„Cesarz Meiji (1852-1912). Wizerunek władcy w modernizowanej Japonii w setną rocznicę śmierci cesarza” – E. Pałasz-Rutkowska – recenzja

Cesarz Meiji to jedna z najbardziej fasynujących i charakterystycznych postaci przełomu wieków. Po wielu latach pustki polski Czytelnik doczekał się wreszcie biografii tego cesarza. Tym bardziej jest to satysfakcjonujące, iż tym razem nie ukazało się tłumaczenie pracy zagranicznej.

Osoba Autorki jest z pewnością znana szerszemu gronu czytelniczemu, a już bez wątpienia wszystkim interesującym się historią Kraju Kwitnącej Wiśni czy też stosunkami polsko-japońskimi. Mowa tu oczywiście o Ewie Pałasz-Rutkowskiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, która już od wielu lat zachwyca nas kolejnymi publikacjami naukowymi. Jak zatem prezentuje się jej najnowsza książka poświęcona życiu i dokonaniom największego z cesarzy japońskich? Odpowiedź na to pytanie drogi Czytelniku znajdziesz poniżej.

Biografia Mutsuhito liczy sobie równo pięćset stron i zgodnie z kanonem dla tego rodzaju publikacji Autorka prowadzi Czytelnika przez wszystkie etapy jego sześćdziesięcioletniego życia. Książka została podzielona na sześć rodziałów. Pierwszy nich Ewa Pałasz-Rutkowska poświęciła dzieciństwu i młodości cesarza, kolejny pierwszym latom jego panowania. Rozdział trzeci opisuje przemiany w Japonii w latach 1873-1912, a w czwartym mowa jest o dojrzałym okresie życia panującego. Piąta część publikacji skupia się na kobietach i potomkach 122. cesarza Japonii. Naturalnie ostani rozdział porusza zagadnienia ostatnich chwil życia tego władcy. Dodatkowo książka zawiera kilka aneksów, w których Czytelnik będzie mógł zapoznać się ze szczegółowym kalendarium wydarzeń, a także z najważniejszymi tłumaczeniami dokumentów, które ukazały się w epoce Meiji m.in. z Reskryptem cesarskim o wychowaniu.

Lista źródeł i publikacji, które stanowiły podstawę dla recenzowanej tutaj książki robi ogromne wrażenie. Wykaz ten obejmuje aż trzynaście stron. Wyszczególnione zostały przede wszystkim najliczniejsze w tym spisie prace w języku japońskim, ale Czytelnik odnajdzie tam także szereg publikacji wydanych w językach angielskim i polskim.

Oczywiście tematem przewodnim pracy jest osoba cesarza Mutsuhito. Autorka uchyla przed nami kurtyny do najbardziej osobistych „scen” z jego życia. Począwszy od tego jakie posiłki spożywał, poprzez edukację jaką odebrał, a wreszcie kończąc na jego codziennych obowiązkach i życiu osobistym. Cieszy, że Autorka starała się nie pomijać nawet najdrobniejszych szczegółów dotyczących istnienia Mutsuhito. Dzięki temu praca bardzo zyskuje, a Czytelnik może poznać wiele nieznanych dotychczas faktów związanych z tą ważna dla dziejów Japonii postacią.  Dodatkowym atutem przemawiającym za książką jest wykorzystanie bogatego materiału wspomnieniowego, który jest przytaczany nader często z pożytkiem dla głównego toku rozważań. Ponadto Autorka nie ucieka od licznych i wyważonych komentarzy, które sprawiają, że przeprowadzony przez nią wykład jest pełniejszy i uzupełniony o cenne uwagi.

Należy ponadto zwrócić uwagę, że, jak w przypadku każdej biografii, Autorka kreśli przed Czytelnikiem szerokie tło historyczne, które pozwala nam lepiej zrozumieć ten epokowy w dziejach Japonii okres. A był to przecież czas bezprecedensowych przemian, które nie mają chyba żadnego odpowiednika w historii państw świata. Ewa Pałasz-Rutkowska nie skupia się jedynie na tle politycznym, ale także na wydarzeniach kulturalnych i tych dotykających problemów konfliktów militarnych jakie przyszło toczyć Japończykom na drodze reform.

Książki, które wychodzą spod ręki Ewy Pałasz-Rutkowskiej czyta się niebywale przyjemnie. I tak jest również w przypadku Cesarza Meiji... Jest jedną z wielkich zalet Autorki, że, poruszając ważkie tematy, dysponuje lekkim piórem i stylem. Lektura książki mimo swego naukowego charakteru nie nastręcza Czytelnikowi żadnych trudności i człowiek pogrążony w lekturze z trudem się od niej odrywa.

Należy jednak zwrócić uwagę na pewne niedociągnięcia. Pierwszą rzeczą jaka rzuca się w oczy jest brak indeksu nazw geograficznych i miejscowych. Co jest tym bardziej dla mnie niezrozumiałe, gdyż przez książkę przewija się bardzo duża liczba tychże. Na szczęście jest to jedyna poważniejsza uwaga z mojej strony. W pracy uważny Czytelnik odnajdzie kilka literówek i niewielką ilość błędów związanych m.in. z kwestiami terminologii wojskowej np. zaklasyfikowanie krążownika pancernego „Asama” jako pancernik. Są to jednak szczegóły tak niewielkie, że nie mają one w ogóle wpływu na całość książki. Sygnalizuję je, bo wierzę iż publikacja ta doczeka się jeszcze przynajmniej dwóch wznowień, w których niedociągnięcia te zostaną usunięte.

Praca poświęcona życiu cesarza Mutsuhito jest również jedną z najlepiej wydanych książek, które ukazały się w przeciągu ostatniego roku na naszym rynku wydawniczym. Wydana z niezwykłą dbałością i pietyzmem pozwala Czytelnikowi na dodatkowe rozkoszowanie się lekturą. Twarda oprawa, doskonała jakość papieru (kredowy) i szycie zapewnią książce trwałość oraz wytrzymałość. Dodatkowym atutem przemawiającym na korzyść publikacji jest wykorzystanie niezwykle licznej bazy ilustracyjnej, dla której podstawą były zdjęcia Autorki oraz te pochodzące ze zbiorów japońskich urzedów i instytucji. Naturalnie wszystkie są związane w jakiś sposób z osobą cesarza i jego otoczeniem.

Komu, więc polecić tę książkę? Bez wątpienia pozycja profesor Pałasz-Rutkowskiej jest jedną z najciekawszych publikacji, które ukazały się w ciągu ostatniego roku. Zarówno ogromne doświadczenie, znajomość warsztatu historyka i lekkość pióra Autorki w połączeniu z tematyką składają się na kompletną i wartościową całość w postaci biografii cesarza Meiji. Tym bardziej, że jest to unikatowa pozycja na mapie książek powiązanych z historią Japonii. Godna jest uwagi każdego Czytelnika. Rzecz się po prostu czyta!

Plus minus:
Na plus:
+ unikatowa tematyka w skali krajowej
+ ogromna wartość merytoryczna pracy
+ bogata bibliografia
+ lekkie pióro autorki
+ solidne i dobre wydanie
Na minus:
- brak indeksu nazw geograficznych i miejscowych
- drobne literówki i niewielkie błędy terminologiczne

Tytuł: Cesarz Meiji (1852-1912). Wizerunek władcy w modernizowanej Japonii w setną rocznicę śmierci cesarza
Autor: Ewa Pałasz-Rutkowska
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
Data wydania: 2012
ISBN/EAN: 978-83-235-0847-2
Liczba stron: 500
Oprawa: twarda
Cena: od ok. 46 zł do 60 zł
Ocena recenzenta: 9/10