Maria Piłsudska – matczyna miłość

„Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła chowała” – tymi słowami określił Józef Piłsudski rolę jaką odegrała w jego życiu Maria z Billewiczów. Matka Marszałka – kobieta dostojna, ogromna patriotka, która ukształtowała w młodym Ziuku pragnienie wolności… Kim była kobieta, która wzbudziła w Piłsudskim tak żywe uczucia?

1. 

   Maria Piłsudska

   Maria Piłsudska z Billewiczów urodziła się w  1842 r. w Adamowie pod Teneniami, w ówczesnej guberni kowieńskiej, w rodzinie Antoniego Billewicza herbu Mogiła i Heleny z Michałowskich. Pochodziła z jednego z najznakomitszych rodów szlacheckich na Litwie - Billewiczów (wspomina o nim m.in. Sienkiewicz w Potopie).

2. Z Józefem Wincentym Piłsudskim miała dwanaścioro dzieci, które z troską i poświęceniem wychowywała. Pierwsza urodziła się Helena, potem Zofia (zwana powszechnie Zulą) i dwóch kolejnych synów: Bronisław i Józef Klemens – przyszły Marszałek Polski. Pozostałe dzieci przyszły na świat w Wilnie, a były to: Adam, Kazimierz, Maria, Jan, Ludwika, Kacper, bliźnięta – Piotr i Teodora, które zmarły w 1882 r.
3. Jako przyczynę śmierci dzieci Piłsudskich biografowie Piłsudskiego wskazują bliskie pokrewieństwo ich rodziców. Helena – najstarsza siostra Józefa była ograniczona umysłowo, z kolei Maria była pacjentką zamkniętego zakładu dla psychicznie chorych, najmłodszy Kacper borykał się z kleptomanią, Bronisław – wybitny etnograf potrafił zasnąć na mównicy w trakcie wygłaszanego wykładu.
4. Maria Piłsudska wpajała swoim dzieciom patriotyzm, uczyła je polskiej literatury i historii. Po upadku powstania styczniowego szczególnie intensywnie edukowała je poprzez lekturę dzieł wieszczów narodowych.
5. Maria Piłsudska zmarła 1 września 1884 r. w Wilnie i została pochowana w Sugintach. W swoim testamencie Józef Piłsudski napisał: „Zaklinam wszystkich, co mnie kochali sprowadzić zwłoki mojej Matki z Sugint Wiłkomirskiego powiatu do Wilna i pochować największego rycerza Polski nade mną. Niech dumne serce u stóp dumnej matki spoczywa. Matkę pochować z wojskowymi honorami, ciało na lawecie i niech wszystkie armaty zagrzmią salwą pożegnalną i powitalną tak, aby szyby w Wilnie się trzęsły. Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła chowała”.
6. 1 czerwca 1935 r., a więc już po śmierci Marszałka jej zwłoki ekshumowano i złożono tymczasowo w kaplicy kościoła św. Teresy w Wilnie. 12 maja 1936 r. trumnę ze zwłokami uroczyście złożono w krypcie mauzoleum na cmentarzu na Rossie. Obok trumny złożono kryształową urnę z sercem Józefa Piłsudskiego. Grób matki zdobi jedynie skromny napis: „Matka i serce Syna”. Umieszczono tam także dwa cytaty z utworów Juliusza Słowackiego, którego twórczość Józef Piłsudski uwielbiał.
7. Maria Piłsudska z pewnością należała do tych polskich matek, które od kolebki przygotowywały synów do walki i cierpienia za Ojczyznę.

Bibliografia:

1. Kienzler I., Kobiety w życiu Marszałka Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2014.
2. Ks. Sikora J., Marszałek Józef Piłsudski, Marki 2003.

^{Korekta: Malwina Lange}