Barcelona 1992, czyli dzieje polskiej piłki nożnej

Artykuły, Historia najnowsza | Rafał Kobylarczyk | 18 września 2015 09:00

Olimpiada w 1972 roku zapisała się w pamięci kibiców nie tylko tym, że była jedną z najlepszych w historii polskiego sportu. To właśnie tam marsz ku potędze rozpoczęła polska reprezentacja w piłce nożnej. Złoto zdobyte było jednak traktowane z przymrużeniem oka, jako pewne szczęście. Okazało się, że to nie tylko szczęście, a kolejne starty na wielkich imprezach kończyły się mniejszymi lub większymi sukcesami. Inaczej było 20 lat potem, kiedy nasza reprezentacja U-23 zdobyła srebro w Barcelonie.

Do Barcelony polska reprezentacja olimpijska musiała się przygotować tylko z zawodnikami poniżej 23 roku życia. To właśnie przed igrzyskami w 1992 roku po raz pierwszy zastosowano przepis, który obowiązuje do tej pory. Trenerem naszych piłkarzy był Janusz Wójcik, który tym samym musiał oprzeć drużynę o zawodników urodzonych na przełomie lat 60. i 70. Polacy jechali na igrzyska do Barcelony po raz pierwszy od 1976 roku, kiedy to w Montrealu zdobyli srebro. 16 lat wcześniej był to spodziewany wynik, utrzymujący naszą pozycję w światowym futbolu. Na początku lat 90. sytuacja wyglądała zupełnie inaczej.

Ostatnią wielką imprezą, w której uczestniczyli polscy piłkarze, były Mistrzostwa Świata w Meksyku. W 1986 roku awansowaliśmy do 1/8 finału1, a przegrany mecz z Brazylią był ostatnim na mundialu do 2002 roku. Zabrakło nas także (jak to zwykle bywało przed 2008 rokiem) na Mistrzostwach Europy w 1988 i 1992 roku. Ominęły nas Mistrzostwa Świata we Włoszech. Turniej olimpijski był więc nadzieją na powrót do rywalizacji o najwyższe.

Eliminacje przeszliśmy w tempie i stylu co najmniej godnym podziwu. Anglia, Irlandia i Turcja - te drużyny musiały uznać naszą wyższość2. Szczególnie cieszyły triumfy nad dumnymi Synami Albionu, których na Wyspach pokonaliśmy 1:0, a u siebie 2:1. Rezultaty te kazały upatrywać w naszych zawodnikach „czarnego konia” turnieju. Z kolei takie nazwiska jak Wałdoch, Kowalczyk czy Juskowiak (który jeszcze przed wyjazdem do Hiszpanii podpisał kontrakt ze Sportingiem Lizbona3) miały wkrótce zaistnieć w piłkarskiej Europie.

Na początek jednak zaistniały na olimpiadzie. Pierwszy mecz fazy grupowej - z Kuwejtem (jeszcze w Saragossie, nie Barcelonie) - miał zapewnić spokojne „wejście” w turniej. I tak też się stało. Polacy planowo wygrali 2:04 po dwóch bramkach późniejszego króla strzelców całej imprezy, Andrzeja Juskowiaka. Kolejne spotkanie nie zapowiadało się jednak na spacerek. Włosi byli wtedy mistrzami Europy U-21 i przed olimpiadą zakładano, że to dla nich zarezerwowane jest pierwsze miejsce, a Polska i Stany Zjednoczone (które uzupełniały stawkę naszej grupy) powalczą o drugą lokatę.

Ku zaskoczeniu wszystkich, stało się inaczej. Już w 4. minucie na prowadzenie naszych piłkarzy wyprowadził Juskowiak. Nasi piłkarze zaskoczyli rywali świetnym przygotowaniem fizycznym. Tuż po przerwie na 2:0 podwyższył Ryszard Staniek, a w ostatniej minucie spotkania „Squadra Azzurra” dobił Grzegorz Mielcarski5. Do trzeciego meczu w grupie nasza młodzieżowa reprezentacja podeszła spokojnie, bowiem awans miała już niemal zapewniony (nie mogli przegrać wyżej niż 0:1). Z Amerykanami zremisowaliśmy 2:26 i z pierwszego miejsca weszliśmy do fazy pucharowej Igrzysk.

Naszym kolejnym rywalem była reprezentacja Kataru. – „Panowie, kataru to można dostać, ale na pewno nie dostać od Kataru!”7 - takimi słowami mobilizował kolegów z reprezentacji przed meczem Kowalczyk. Za słowami Kowala jeszcze przed końcem pierwszej połowy poszły czyny. Do szatni schodziliśmy z przewagą jednej bramki po pierwszym trafieniu na tym turnieju zawodnika stołecznej Legii. Po przerwie wynik spotkania ustalił Marcin Jałocha8.

Półfinałowym rywalem była bardzo pewna siebie po pokonaniu Szwedów reprezentacja Australii. Przybysze z Oceanii mieli jednak pecha, bo ich bardzo dobre przygotowanie fizyczne nic nie dało na świetnie dysponowany 5 sierpnia 1992 roku duet Kowalczyk-Juskowiak. W sumie nasi piłkarze wygrali 6:19 po trzech bramkach napastnika Sportingu, dwóch Kowala i samobójczym trafieniu Murpy’ego (któremu bardzo „pomógł” zawodnik Legii). Tym samym „czarny koń” pocwałował do finału, w którym czekali na nas reprezentanci gospodarzy, Hiszpanie.

Finał, jak na decydujący mecz przystało, był pasjonującym widowiskiem. Do przerwy prowadziliśmy 1:0, bo Hiszpanów udało się ukuć Kowalowi. Wynik mógł być jednak mylący, bo przewagę na murawie mieli piłkarze reprezentujący kraj z Półwyspu Iberyjskiego. Niestety, w 65. i 70. minucie gospodarze zdobyli bramki i wtedy to my musieliśmy gonić wynik. Udało nam się to 5. minut później za sprawą Ryszarda Stańka. Kiedy wydawało się, że dojdzie do dogrywki, decydującą bramkę po zamieszaniu pod polską bramką zdobył Kiko10.

Po zakończonej olimpiadzie oczekiwano od reprezentantów dalszego rozwoju ich karier. Ponadto, wiele osób żywiło nadzieję, że będzie to kolejne złote pokolenie polskich piłkarzy. Pierwsza okazja do szukania podobieństw natrafiła się bardzo szybko. W eliminacjach do mundialu, który miał się odbyć w 1994 w Stanach Zjednoczonych, nasza reprezentacja trafiła (podobnie jak przed mundialem w 1974) do grupy z Anglikami11. Dumni synowie Albionu przeżyli deja vu z 1973 roku - drużyna, która po mistrzostwach świata miała organizować czempionat Starego Kontynentu nie awansowała. Niestety, my też nie awansowaliśmy, a na wyjeździe zamiast „zwycięskiego remisu” na Wyspach były trzy bramki - wszystkie Anglików.

Jak się potem okazało, przez dziesięć lat polskiej reprezentacji nie udało się uczestniczyć w żadnej dużej imprezie. Zarówno mistrzostwa Europy jak i świata i igrzyska olimpijskie odbywały się bez naszego udziału. Niektórzy zawodnicy ze srebrnej drużyny z Barcelony trafili do mocnych europejskich lig - Juskowiak w ligach zagranicznych strzelił ponad 100 bramek, Świerczewski miał wyrobione nazwisko w Ligue 1, Kowalczyk dobrze radził sobie do czasu kontuzji w Primera Division, a Wałdoch cieszy się szacunkiem w Schalke 04 do tej pory.

Ostatecznie, rzutem na taśmę, niektórzy z tamtej reprezentacji załapali się awans do mundialu w Korei i Japonii w 2002 roku12. Niestety, tylko awans. Z piłkarzy, którzy wywalczyli srebro w Barcelonie, do Azji pojechało trzech: Tomasz Wałdoch, Marek Koźmiński i Piotr Świerczewski. Jak się ta przygoda skończyła, wszyscy pamiętają - trzy mecze i szybki powrót do kraju.

Zamiast początkiem, sukces w 1992 roku można traktować jako pewnego rodzaju klamrę na najpiękniejszym 20-leciu polskiej reprezentacji w piłce nożnej. Dwukrotnie 3. miejsce na mistrzostwach świata13, złoto i dwa srebra olimpijskie14. Do tej pory nie udało się nawiązać do tamtych sukcesów. Wtedy zabrakło jednego - awansu do mistrzostw Europy. To z kolei udało się dopiero w XXI wieku, a potrzebowaliśmy do tego zagranicznego szkoleniowca. Warto jednak zwrócić uwagę, że w finałach w Austrii i Szwajcarii grało 16 drużyn, a chociażby w 1984 o połowę mniej.

Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.

Tagi: Andrzej Juskowiak, Barcelona 1992, dzieje sportu, Grzegorz Mielcarski, Igrzyska Olimpijskie, Janusz Wójcik, Marek Koźmiński, piłka nożna, Piotr Świerczewski, Primera Division, Ryszard Staniek, Tomasz Wałdoch

Barcelona 1992, czyli dzieje polskiej piłki nożnej

Zostaw własny komentarz