Wystawa „Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna”

„Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna” to wystawa realizowana przez Muzeum Początków Państwa Polskiego, Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie,
w związku z 1050. rocznicą Chrztu Polski.

Z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie wraz z Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz Muzeum Archidiecezjalnym w Gnieźnie przygotowuje jubileuszową wystawę czasową „Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna”. Wystawa prezentowana będzie w sali wystaw czasowych od 11. marca – 25. października 2016 roku, w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Kuratorem ekspozycji jest Tomasz Janiak – kierownik Działu Naukowego MPPPG. Współorganizatorami wystawy są: Urząd Miejski w Gnieźnie oraz Starostwo Powiatowe w Gnieźnie. Patronatu honorowego wystawie udzielili: Ksiądz Arcybiskup Wojciech Polak – Prymas Polski, Marszałek Województwa Wielkopolskiego – Marek Woźniak, Prezydent Miasta Gniezna – Tomasz Budasz, oraz Starosta Gnieźnieński – Beata Tarczyńska. Wystawa ma być dużą ekspozycją prezentującą, poprzez odpowiednio dobrany zestaw zabytków, wybrane zagadnienia dotyczące wybitnej roli Gniezna w początkach państwowości polskiej i Kościoła w Polsce, ale także znaczącej roli tego ośrodka w późnym średniowieczu. Ekspozycja będzie składać się z trzech zasadniczych części, poświęconych kolejnym chronologicznie problemom związanym z Gnieznem średniowiecznym. Wśród prezentowanych na wystawie zbytków, na szczególną uwagę zasługuje Kodeks Matyldy (Ordo Romanus), który przyjedzie do Muzeum specjalnie na tę wystawę z Niemiec. Jest to prezent księżnej Matyldy Szwabskiej dla króla polskiego Mieszka II w latach 20. XI wieku (karta zaginęła, istnieje tylko jej obrys). Wkrótce potem został z Polski wywieziony. Są również i tacy badacze, którzy twierdzą, że nigdy w naszym kraju on nie był! Ten szczególnie cenny zabytek podziwiać będzie można od połowy kwietnia do początku czerwca.

W pierwszym module wystawy znajdą odzwierciedlenie w eksponatach takie zagadnienia jak: prezentacja sakralnego znaczenia „świętej Góry”, czyli Góry Lecha w Gnieźnie w okresie poprzedzającym wprowadzenie chrześcijaństwa, czy wybitne znaczenie stołecznego grodu w Gnieźnie w dobie pierwszych Piastów. Moduł ten powinien uzmysłowić głęboko zakorzenioną rolę sakralną tegoż miejsca, sięgającą w głąb okresu pogańskiego a mającą swoją kontynuację w okresie po wprowadzeniu chrześcijaństwa, ukoronowaną utworzeniem tutaj pierwszego w Polsce arcybiskupstwa. Szczególna rola Gniezna w tym okresie zostanie zaprezentowana poprzez prezentację kolekcji oryginalnych zabytków głównie archeologicznych, dokumentujących różne dziedziny ówczesnego życia mieszkańców, w tym przedmioty elitarne i luksusowe.
Kolejny segment wystawy zostanie poświęcony najważniejszej roli Gniezna – jako pierwszej metropolii kościelnej w Polsce i duchowej stolicy państwa w okresie wczesnośredniowiecznej monarchii piastowskiej. Zostanie tu przypomniana postać św. Wojciecha i jego związki z Gnieznem a także ich konsekwencję w postaci wielkiego Zjazdu Gnieźnieńskiego w 1000. roku z udziałem cesarza Ottona III, po którym upowszechniła się nazwa naszego państwa – „Polonia„, czyli ”Polska”. Zjazd będzie także kanwą do zaprezentowania Gniezna jako stolicy Kościoła w Polsce, ale również miejsca realizacji ambicji królewskich władców polskich, poprzez koronacje pierwszych królów polskich. Tu koronowany był na króla Polski m.in. Mieszko II oraz na królową Polski jego żona Rycheza, siostra Ottona III. Nie zabraknie również wskazania Gniezna jako ważnego ośrodka świeckiej władzy państwowej, w tym grodu posiadającego zamek piastowski.
Trzeci segment wystawy skupi się na późnośredniowiecznym środowisku kościelnym i intelektualnym, skupionym wokół średniowiecznej katedry gnieźnieńskiej. W drugim i trzecim segmencie wystawy zostaną zaprezentowane niezwykle cenne eksponaty, głównie ze zbiorów kościelnych, dokumentujące dorobek liturgiczny, prawny i intelektualny ośrodka arcybiskupiego i kapituły gnieźnieńskiej, w tym także środowiska skupionego wokół szkoły katedralnej. Nie zabraknie także elementów dotyczących wystroju samego kościoła katedralnego, w tym oryginalnych detali architektonicznych (niektóre zaprezentowane zostaną po raz pierwszy). Planuje się również rekonstrukcję w naturalnej skali późnośredniowiecznej kaplicy św. Wojciecha ochraniającej jego tumbę, pierwotnie ulokowanej pośrodku nawy głównej gotyckiej bazyliki katedralnej.
Wystawie ma towarzyszyć katalog, posiadający rozbudowaną partię esejową, napisaną przez zespół wybranych autorów, w których zostaną omówione wybrane zagadnienia dotyczące problematyki wystawy. Na końcu publikacji znajdzie się także zwyczajowy wykaz eksponatów wraz z ilustracjami.