„Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL” – S. Koper – recenzja (2)

Zdrajca, kolaborant, sprzedawczyk, konfident, tajny agent, szpicel – określeń może być wiele, ale cel jest ten sam: działanie na szkodę własnego państwa. Sławomir Koper w książce Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL opisał poczynania takich osób w naszym kraju. Jak wskazuje już sam tytuł, Polacy ze zdrajcami mieli do czynienia od zrębów państwowości.

Autorem książki jest historyk Sławomir Koper, który napisał również m.in.: Afery i skandale Drugiej Rzeczypospolitej, Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej, Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej. W swoich pracach zwraca dużą uwagę na obyczajowość opisywanych epok, co bywa niekiedy ciekawsze od wojen i wielkiej polityki.

Książka jest wydana porządnie, układ rozdziałów przejrzysty, papier lekki, a bibliografia bogata. W środku znajduje się sporo ilustracji, dzięki czemu czytelnik może zobaczyć jak wyglądała opisywana postać. Natomiast zastrzeżenia budzi przednia części okładki, na której znajduje się zdjęcie skradającego się człowieka z pistoletem w ręku. Taka fotografia pasowałaby raczej do książki o płatnych zabójcach, a nie zdrajcach. Zatem ilustracja jest nietrafnie dobrana. W książce brakuje również indeksów miejsc i osób. Takie wykazy znacznie ułatwiają szybkie znalezienie konkretnych informacji.

Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL są napisani przystępnym, pozbawionym naukowej terminologii językiem. Dlatego też książkę czyta się szybko, łatwo i przyjemnie. Narrację autora uzupełniają fragmenty kronik, pamiętników, listów, a nawet wierszy (m.in. Niepewności Adama Mickiewicza), co znacznie urozmaica tekst. Niestety, niektóre cytaty nie są opatrzone przypisami, więc nie można sprawdzić źródła i przeczytać większego fragmentu lub całości utworu. Brak odwołań może być zatem irytujący dla osób, które chciałyby poznać materiał, z którego korzystał Koper. W książce pojawią się również błędy edytorskie (początek zdania z małej litery1), a nawet w datach (powstanie Chmielnickiego wybuchło w 18482!). Dodatkowo w treści można zauważyć częste odbieganie od tematu (np. opis Zofiówki3). Przytoczone są miejsca i osoby, które mało albo nic nie wnoszą do przedstawionej historii. Nie zaburza to płynności czytania, ale może być drażniące.

W książce przedstawiono życie zdrajców od początku polskiej państwowości do czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, od Bolesława Śmiałego przez Bohdana Chmielnickiego, Potockich i Jakuba Szelę do Bolesława Bieruta. Wybór takich postaci (nie wszystkie wymieniłem) może zastanawiać. Co do niektórych nie ma żadnych wątpliwości, że zasłużyli na miano zdrajców, ale pojawiają się również osoby, wokół których narosło wiele kontrowersji. W Wielkich zdrajcach… przytoczono także różnego rodzaju zastrzeżenia, plotki i legendy towarzyszące poszczególnym postaciom. Można by się również zastanowić kogo zabrakło w tej książce. W poczet zdrajców Polski można jeszcze wpisać m.in. Ludwika Kalksteina, którego działalność przyczyniła się do aresztowania gen. Stefana Roweckiego. Lista mogłaby być znacznie dłuższa, ale wtedy książka liczona byłaby nie w stronach, a w tomach. Zatem praca Kopera jest tylko małym zbiorem wielkich zdrajców.

Książka nie wywiera dużego wrażenia, ale jest z pewnością ciekawą pozycją na polskim rynku wydawniczym. Poruszony temat może być bowiem niezwykle interesujący dla szerokiego grona odbiorców. Pozycja jest godna polecenia tym, którzy chcieliby zapoznać się z sylwetkami osób odpowiedzialnych za nieszczęścia, które sprowadziły do Polski.

Plus minus
Na plus:
+ przystępny język
+ sporo ilustracji
Na minus:
- brak indeksów nazwisk i miejsc
- zbaczanie z tematu

Tytuł: Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL
Autor: Sławomir Koper
Wydawca: Bellona
Rok wydania: 2012
ISBN: 918-83-11-12477-6
Liczba stron: 352
Oprawa: miękka
Cena: ok. 40 zł
Ocena recenzenta: 6/10

1. S. Koper, Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL, Bellona, Warszawa 2012, s. 182. [↩]
2. Tamże, s. 91. [↩]
3. Tamże, s. 170. [↩]