Wystawa 250. rocznicę powołania Orderu Świętego Stanisława 1765–1831

Dnia 7 maja roku 1765 król Stanisław August Poniatowski podpisał dyplom sankcjonujący powstanie Orderu Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. Wydarzenie to dało początek systemowi orderowemu dawnej Rzeczypospolitej.

Z okazji dwustupięćdziesięciolecia tego doniosłego faktu, Zamek Królewski w Warszawie i Zamek Królewski na Wawelu zorganizowały wystawę, która w pierwszej wersji prezentowana była w Warszawie od maja do sierpnia bieżącego roku. Wystawa pokazuje barwną historię jednego z najstarszych i najwyższych polskich państwowych odznaczeń cywilnych Orderu Świętego Stanisława. Na Wawelu zostaną zaprezentowane niemal wszystkie zachowane złote krzyże, haftowane i srebrne gwiazdy orderowe oraz miecz ceremonialny. Wystawę uzupełnia ikonografia i historia związanych z odznaczeniem postaci z czasów Stanisława Augusta oraz szereg nieeksponowanych w Warszawie dzieł.

Na krakowskiej ekspozycji zgromadzono najcenniejsze okazy krzyży i gwiazd orderowych, zachowane do dziś w znikomej liczbie egzemplarzy, a także szereg reprezentacyjnych, malowanych i rzeźbionych wizerunków kawalerów Orderu.
Wśród tych ostatnich znalazły się podobizny najznamienitszych arystokratów, ale i przedstawicieli średniej szlachty, głównych adresatów królewskiego wyróżnienia.

W okresie niespełna siedemdziesięcioletniej historii Orderu, wygląd odznak, jak również zasady jego przyznawania uległy pewnym modyfikacjom. Ewolucję tę można prześledzić na przykładzie zabytków związanych z tak ważnymi postaciami jak książę Józef Poniatowski, Tadeusz Czacki czy generał Józef Chłopicki.

Na wystawie nie zabrakło także stroju orderowego, który odznaczeni zobowiązani byli nosić podczas największych świąt, zwłaszcza 8 maja, w dniu imienin Stanisława Augusta, ustanowionym jednocześnie świętem Orderu.
Niewątpliwą ozdobą wystawy jest wspomniany dyplom monarchy zatwierdzający najstarszą ustawę orderową, wypożyczony z Biblioteki Książąt Czartoryskich.

Do rangi wyjątkowego wydarzenia pretenduje wyeksponowanie na Wawelu złotego miecza, wykonanego w Warszawie na koronację Stanisława Augusta. To regalium, służące zarówno jako insygnium Wielkiego Mistrza Orderu Orła Białego, jak i Orderu Świętego Stanisława, spoczywa na co dzień w kaplicy Zamku Warszawskiego.

Godziny otwarcia:

wrzesień, październik:
wtorek – piątek 9.30–17.00, sobota, niedziela i święta 10.00–17.00
listopad, grudzień:
wtorek – sobota 9.30–16.00, niedziela i święta 10.00–16.00
poniedziałki – nieczynna
ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem wystawy
Bilety

wstęp 5 zł – bilety w kasach i przy wejściu na wystawę
wstęp bezpłatny z ważnym biletem do Reprezentacyjnych Komnat Królewskich