Muzealne Oscary rozdane. Poznaj najlepsze polskie wystawy ubiegłego roku [zdjęcia]

W Teatrze Wielkim w Łodzi przyznano nagrody i wyróżnienia w XXXV edycji konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku SYBILLA 2014. Najważniejszą nagrodę Grand Prix konkursu otrzymało Muzeum Narodowe w Warszawie za wystawę Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego.

Spośród 230 zgłoszonych 8 projektów zostało nagrodzonych, a 23 wyróżnionych. Zwycięzców wybrało jury złożone z wybitnych przedstawicieli nauki i kultury, pod przewodnictwem prof. Waldemara Baraniewskiego.

Konkurs nagradzający najwybitniejsze dokonania w obszarze działalności muzealnej został ustanowiony przez Ministerstwo Kultury w 1980 r. Tego samego roku ogłoszono nabór do jeg pierwszej edycji.. Dziś SYBILLA jest najważniejszą  formą uznania osiągnięć w polskim muzealnictwie.

GRAND PRIX

Wystawy historyczne i archeologiczne

Muzeum Narodowe w Warszawie za wystawę: Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego

„Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego”/ fot. Muzeum Narodowe w Warszawie, faras3d.pl

Galeria Faras jest jedyną w Europie i wyjątkową w skali światowej ekspozycją zabytków kultury i sztuki nubijskiej z okresu chrześcijańskiego. Do zbiorów muzealnych trafiły one dzięki polskim archeologom uczestniczącym w latach 60-tych ubiegłego wieku w objętej patronatem UNESCO wielkiej międzynarodowej akcji ratowania pozostałości dawnych kultur Doliny Nilu. Dzięki pracom badawczym prowadzonym na terenie starożytnego ośrodka miejskiego Faras w pobliżu granicy sudańsko-egipskiej odkryto dobrze zachowane ruiny kościoła katedralnego z VIII wieku. Jego ściany były pokryte wspaniałymi malowidłami o tematyce religijnej pochodzącymi z VIII–XIV wieku. 67 przedstawień malarskich, a także wiele innych dzieł faraskich znajdujących się w MNW, stanowi dziś największy i najcenniejszy zespół zabytków archeologicznych pochodzących z wykopalisk prowadzonych za granicą, jaki kiedykolwiek udało się pozyskać do polskich zbiorów muzealnych.

Wyróżnienia:

• Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN za wystawę: 1000 lat historii Żydów polskich - wystawa stała Muzeum Historii Żydów Polskich
• Muzeum Historii Polski w Warszawie za wystawę: Odwaga i pojednanie - wystawa plenerowa w Krzyżowej
• Muzeum Regionalne w Stalowej Woli za wystawę: Made in Poland

NAGRODY

     Wystawy sztuki    

 Muzeum Narodowe w Warszawie za wystawę: Aleksander Gierymski 1850-1901

Wystawą dzieł jednego z najwybitniejszych malarzy polskich drugiej połowy XIX wieku Muzeum Narodowe w Warszawie powraca do tradycji prezentacji twórczości artystów ze środowiska warszawskiego. Jest to pierwszy po 76 latach tak wszechstronny i kompletny pokaz dorobku artystycznego malarza, który był bohaterem wystawy inaugurującej w 1938 roku działalność Muzeum w nowym gmachu w Alejach Jerozolimskich.

„Aleksander Gierymski 1850-1901” / fot. Muzeum Narodowe w Warszawie, facebook.com/MuzeumNarodowe

Na wystawie prezentowana jest niemal cała dostępna spuścizna Aleksandra Gierymskigo – ok. 120 obrazów i szkiców olejnych, ok. 70 rysunków, jeden szkicownik, a także blisko 110 drzeworytów wykonanych według rysunków Gierymskiego oraz zespół fotografii modeli pozujących artyście. Większość prac pochodzi ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, pozostałe wypożyczono z osiemnastu muzeów polskich, dwóch instytucji zagranicznych oraz z wielu kolekcji prywatnych.

Wyróżnienia:

• Muzeum Sztuki w Łodzi za wystawę: Teresa Żarnowerówna (1897-1949). Artystka końca utopii
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie za wystawę: Co widać. Polska sztuka dzisiaj

Wystawy etnograficzne

Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie za wystawę: Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie

„Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie” / fot. Marcin Wąsik, etnomuzeum.eu

Wystawa drzeworytów ludowych z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego (1793–1852) to pierwsza prezentacja tego zbioru niemal w całości. Sto czterdzieści jeden drzeworytów, zgromadzonych w pierwszej połowie XIX wieku, obecnie znajduje się w Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka we Lwowie, przechowującej zbiory Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Odbitki te nigdy nie były eksponowane, ani w całości publikowane, zaś od lat czterdziestych XX wieku dostęp do nich nie był możliwy. W rezultacie jeden z największych i najstarszych zbiorów ludowej grafiki jest dziś niemal nieznany.

Wyróżnienia:

• Muzeum Górnośląskie w Bytomiu za wystawę: Przy kuchennym stole - wnętrza i smaki kuchni śląskiej
• Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu za wystawę: Lokalny pejzaż kontrkultury. Peace, Love i PRL

Wystawy przyrodnicze i techniczne

Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie za wystawę: Poszerzenie oferty Ogrodu Doświadczeń im. Stanisława Lema o nowe przestrzenie edukacji przyrodniczej

Ogród Doświadczeń w Krakowie / fot. ogroddoswiadczen.pl

Wyróżnienia:

• Muzeum Architektury we Wrocławiu za wystawę: Tadeusz M. Zipser. Zygzakiem przez symbole
• Muzeum Okręgowe w Toruniu za wystawę: Tsuba. Arcydzieła japońskiej sztuki zdobniczej

Edukacja

Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy za program edukacyjny: Muzeum mojego podwórka

Muzeum mojego podwórka / fot. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, lednicamuzeum.pl

Badania socjologiczne ostatnich 20 lat wykazały znaczący spadek zainteresowania działalnością muzeów. O ile profil grupy osób odwiedzających muzea się nie zmienił, o tyle zmniejszyła się liczba nowych odbiorców muzealnych. Pierwszym celem akcji Muzeum mojego podwórka było zatem sprawdzenie, w jakim stopniu znane są w społeczeństwie podstawowe cele muzeów, czy wiemy, po co istnieją i jakie zadania mają do wypełnienia.

Z wywiadów z mieszkańcami Gniezna przeprowadzonych w ramach innej akcji na początku 2014 roku wynikało, że ta wiedza jest bardzo niewielka, stąd pomysł, by pokazać, że nawet w środowiskach, które z natury nie są zainteresowane działalnością muzeów, umiejętnie poprowadzona akcja edukacyjna pozwoli na zmianę poglądów. Uznano, że najlepszym sposobem wytłumaczenia, czym jest muzeum, będzie wspólne działanie powołujące do życia nowe muzeum. Udział w akcji Muzeum mojego podwórka zaproponowaliśmy dzieciom w wieku 10-14 lat, ale szybko okazało się, że udało się nam zmobilizować całą społeczność zamieszkującą wokół XIX-wiecznego podwórka w Gnieźnie, przy ulicy Słomianka 7.

Wyróżnienia:

• Muzeum Regionalne w Stalowej Woli za program edukacyjny: Kod architektury
• Muzeum Historii Polski w Warszawie za program edukacyjny: Jan Karski - niedokończona misja
• Muzeum Śląskie w Katowicach za program edukacyjny: Kto żyw bieży do wieży

Konserwacja i ochrona dziedzictwa kultury

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie za Konserwację obiektów z kolekcji rolniczych statków powietrznych

Konserwacja obiektów z kolekcji rolniczych statków powietrznych / fot. Anna Barłóg-Mitmańska, muzeum-szreniawa.pl

Muzeum Narodowe Rolnictwa w Szreniawie posiada jedyną w Polsce kompletną kolekcję rolniczych samolotów oraz śmigłowiec przeznaczony do prac agrolotniczych.

Wyróżnienia:

• Skarbiec Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu za projekt konserwatorski: Skarbiec Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Od lamusa do muzeum
• Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN za: Konserwację kuczki z Szydłowca

Projekty naukowo-badawcze

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku za Opracowanie naukowe wraku średniowiecznego statku tzw. Miedziowca i jego ładunku

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku / fot. nmm.pl

Opublikowaniem obszernej, dwujęzycznej monografii wraka średniowiecznego statku odkrytego w Zatoce Gdańskiej zakończyła się wieloletnia praca naukowo-badawcza Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku (NMM), na którą złożyły się: sporządzenie podwodnej dokumentacji znaleziska, jego wydobycie, konserwacja, częściowa rekonstrukcja, rekonstrukcja 3D, ekspozycja, wszechstronne analizy oraz wprowadzenie wyników badań w światowy obieg naukowy. Każdy z etapów tych prac stanowił wyzwanie dla kolejnych ekip pracowników NMM ze względu na pionierski charakter działań. Był to największy taki projekt zrealizowany dotychczas w Polsce.

Jury nie przyznało wyróżnień.

Publikacje

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha za publikację: Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich/Masterpieces of Japanese Art In Polish Collections

Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich to wyjątkowy album prezentujący zabytki japońskie w polskich zbiorach publicznych, wydany ze szczególnego powodu: dwudziestych urodzin Muzeum Manggha – Muzeum Japońskiego w Krakowie. Przedstawia – po raz pierwszy – różnorodne, cenne i bezcenne japońskie przedmioty, pośród których obok obiektów najwyższej artystycznej klasy, „prawdziwych arcydzieł”, odnajdujemy znakomite, niekiedy intrygujące przykłady rzemiosła artystycznego i kultury materialnej. Wybrane do albumu muzealia reprezentują rozmaite kolekcje, gromadzone przez kolekcjonerów, miłośników Japonii, muzealników. Prezentowane zbiory powstały w stosunkowo krótkim czasie – te najstarsze w XVIII wieku, najmłodsze na początku XX wieku. Kolekcje prezentują specjaliści zajmujący się sztuką japońską.

Wyróżnienia:

1. Muzeum Sztuki w Łodzi  za publikację: Zmiana pola widzenia
2. Muzeum Historii Polski w Warszawie za publikację: Powstanie styczniowe w europejskiej ilustracji prasowej. Grafika z kolekcji Krzysztofa Kura
3. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku za publikację: Codzienność w cieniu terroru. Okupacja niemiecka w Polsce 1939-45

Przedsięwzięcia o tematyce martyrologicznej

Jury nie przyznało nagrody w tej kategorii.

Wyróżnienia:

• Państwowe Muzeum na Majdanku za wystawę: Wysiedleńcy z Zamojszczyzny w obozie na Majdanku

Digitalizacja i nowe technologie

Jury nie przyznało nagrody w tej kategorii.

Wyróżnienia:

• Muzeum Narodowe w Warszawie za projekt:  Partage Plus - Digitising and Enabling Art Nouveau for Europeana
• Muzeum Narodowe w Krakowie za Digitalizację w Muzeum Narodowym w Krakowie

Inwestycje

Jury nie przyznało nagrody w tej kategorii.

Wyróżnienia:

• Muzeum Historyczne Miasta Krakowa za projekt: Modernizacja obiektu Pałac pod Krzysztofory głównej siedziby Muzeum Historycznego
• Muzeum Miejskie w Żorach za projekt: Inwestycja wspólnego interesu publiczno-prywatnego –„Muzeum Miejskie w Żorach”
• Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” za projekt: Rewitalizacja systemów wodnych na terenie Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” wraz z uruchomieniem zakładów historycznego przemysłu wiejskiego

Źródła: mnw.art.pl; etnomuzeum.eu; faras3d.pl, ogroddoswiadczen.pl; muzeum-szreniawa.pl; nmm.pl; konkurssybilla.nimoz.pl