Nadzieja dla Muzeum Historii Polski? Studium przypadku

Rozpoczęcie budowy Muzeum Historii Polski opóźnia się od lat.  Po udanych negocjacjach budżetu unijnego na kolejne lata zaapelowaliśmy do Premiera, by z pozyskanych funduszy wreszcie sfinansować tę inwestycję. Teraz Minister Kultury Bohdan Zdrojewski w wywiadzie dla PAP obiecuje  znalezienie środków i zakończenie budowy w 2018 r.

Wizualizacja Muzeum Historii Polski, projekt PACZOWSKI ET FRISCH ARCHITECTES

Dlaczego to ważne?

W centrum stolicy - śladem wielu innych krajów - już dawno powinno powstać muzeum przedstawiające naszą wizję historii w sposób nowoczesny i atrakcyj dla widza. Monumentalna bryła placówki i odważny projekt wystawy stałej będzie zachęcał turystów to zapoznania się z naszą historią.

Geneza

W 2009 r. w drodze międzynarodowego konkursu wyłoniono projekt nowego budynku. Muzeum ma powstać nad Trasą Łazienkowską, przy placu Na Rozdrożu i Zamku Ujazdowskim. Z punktu widzenia potrzeb Muzeum wnętrze budynku zostało dobrze zaprojektowane, a jego funkcjonalność pozwala na organizowanie wszystkich typów wystaw oraz planowanie różnych możliwych tras zwiedzania. Dwa lata później rozstrzygnięto inny konkurs, tym razem na koncepcję wystawy stałej. Wygrała Pracownia Projektowa Marcin Mostafa i Platige Image, proponując odważny scenariusz. Centralnym punktem każdej epoki ma być tzw. gniazdo pamięci – czyli przełomowe wydarzenia historyczne przedstawione w formie instalacji multimedialnej. Mimo zakończenia obu konkursów, nie podjęto żadnych działań zmierzających do rozpoczęcia jego budowy. Odpowiedzialność za to ponosi strona rządowa, gdyż trudno odmówić zaangażowania dyrektorowi muzeum Robertowi Kostro. Mimo, że MHP nie ma obecnie stałej siedziby ani dużego budżetu, to przeprowadziło już kilka wielkich wystaw, a także wiele mniejszych projektów.

Pomysł PiS przeszkodą?

Być może problem tkwi, w tym że Muzeum Historii Polski zostało powołane do życia w 2006 r., a więc za okresu rządów Prawa i Sprawiedliwości. To ma nie przysparzać zwolenników jego budowy w szeregach obecnej ekipy rządowej. Muzeum ma zbyt bardzo kojarzyć się z PiS, co jest dość absurdalne jeśli prześledzić działalność placówki i wypowiedzi jego kierownictwa.

Rzecznik potrzebny

Wizualizacja Muzeum Historii Polski, projekt PACZOWSKI ET FRISCH ARCHITECTES

Placówce niewątpliwie brakuje rzecznika w rządzie. Takim rzecznikiem dla Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku był Premier Donald Tusk, który pochodzi z Trójmiasta. Instytucja dostała ogromne pieniądze na budowę, która jest powszechnie chwalona zarówno w sferze idei jak i tej materialnej. Prezydent Bronisław Komorowski skutecznie zabiegał o środki na budowę Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Komorowski jest piłsudczykiem i chętnie spotyka się ze środowiskiem piłsudczykowskim. Z kolei takim pozytywnym lobbystą dla Muzeum Historii Żydów Polskich był Bohdan Zdrojewski. Są też rzecznicy lokalni jak Lech Kaczyński, który jako Prezydent Warszawy budował Muzeum Powstania Warszawskiego, a Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podziemne muzeum pod Rynkiem Głównym. Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz nie wykazuje determinacji dla działania na rzecz MHP, co prawda jest to inwestycja rządowa, ale z pewnością po zbudowaniu stanie się kolejnym symbolem stolicy.

Siedziba tymczasowa, czyli stała

Wizualizacja fragmentu wystawy stałej

Muzeum nie pomagały też spekulacje na temat możliwej siedziby tymczasowej. W polskich warunkach oznaczałoby to najpewniej siedzibę na zawsze, bo prowizorki często trwają wiecznie.

Pojawił się też pomysł, by Pałac Saski stał się miejscem dla muzeum. Liczono na upieczenie dwóch pieczeni na jednym ogniu, czyli przywróceni symbolu przedwojennej Warszawy i pozbycie się problemu z siedzibą dla MHP. Na szczęście Zdrojewski wycofał się z pomysłu. Przestrzeń pałacu dla muzeum byłaby kompletnie niefunkcjonalna i wiązałaby się z kolejnym konkursem na wystawę stałą.

Przełomowa deklaracja?

Minister Zdrojewski w niedawnym wywiadzie dla PAP powiedział: „Wszystkich, którzy byli zaniepokojeni (...) przesunięciem w czasie budowy Muzeum Historii Polski, mogę uspokoić”. Ministerstwo jeszcze w tym roku ma powrócić do rozmów z zwycięską pracownią architektoniczną i podpisać z nią umowę na wykonanie dokumentacji technicznej. Minister złożył też deklarację, że muzeum miałoby powstać na 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Czy można sobie wymarzyć lepszy prezent na taką okazję?