„Psychologia walki – strach i odwaga na polu bitwy” L. Murray - recenzja

Ta książka powinna ukazać się dawno temu, może już po ostatniej wojnie światowej. Wtedy, na świeżo, można było zbadać i opisać to, co dzieje się w głowach ludzi w trakcie walki i odpowiednio to wykorzystać. Bo pod ogniem, według Autora, wszyscy działamy podobnie.

Brytyjski psycholog wojskowy Leo Murray napisał tę arcyważną pozycję po długim czasie badań. Lata spędzone na analizie dostępnych materiałów – wspomnień, relacji, zapisków sztabowych i prac poprzedników – pozwoliły mu stworzyć syntezę wiedzy na temat tego, co dzieje się w mózgu człowieka w trakcie walki. Okazuje się, że strach i odwaga to dwa pojęcia kumulujące w sobie reakcje na grupę kilkudziesięciu bodźców oddziałujących na żołnierzy na polu bitwy.

Autor jest zawodowym psychologiem wojskowym i członkiem licznych grup badawczych. Lata doświadczenia i nieprawdopodobne zacięcie badawcze czynią z niego eksperta w dziedzinie. Jako członek klubu Sennelager miał kontakt z wieloma wyższymi oficerami NATO, co zaowocowało wielostronnym i zdystansowanym podejściem do podjętego tematu. Współpraca z wieloma wojskowymi różnych krajów pozwoliła mu również na zebranie interesującej literatury wspomnieniowej, relacji z pól walki i dokumentacji sztabowej. Efektem prac jest pozycja psychologiczna oparta o historię, posiadająca rozbudowaną bibliografię, niestety – po anglosasku – nieposiadająca przypisów.

Książka podzielona jest na dwadzieścia rozdziałów. Każdy z nich rozpoczyna się fragmentem wspomnień, wprowadzającym w tematykę rozdziału. Te subiektywne wstawki ułatwiają wyjaśnianie zagadnienia, Autor często odnosi się do nich starając się wyjaśniać co trudniejsze zagadnienia. Myliłby się jednak ten, kto sądziłby, że zapiski odnoszą się tylko do II wojny światowej, ponieważ zebrane zostały z ostatnich czterystu lat – od Wojny Trzydziestoletniej po ostatnie doświadczenia z Iraku i Afganistanu. Jednakże w swoich rozważaniach Murray sięga także do Starożytności, starając się pokazać, że psychika człowieka uległa niewielu przeobrażeniom i podstawowe reakcje na zagrożenia są takie same.

Najmocniejszym punktem książki jest realizm rozważań prowadzonych po preludium ze wspomnień. Osobiste relacje żołnierzy i oficerów ułatwiają wczucie się w sytuację walczących i zapadają w pamięć. Prostą konsekwencją tego jest próba postawienia siebie w analogicznej sytuacji. Co prawda wprowadzenie w klimat walki przeszedł już chyba każdy posiadacz komputera dzięki licznym grom z gatunku FPS, jednakże nawet próba wyobrażenia siebie leżącego pod deszczem rozgrzanego metalu, ostrzeliwanego z dział lub celującego w drugiego człowieka by zabić jest wstrząsająca. Niechęć do zabijania jest tematem jednego z rozdziałów, jednego z najsilniej skłaniających do myślenia. Wszystko to ułatwia zrozumienie książki przez laika z dziedziny psychologii.

Zgłębienie i wczucie się w tekst ułatwia żywy, wartki język, pełen barwnych porównań i wyrażeń żargonowych. Wrażliwsze osoby mogą doznać wstrząsu przy lekturze nieocenzurowanych wstawek wspomnieniowych, nieraz obfitych w soczyste, wojskowe wyrażenia. Autor używa również świetnych analogii i w sposób bardzo sugestywny pokazuje, co dzieje się w mózgu człowieka w trakcie walki. Na tłumacza, Ewę Zajbt, nie można także narzekać, choć znawcy żargonu wojskowego znajdą kilka błędów.

Książka jest godna polecenia każdemu, kto zajmuje się wojskowością, psychologią lub planuje związać swoje życie z armią. Polecam ją również osobom niezainteresowanym bezpośrednio historią – lektura pozwala zrozumieć również codzienne ludzkie zachowania i reakcje, będące odpowiedzią na stres.

Plusy:

+ Wstawki wspomnieniowe

+ Profesjonalizm i głębokie zrozumienie podjętego tematu

+ Język

Minusy:

- Brak

Tytuł: Psychologia wojny – strach i odwaga na polu bitwy
Autor: Leo Murray
Wydanie: 2014
Wydawca: RM
ISBN: 978-83-7773-185-7
Stron: 294
Oprawa: miękka
Cena: 34,90
Ocena recenzenta: 9/10