Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dniu 5 maja 2016 r. ogłosiło powstanie nowej instytucji. Jest to Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego. Jego głównym zadaniem będzie badanie, popularyzowanie oraz dokumentowanie wiedzy dotyczącej zbrodni nazistowskich i komunistycznych.

Podstawą funkcjonowania Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego są dwa zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 29 kwietnia br.: o utworzeniu nowej instytucji kultury oraz o nadaniu statutu Ośrodkowi.

fot.: Danuta Matloch, źródło: www.mkidn.gov.pl

Oprócz wymienionych wcześniej celów, Działalność Ośrodka będzie dotyczyła m.in. popularyzacji w Polsce i za granicą dorobku naukowców polskich i zagranicznych w zakresie badań nad totalitaryzmami i historią XX wieku; inicjowania, prowadzenia i wspierania projektów naukowych, badawczych, edukacyjnych oraz akcji społecznych, związanych z historią XX wieku oraz upowszechniania ich wyników; inspirowania, wspierania i upowszechniania zjawisk w kulturze i sztuce nawiązujących do historii i doświadczenia totalitaryzmu w XX wieku.

Aby zrealizować powyższe cele Ośrodek będzie współpracował z innymi instytucjami oraz ludźmi kultury i nauki w Polsce i za granicą.

„Zapisy terroru”

Pierwszym ważnym przedsięwzięciem Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego jest program „Zapisy terroru. Świadectwa przed Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich/Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”. Program ten inicjuje utworzenie cyfrowego polsko-angielskiego repozytorium dokumentów historycznych dotyczących zbrodni nazistowskich i komunistycznych. 1 sierpnia 2016 roku, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, Ośrodek planuje publikację pół tysiąca zeznań mieszkańców Warszawy i ocalałych z ludobójstwa na Woli.

Przełom w udostępnianiu polskim i zagranicznym odbiorcom nieznanych szerszej publiczności materiałów źródłowych jest możliwy dzięki porozumieniu zawartemu z Instytutem Pamięci Narodowej.

Powołanie Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego 29 kwietnia 2016 r. jest zwieńczeniem starań pomysłodawczyni przedsięwzięcia - wiceminister Magdaleny Gawin. Pierwszym etapem prac było podpisanie 11 lutego 2016 r. w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego umowy inaugurującej program „Zapisy terroru” między Instytutem Pamięci Narodowej a Narodowym Centrum Kultury. W uroczystości wzięła udział rodzina rotmistrza Witolda Pileckiego: córka - Zofia Pilecka-Optułowicz, syn - Andrzej Pilecki oraz siostrzeniec, prof. Edward Radwański z żoną. Wiceminister powiedziała wtedy:

„Pragniemy by świadectwa polskich obywateli rozległy się szerokim echem nie tylko w Polsce, ale by dotarły do różnych zakątków świata. (…) Udostępnienie i przetłumaczenie tych protokołów na angielski to krok w kierunku umiędzynarodowienia wiedzy na temat reżimów totalitarnych w okupowanej Polsce. Żyjemy w czasach, w których odchodzą ostatni świadkowie najstraszniejszej w dziejach ludzkości wojny. W czasach, w których historyczna wina i polityczna odpowiedzialność za zniszczenie państwa polskiego i terror są poddawane relatywizacji. Zeznania Polaków przywracają właściwe miary, proporcje i prawdę o tamtym czasie. (...) To ważny zwrot w polityce historycznej naszego państwa”.

Patronem Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami jest rotmistrz Witold Pilecki. Bohater polskiego podziemia, awansowany pośmiertnie do stopnia pułkownika, symbol solidarności z ofiarami i tragicznej walki jednostki z dwoma totalitaryzmami: nazistowskim i komunistycznym.

Źródło: http://www.mkidn.gov.pl