„Dramat Europy. Wojna Trzydziestoletnia (1618-1648) a kraje Korony Czeskiej” – R. Fukala – recenzja

Zaczęło się od słynnej defenestracji praskiej, a skończyło na ogólnoeuropejskim konflikcie, o którym wciąż nie wiemy wystarczająco dużo. Czeski badacz, Radek Fukala oddał w ręce czytelników ciekawą propozycję przedstawienia czeskiego aktu Wojny Trzydziestoletniej, pisanego w inny niż dotychczasowy sposób i poruszającego mniej znane  wątki z XVII-wiecznych dziejów naszego południowego sąsiada.

Autor zaprezentował czytelnikom pracę bardziej interesującą, niż tylko monograficzne ujęcie czeskich aspektów Wojny Trzydziestoletniej. Dokładna analiza każdego jej etapu została podzielona na kwestie polityczne, społeczne, militarne i gospodarcze. Zabieg taki umożliwił zbudowanie pełnego obrazu konfliktu, uwzględniającego szereg istotnych, choć często przemilczanych faktów. Praca ta wzbogacona jest o przyczynkowe biogramy istotnych uczestników działań wojennych. Autor zaproponował nawet tezy o charakterze psychologicznym, które wskazywać miały na przyczyny zachowań poszczególnych osób. Dzieło to odbiega od standardowego typu opracowań kampanii wojennych czy całych konfliktów. I jest to jego zdecydowana zaleta. Opisywane wydarzenia, autor przedstawia z wielu perspektyw i stara się wyjaśnić czytelnikowi powody i następstwa konkretnych sytuacji.

Kolejnym pozytywnym elementem tej pracy jest omawianie poszczególnych wydarzeń z perspektywy osób biorących w nich udział. Daje to czytelnikowi możliwość podjęcia próby utożsamienia się z bohaterami „wielkiej wojny” i lepszej analizy ich działań. Ponadto praca oparta jest na atrakcyjnej bazie źródłowej i bibliografii, gdzie znaleźć można wyniki badań historyków czeskich, niemieckich, polskich czy słowackich. Dzięki temu praca, choć pisana z punktu widzenia Czechów, staje się pełniejsza i zdecydowanie bardziej wartościowa.

Dla polskiego czytelnika jest to kolejne dzieło wzbogacające naszą wiedzę o wydarzeniach rozgrywających się także na należących do Polski terenach. Atrakcyjnie przedstawiona rola Śląska oraz prezentowane postawy dworu polskiego w czasie Wojny Trzydziestoletniej, doskonale uzupełniają naszą wiedzę na jej temat. Ponadto pracę Radka Fukali możemy traktować jako czeską perspektywę wielkiego konfliktu, w którym nasz kraj odegrał rolę drugoplanową, przez co zainteresowanie polskich badaczy jest zdecydowanie średnie.

Nie jest to rzecz jasna monografia Wojny Trzydziestoletniej, gdyż taka powstać może jedynie jako wielotomowa praca, ukazująca mnogość aspektów tego konfliktu. Jest to dzieło o ludziach i dramacie Europy, której kilka poważnych aktów rozegrało się na ziemiach naszego południowego sąsiada. Biorąc pod uwagę zmienność granic i oczywistość faktu, iż dzieje krajów ościennych mocno wpływają na wydarzenia wewnętrzne, sądzę, iż jest to ważna pozycja dla wszystkich, którym bliskie są dzieje XVII-wiecznej Europy.

Plus/Minus

Na plus:

+innowacyjny sposób przedstawiania treści

+ przystępny język przy pełnym zachowaniu stylistyki naukowej

+ praca wnosi nowe ustalenia i propozycje interpretacyjne do obecnej historiografii

+ estetyczne wydanie uatrakcyjnione licznymi ilustracjami

+ wysoki poziom tłumaczenia

Na minus:

- minusem pracy może być subiektywny wybór prezentowanych wydarzeń, jeśli czytelnik oczekuje monograficznego ujęcia  udziału Czech w Wojnie Trzydziestoletniej.

Tytuł: Dramat Europy. Wojna Trzydziestoletnia (1618-1648) a kraje Korony Czeskiej

Autor: Radek Fukala

Tłumaczenie: Andrzej Spyra

Wydawca: Oficyna Wydawnicza ATUT

Rok wydania: 2015

ISBN: 978-83-7977-049-6

Liczba stron: 460

Okładka: miękka

Cena: ok. 40 zł

Ocena recenzenta: 8/10