ”przypisy dolne”. Dlatego też umiejscowienie przypisów na końcu pracy stanowi drobny mankament, który nie utrudnia lektury.
Podsumowując, kto jest zainteresowany rozwojem bolszewizmu, rewolucją rosyjską bądź w ogóle dziejami Rosji, a jeszcze nie czytał książki Richarda Pipesa po prostu musi te braki jak najszybciej nadrobić. Najprawdopodobniej po przeczytaniuRewolucji rosyjskiej sięgnie niezwłocznie po kolejny tom trylogii czyli Rosję bolszewików.
Plus minus:
Na plus:
+ rozmach i zakres pracy
+ bardzo wartki styl i sprawna narracja
+ ogromna ilość przytaczanych materiałów źródłowych
Na minus:
- brak
Tytuł: Rewolucja rosyjska
Autor: Richard Pipes
Wydanie: 2012
Wydawca: Wydawnictwo Magnum
ISBN: 978-83-89656-83-4
Stron: 969
Cena: 69 zł
Ocena recenzenta: 9,5/10
- Richard Pipes,Wstęp [w:] Rosja, komunizm i świat. Wybór esejów, s. 7, Kraków 2002. [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.
