Zmarła Danuta Brzosko-Mędryk – była więźniarka Pawiaka, niemieckich obozów koncentracyjnych, pisarka i działaczka społeczna

Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Danuty Brzosko-Mędryk – byłej więźniarki Pawiaka, Majdanka, KL Ravensbrück i KL Buchenwald, autorki wielu wspomnień z pobytu w niemieckich obozach zagłady. Pisarka zmarła 1 września w Warszawie. Miała 94 lata.

Danuta Brzosko-Mędryk (1921-2015) fot. Facebook

Danuta Brzosko-Mędryk urodziła się 4 sierpnia 1921 roku w Pułtusku w rodzinie inteligenckiej. W momencie wybuchu II wojny światowej była uczennicą Liceum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W trakcie okupacji została dwukrotnie aresztowana przez gestapo i osadzona na Pawiaku. Pierwsze aresztowanie miało miejsce w lipcu 1940 roku w trakcie tajnego egzaminu maturalnego, przez co część ustną Danuta Brzosko-Mędryk zdawała będąc więźniarką Pawiaka w trakcie jednego ze spacerów. Po trzech tygodniach wraz z nauczycielami i innymi maturzystami nieoczekiwanie opuściła więzienie. W sierpniu 1942 roku doszło do drugiego aresztowania, którego powodem była działalność pani Danuty w ZWZ-AK. Wkrótce potem została ona przewieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie początkowo pracowała w kolumnie podwórzowej jako sprzątaczka, a następnie w szpitalu obozowym dla kobiet pełniąc obowiązki pielęgniarki.

W kwietniu 1944 roku panią Danutę przeniesiono do obozu KL Ravensbrück, a stamtąd z kolei odesłano ją do pracy w Arbeitslager der HASAG Komando Lipsk, podobozu KL Buchenwald. W zbiorach Muzeum Więzienia Pawiak w Warszawie do dziś znajduje się jej pasiak z numerem 3050. Po zakończeniu II wojny światowej Danuta Brzosko-Mędryk wróciła do Polski i podjęła studia na Wydziale Stomatologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Danuta Brzosko-Mędryk zostanie bez wątpienia zapamiętana poprzez swoją działalność na gruncie literackim. Spod jej pióra wyszły takie książki, jak: Niebo bez ptaków, Czy świadek  szuka zemsty?, Matylda, Mury w Ravensbrück, Powiedz mojej córce, Spirale życia czy Warszawskie dziewczęta. Co jest tematyką książek pani Danuty? Jak można się domyślać spisane przez nią wspomnienia obozowe odzwierciedlają warunki bytowania w obozach, wyniszczającą pracę, prześladowania, wewnętrzną organizację więźniarek, samopomoc, czy kontakty z ludźmi zza drutów. Należy także wspomnieć, że Danuta Brzosko-Mędryk należała do Związku Literatów Polskich oraz Unii Polskich Lekarzy Pisarzy.

Napisane przez nią Niebo bez ptaków stało się powodem, dla którego rząd Stanów Zjednoczonych w 1971 roku powołał ją na świadka w procesie ekstradycyjnym Herminy Braunsteiner-Ryan - byłej nadzorczyni z KL Lublin, który toczył się w Nowym Jorku. Pani Danuta była także świadkiem w procesie członków załogi Majdanka w Düsseldorfie, oraz napisała scenariusz do filmu „Zagrożenie” z 1976 roku, którego fabuła skupiała się wokół procesu Herminy Braunsteiner-Ryan.

Jako wybitna działaczka społeczna była członkinią Rady Doradczej Fundacji Miejsc Pamięci w Buchenwaldzie i Dorze-Mittelbau, Towarzystwa Opieki nad Majdankiem, Polskiego Związku byłych Więźniów Politycznych Więzień i Obozów Koncentracyjnych oraz Międzynarodowego Komitetu byłych Więźniów Buchenwaldu. Zaliczana jest także do grona inicjatorów budowy Centrum Zdrowia Dziecka.

Pani Danuta czynnie uczestniczyła w życiu miejsc pamięci związanych z jej wojennymi losami. Za swoje zasługi otrzymała liczne odznaczenia, m.in. Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Oficerski, Krzyż Kawalerski OOP oraz Krzyż Oświęcimski. W 1989 roku, a zatem w pięćdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej, została uhonorowana w Aachen pokojową nagrodą Aachener Friedenspreise.

„Jej nieoczekiwana śmierć to niepowetowana strata dla Muzeum i dla nas wszystkich” – czytamy na stronie internetowej Państwowego Muzeum na Majdanku.

Źródło: http://www.majdanek.eu/news.php?nid=739