Anna Dalassena – głowa rodziny Komnenów

Anna Dalassena po śmierci swojego męża, Jana została głową domu Komnenów. Koncentrując swoje wysiłki na zdobyciu korony cesarskiej dla syna, dbała o bezpieczeństwo rodziny. Nawet, gdy jej syn, Aleksy, został cesarzem często to ona podejmowała ostateczną decyzję w ważnych sprawach.

Anna Dalassena – matka wybitnego cesarza Aleksego

Aleksy I

Matka przyszłego cesarza Aleksego urodziła się około 1030 r. jako córka namiestnika rzymskiego w Italii Aleksego Charona. Natomiast matka Anny, pochodziła z rodu Dalassenów, legendarnych Adrianów i Teofilaktów. Bardzo szybko została wydana za mąż za młodego Jana Komnena1 . Z tego związku urodziło się pięciu synów: Manuel, Izaak, Aleksy, Adrian, Nikefor oraz trzy córki: Maria, Eudokia, Teodora. Brat Jana, Izaak, został cesarzem rzymskim w 1059 r. Jednak jego rządy nie trwały długo, bowiem trzy lata później abdykował. Wedle słów ówczesnych kronikarzy chciał oddać władzę w ręce Jana, który zdecydowanie się temu sprzeciwiał. Jak relacjonuje to kronikarz Nicefor Bryennios, Anna, miała zaprotestować zarzucając mężowi brak odwagi oraz narażanie rodziny na niebezpieczeństwo2 . Ostatecznie korona cesarska trafiła w ręce Konstantyna Dukasa. Około 1067 r. zmarł Jan Komnen, pozostawiając żonę i ósemkę dzieci. Jak wskazują ówczesne źródła historyczne, Anna, teraz jako głowa rodziny Komnenów, miała wzorowo wychować swoje dzieci:

„Wychowała je wzorowo matka, Anna Dalassena, uczyniła godnymi swojego rodu. (...) Najstarsza, Maria, poślubiła, Michała Taronitę. Następną po niej, Eudokię, pojął za żonę Nikfeor Melissen, człowiek godny podziwu i obdarzony wielkim rozumem. Najmłodsza sióstr, Teodora, została żoną Konstantyna, syna Romana Diogenesa, jeszcze w czasach, kiedy ojciec  dzierżył berło Cesarstwa Rzymskiego”3.

Wydając swoje córki za wpływowych i bogatych mężów zadbała również o karierę swoich synów, którzy robili karierę w wojsku. Anna bardzo angażowała się w ówczesną politykę wewnętrzną, będąc jak utrzymuje ówczesny historyk Nicefor, wielką zwolenniczką cesarza Romana Diogenesa. Kiedy został obalony przez Michała, przeciwko Annie miał zostać zawiązany spisek. Została oskarżona o utrzymywanie korespondencji z detronizowanym cesarzem. Na skutek decyzji sądu skazano ją na wygnanie wraz z synami na Wyspę Książęcą. Kiedy jej syn, Aleksy, objął tron w 1081 r., uczynił swoją matkę faktyczną współwładczynią cesarstwa. Jak informuje nas Anna Komnena w swoim dziele, Aleksjada, jej ojciec, Aleksy, bardzo często powierzał swojej matce władzę w państwie podczas swojej nieobecności4 . Pod koniec życia ambitna i energiczna Anna, usunęła się z dworu cesarskiego i resztę swojego życia spędziła w ufundowanym przez siebie klasztorze Chrystusa Pantepoptesa. Zmarła na przełomie 1101/1102.

Bibliografia:

1. Bryeennios N., Materiały historyczne, tłum. O. Jurewicz, Wrocław 1974.
2. Komnena, A. , Aleksjada, tłum. O. Jurewicz, Wrocław 1974.

^{Korekta: Łukasz Konopko}

1. Por.  Nicefor Bryennios, Materiały historyczne, tłum. O. Jurewicz, Wrocław 1974, s.11. [↩]
2. Tamże, s.12 [↩]
3. Tamże, s. 13-14. [↩]
4. Por. Anna Komnena, Aleksjada III 6, 1-8; II 5, 7-9, tłum. O. Jurewicz, Wrocław 1974 [↩]