„Ludwik XIV. Epoka intryg i spisków” – recenzja - A. Levi

Tyran czy ujmujący w obyciu francuski władca? Żarliwy katolik czy rozpustnik, przez którego łoże przewinęła się niemal setka kochanek? Na te i inne pytania odpowiada Anthony Levi w swojej biografii poświęconej postaci „Króla Słońce”.

Seria Biografie stworzona przez Wydawnictwo Bellona prezentuje sylwetki wielkich wodzów, dowódców, marszałków czy generałów, którzy w znaczący sposób wpłynęli na losy świata. Podkreślono ich wybitne uzdolnienia, zalety charakteru, dzięki którym zapewnili swoim państwom doskonałą przyszłość, ale też wytknięto im złe posunięcia taktyczne, które sprowadziły katastrofy na własne narody. Wśród nich są ci, którzy wsławili się dobrocią, ale i pospolici zbrodniarze. W ramach tej serii pojawiła się książka zatytułowana Ludwik XIV. Epoka intryg i spisków, która została uznana przez historyków i krytyków za kontrowersyjną, ale jednocześnie odkrywczą i fascynującą.

Autor stawia w niej tezę mówiącą o tym, że Ludwik XIV nie był synem Ludwika XIII i co za tym idzie, wskazuje, że jego ojcem był kardynał Mazarini. Na poparcie swojej teorii podaje fakty: chorobę Ludwika XIII, która ostatecznie była przyczyną jego śmierci, uczucie Anny Austriaczki do wspomnianego kardynała, stosunki z dostojnikiem kościelnym narażające na szwank jej reputację, zaangażowanie w działalność charytatywną, która chroniła kobietę przed wyjściem na światło dzienne informacji, które mogłyby jej zaszkodzić… W końcu Richelieu i Mazarini, niemogący dopuścić do wstąpienia na tron Gastona, który mógłby zniweczyć wszystko, co zostało wcześniej osiągnięte. Te i inne argumenty skrupulatnie przedstawia autor na poparcie sensacyjnej informacji. Biografia niemal w całości osnuta jest wokół tej teorii. Co ciekawe Anthony Levi upatruje w tym sposobu sprawowania władzy przez Ludwika, prowadzenia polityki wewnętrznej i zagranicznej. Stawia tym samym pytania dotyczące charakteru władcy – a wśród nich przedstawia takie cechy jak: niepewność rodzącą dominującą potrzebę zademonstrowania władzy widoczną niemal we wszystkich aspektach życia, przekształconą w tyranię, ale i wytrwałość w pełnieniu obowiązków królewskich i samokontroli, która czasem przyjmowała formę zwykłego udawania.

To fascynujące, jak Levi barwnie kreśli postać władcy Francji. Przedstawia go jako miłośnika i mecenasa wszelkich dziedzin artystycznych, poczynając od muzyki, malarstwa, poezji czy architektury. Wskazuje na jego nieograniczoną władzę i skuteczność w działaniu. Wreszcie podkreśla, że rządy Ludwika doprowadziły państwo do rozkwitu. Niezwykle inspirujące dla czytelnika staje się śledzenie losów króla chronologicznie, od urodzin, poprzez okres panowania, aż do śmierci poprzedzonej gangreną kości. Autor balansuje między wizerunkiem Ludwika XIV – żarliwym katolikiem i Ludwika- rozpustnikiem, który w swoim łożu gościł tabuny kochanek.

Dużym atutem książki są źródła, na bazie których powstała biografia. Doskonałym posunięciem jest także umieszczenie skróconej tabeli chronologicznej, która umożliwia zapoznanie się z najważniejszymi wydarzeniami okresu panowania Ludwika XIV. Ciekawym dodatkiem są tablice genealogiczne, które o dziwo odzwierciedlają konwencjonalne założenie, że to Ludwik XIII był ojcem „Króla Słońce”, ale przede wszystkim unaoczniają skomplikowane koligacje rodzinne i małżeńskie, są jednak niepełne, gdyż zawierają tylko potomstwo zrodzone z małżeństwa lub uznane. Pominięto w nim także dzieci, które nie osiągnęły dorosłości, chyba że miały szczególne znaczenie. Zaznaczono też małżeństwa między kuzynostwem, co sprawiło, że niektóre imiona pojawiły się w kilku miejscach drzewa genealogicznego. Poza tym w książce umieszczone zostały mapy: Francji w 1715 r., Francji Północno-wschodniej, Palatynatu oraz kolorowe ilustracje przedstawiające Ludwika XIV, osoby z jego otoczenia, poza tym można w niej zobaczyć ryciny przedstawiające Wersal, Luwr, Marly. Ładne wydanie, twarda oprawa i dodatkowa obwoluta, dodatkowo chroniąca książkę przed zniszczeniem z pewnością mogą przyciągać czytelnika.

Wadą lektury jest umieszczenie przypisów na końcu każdego rozdziału, co w znacznym stopniu utrudnia czytanie, choć drugiej strony, gdyby znajdowały się pod głównym tekstem mogłyby odstraszać rozbudowanym aparatem naukowym. Ponadto cena wydaje się być zbyt wygórowana.

Z całą pewnością po książkę należy sięgnąć, choć jest ona bardziej przeznaczona dla tych, którzy orientują się w skomplikowanych strukturach francuskiego dworu. Zachwyca swoją nietuzinkowością, śmiałym podejściem badawczym i płynną narracją. Bierze pod lupę aspekty psychologiczne i wykorzystuje je jako źródło do budowania wielowymiarowej postaci Ludwika XIV.

Plus/minus:

Na plus:

+ słowo literackie urozmaicone innymi nośnikami informacji (mapy, drzewo genealogiczne)

+ dodatek w postaci kilku kolorowych ilustracji przedstawiających Ludwika XIV, osób z jego otoczenia i francuskich posiadłości.

+ umieszczenie tablicy chronologicznej, która w skrócie obrazuje najważniejsze wydarzenia z okresu panowania francuskiego władcy.

+ twarda oprawa, wzbogacona dodatkowo przez obwolutę, chroniącą książkę przed zniszczeniem.

Na minus:

- przypisy dotyczące informacji z konkretnego rozdziału znajdują się na jego końcu, co utrudnia skupienie się na lekturze.

-cena

Tytuł: Ludwik XIV. Epoka intryg i spisków.

Autor: Anthony Levi

Wydawca: Bellona

Rok wydania: 2008

ISBN: 978-83-11-10942-1

Liczba stron: 384

Okładka: twarda z obwolutą

Cena: 42,22

Ocena recenzenta: 7/10