Zobacz 13 niezwykłych miejsc nominowanych do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [galeria]

Zobacz listę 13 niezwykłych miejsc nominowanych do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wśród nich znajduje się m.in. Kraina Jezior z Wielkiej Brytanii, Asmara − modernistyczne miasto Afryki, Sobór Zaśnięcia Matki Bożej na wyspie-wiosce Swijażsk oraz Park Narodowy Los Alerces.

Miejsca nominowane do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Taputapuātea (Francja)

Taputapuātea marae / fot. Kulia Petz, CC-BY-SA 3.0

Taputapuātea, na wyspie Raiatea, znajduje się w samym sercu „Trójkąta Polinezyjskiego”, obszernej partii Oceanu Spokojnego usianej wyspami, ostatniej części globu, która została zaludniona przez społeczności ludzkie. Obiekt składa się z dwóch zalesionych dolin, części laguny i rafy koralowej oraz pasu morza. W sercu tego kulturowego i morskiego krajobrazu znajduje się marae Taputapuātea, obszar polityczny, ceremonialny i pogrzebowy. Charakteryzuje się brukowanym dziedzińcem i wielkim wzniesionym pionowo kamieniem w samym centrum. Powszechne w Polinezji marae były punktami stykania się świata żyjących ze światem przodków. Taputapuātea jest wyjątkowym świadectwem 1000 lat cywilizacji mā’ohi.

Weneckie fortyfikacje z XV−XVII wieku (Włochy, Chorwacja, Czarnogóra)

Obiekt składa się z 15 fortyfikacji usytuowanych we Włoszech, Chorwacji i Czarnogórze, które są rozsiane na przeszło tysiącu kilometrów pomiędzy regionem Lombardii we Włoszech a wschodnim wybrzeżem Adriatyku. Fortyfikacje Stato da Terra chroniły Republikę Wenecką od północnego zachodu, a fortyfikacje Stato da Mar − szlaki morskie i porty Adriatyku od wschodu. Były niezbędne, aby wspierać ekspansję i potęgę Serenissimy od XV do XVII wieku. Wprowadzenie prochu strzelniczego doprowadziło do istotnych zmian w technikach i architekturze wojskowej, które znajdują odzwierciedlenie w konstrukcji fortyfikacji alla moderna (lub bastionów), mających rozprzestrzenić się w całej Europie.

Kraina Jezior (Wielka Brytania)

Kraina Jezior / fot. Doug Sim, CC-BY-SA 3.0

Kraina Jezior, znajdująca się w północno-zachodniej Anglii, to górzysty region, którego doliny zostały ukształtowane w okresie zlodowacenia, a następnie uformowane przez rolniczo-pasterskie użytkowanie gruntów, charakteryzujące się polami okolonymi murkami. Działanie przyrody, połączone z działalnością człowieka, doprowadziło do powstania harmonijnego krajobrazu, z górami odbijającymi się w jeziorach. Prestiżowe wille, ogrody i parki powstały tak, aby podkreślić piękno tego miejsca. W XVIII wieku walory Angielskiego Pojezierza doceniono w malarstwie i w wielu działach epoki romantyzmu: sławiono go w obrazach, rysunkach i tekstach literackich. Skłoniły również do refleksji nad znaczeniem piękna krajobrazów, dając początek pierwszym staraniom na rzecz ich ochrony.

Asmara − modernistyczne miasto Afryki (Erytrea) 

Futurystyczny Fiat Tagliero w Esmarze / fot. I, Sailko, CC-BY-SA 3.0

Położona 2000 m n.p.m. stolica Erytrei rozwijała się od 1890 roku jako placówka wojskowa włoskiej władzy kolonialnej. Od 1935 roku miasto podporządkowano budowlanemu programowi na dużą skalę, w którym zastosowano ówczesny racjonalistyczny włoski styl dla budynków rządowych, rezydencjalnych i handlowych, kościołów, meczetów, synagog, kin, hoteli... Do obiektu należy obszar, w którym odzwierciedlenie znajduje wpływ różnych faz planowania urbanistycznego między 1893 a 1941 rokiem oraz niezaplanowane dzielnice rdzennej ludności Arbate Asmera i Abbashawel. To wyjątkowe świadectwo urbanistyki z początku XX wieku i jej zastosowania w afrykańskim kontekście.

Stanowisko archeologiczne przystani Valongo (Brazylia)

Stanowisko archeologiczne Valongo znajduje się w centrum Rio de Janeiro. Obejmuje cały plac Jornal do Comércio. Jest to obszar starego portu w Rio, gdzie od 1811 roku budowano kamienną przystań, przeznaczoną do rozładunku afrykańskich niewolników przybijających do południowoamerykańskiego kontynentu. Szacuje się, że przez Valongo przewinęło się 900 000 Afrykańczyków transportowanych do Ameryki. Stanowisko składa się z wielu warstw archeologicznych, z których najgłębszą jest wybrukowana nawierzchnia w stylu pé de moleque, przypisywana oryginalnej przystani Valongo. Jest to najważniejszy fizyczny ślad przyjazdu afrykańskich niewolników na kontynent amerykański.

Święta wyspa Okinoshima i związane z nią miejsca regionu Munakata (Japonia)

Położona 50 km od zachodniego wybrzeża wyspy Kyushu wyspa Okinoshima stanowi wyjątkowy przykład tradycji oddawania czci świętej wyspie. Zachowane stanowiska archeologiczne znajdują się praktycznie w nienaruszonym stanie i dają chronologiczny obraz, w jaki sposób rytuały praktykowane na wyspie ewoluowały od IV do IX wieku naszej ery. Podczas tych rytuałów w różnych częściach wyspy składano w ofierze przedmioty wotywne, nierzadko wyrafinowane i pochodzące zza mórz, odzwierciedlające intensywną wymianę handlową między archipelagiem japońskim, półwyspem koreańskim a kontynentem azjatyckim. Włączoną do dużego sanktuarium Munakata wyspę Okinoshima nadal uważa się za świętą.

Jaskinie i sztuka z okresu epoki lodowcowej w Jurze Szwabskiej (Niemcy)

Jura Szwabska / fot. Zottie, CC-BY-SA 2.0

Pierwsi ludzie nowożytni przybyli do Europy 43 000 lat temu w epoce lodowcowej. Osiedlili się między innymi w Jurze Szwabskiej w południowych Niemczech. W sześciu jaskiniach, przeszukiwanych od 1860 roku, odkryto relikty sprzed 43 000─33 000 lat. Znaleziono przede wszystkim rzeźbione figurki zwierząt (lwów jaskiniowych, mamutów, koni, bydła rogatego), instrumenty muzyczne i ozdoby. Inne figurki przedstawiają istoty pół-zwierzęce i pół-ludzkie; znaleziono też figurkę o kobiecym kształcie. Te archeologiczne stanowiska świadczą o istnieniu sztuki figuratywnej wśród najstarszych ludzi świata i przyczyniają się do zrozumienia początków ludzkiego rozwoju artystycznego.

Mbanza Kongo, pozostałości stolicy starożytnego Królestwa Kongo (Angola)

Ruiny katedry w M’banza-Kongo / fot. Madjey Fernandes, CC-BY-SA 2.0

Miasto Mbanza Kongo, położone na płaskowyżu o wysokości 570 m, było polityczną i duchową stolicą Królestwa Kongo, jednego z największych państw utworzonych w południowej Afryce, aktywnym od XIV do XIX wieku. Historyczne centrum rozwinęło się wokół pałacu królewskiego i jego atrybutów, królewskiej rezydencji, zwyczajowego sądu i świętego drzewa, jak również królewskiej nekropolii. Portugalczycy przybyli w XV wieku i dodali do miasta zbudowanego z miejscowych materiałów trwałe budynki, zbudowane zgodnie z europejskimi normami. Mbanza Kongo pokazuje, jak nigdzie indziej w Afryce subsaharyjskiej, głębokie zmiany, które nastąpiły wraz z wprowadzeniem chrześcijaństwa i przybyciem Portugalczyków do Afryki Środkowej.

Gulangyu: historyczna międzynarodowa kolonia (Chiny)

Gulangyu / fot. Jakob Montrasio, CC-BY-SA 3.0

Gulangyu to mała wyspa położona w ujściu rzeki Chiu-lung, niedaleko miasta Xiamen. Wraz z otwarciem Xiamen jako portu handlowego w 1843 roku i wyznaczeniu Gulangyu jako kolonii dla cudzoziemców w 1903 roku wyspa Gulangyu leżąca u południowego wybrzeża chińskiego imperium nagle stała się ważnym oknem dla wymiany chińsko-zagranicznej. Gulangyu jest wyjątkowym przykładem syntezy kulturowej, zrodzonej z tej wymiany handlowej, która pozostaje czytelna w tkance miejskiej. Mieszają się tu różne style architektoniczne, szczególnie tradycyjny styl południowego Fujian, neoklasycystyczny styl zachodni czy też styl kolonialny z werandą. Najwybitniejszym świadectwem fuzji tych różnorodnych wpływów jest nowy ruch architektoniczny: styl Amoy Deco, będący syntezą stylu modernistycznego z początku XX wieku i stylu Art Deco.

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej na wyspie-wiosce Swijażsk (Federacja Rosyjska)

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej na wyspie-wiosce Swijażsk / fot. Snowman47, CC-BY-SA 3.0

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej znajduje się na wyspie-wiosce Swijażsk i jest częścią monastyru o tej samej nazwie. Położony u zbiegu Wołgi, Swijagi i Szczuki, na skrzyżowaniu dróg Jedwabnego Szlaku i Wołgi, Swijażsk został założony przez Iwana Groźnego w 1551 roku. To z tej wysuniętej placówki wyruszył on na podbój Kazania. Przez swą lokalizację i architektoniczny układ Monastyr Zaśnięcia Matki Bożej ilustruje program polityczny i misyjny rozwinięty przez cara Iwana IV mający na celu poszerzenie Państwa Moskiewskiego. Polichromie soboru należą do najrzadszych przykładów prawosławnych malowideł naściennych.

Park Narodowy Los Alerces (Argentyna)

Park Narodowy Los Alerces / fot. Gagea, CC-BY-SA 3.0

Park Narodowy Los Alerces znajduje się w Andach, w północnej Patagonii, a jego zachodnie granice pokrywają się z granicą chilijską. Kolejne zlodowacenia ukształtowały krajobraz regionu i utworzyły spektakularną scenerię, złożoną z moren, cyrków polodowcowych i jezior o przejrzystych wodach. Roślinność zdominowana jest przez gęste lasy klimatu umiarkowanego, które wraz z wysokością ustępują pastwiskom górskim pod skalistymi szczytami Andów. Obiekt ma zasadnicze znaczenie dla ochrony niektórych z ostatnich już całościowych połaci lasów patagońskich, prawie dziewiczych, które dają schronienie wielu endemicznym lub zagrożonym wyginięciem gatunkom flory i fauny.

Qinghai Hoh Xil (Chiny)

Qinghai / fot. Popolon, CC-BY-SA 3.0

Qinghai Hoh Xil leży na północno-wschodnim krańcu rozległego płaskowyżu Wyżyny Tybetańskiej – największego i najwyższego płaskowyżu świata. Ten rozległy obszar, składający się z gór o charakterze alpejskim i stepu, znajduje się ponad 4500 metrów nad poziomem morza i charakteryzuje się chłodnym klimatem, ze średnimi rocznymi temperaturami poniżej zera. Ukształtowanie geograficzne i warunki klimatyczne spowodowały rozwinięcie na tym terenie wyjątkowej różnorodności biologicznej. Ponad jedna trzecia wszystkich gatunków roślin i ssaków roślinożernych to endemity, właściwe dla tego płaskowyżu. Obiekt chroni całość szlaków migracyjnych tybetańskich antylop, jednego z endemicznych gatunków dużych ssaków zagrożonych wymarciem.

Krajobrazy Daurii (Mongolia/Federacja Rosyjska)

Rozdarte pomiędzy Mongolię a Federację Rosyjską Krajobrazy Daurii są wyjątkowym przykładem ekosystemu stepu dauryjskiego, rozciągającego się od wschodniej Mongolii do rosyjskiej Syberii aż po północno-wschodnią część Chin. Cykliczny klimat z porą suchą i deszczową sprzyja wielkiej różnorodności gatunków i ekosystemów, znaczącej w światowej skali. Różne istniejące tam rodzaje stepów, wraz z podmokłymi łąkami, lasami lub jeziorami są siedliskiem rzadkich dzikich gatunków fauny, takich jak żuraw białoszyi czy drop oraz milionów ptaków migrujących narażonych na wyginięcie lub zagrożonych wyginięciem. Jest także ważnym miejscem na szlaku migracji gazeli mongolskiej.

Rozszerzenia

Kompleks W-Arly-Pendjari

[rozszerzenie „Parku Narodowego ‘W’ w Nigrze” Niger], Benin/Burkina Faso

To rozszerzenie ponadnarodowego (Benin, Burkina Faso) Parku Narodowego „W” w Nigrze, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1996 roku, obejmuje rozległy obszar nienaruszonej sawanny sudańsko-sahelskiej z różnymi rodzajami roślinności, takiej jak łąki, cierniste zarośla, sawanny czy otwarte lasy. Jest to najobszerniejsze kontinuum ekosystemów lądowych, wodno-lądowych i wodnych zachodnioafrykańskiej sawanny. Obiekt jest schronieniem dla gatunków zwierząt, które wymierają lub są mocno zagrożone wyginięciem. Znajduje się w nim w szczególności największa populacja słoni w Zachodniej Afryce i większość dużych ssaków typowych dla tego regionu, takich jak manat afrykański, gepard, lew czy lampart. Znalazła w nim schronienie także jedyna żywotna populacja lwów tego regionu.

Bauhaus i jego obiekty w Weimarze, Dessau i Bernau

[rozszerzenie obiektu „Bauhaus i jego obiekty w Weimarze i Dessau”], Niemcy

Obiekt, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1996 roku, pierwotnie zawierał zespoły zabytków oraz zabytki znajdujące się w Weimarze i Dessau, wszystkie zbudowane pod kierunkiem Waltera Gropiusa, pierwszego dyrektora szkoły Bauhaus. Rozszerzenie dotyczy Domów z balkonami w Dessau ─ ceglanych trzypiętrowych budynków, przeznaczonych dla mieszkańców o niskich dochodach ─ oraz Szkoły Konfederacji związków zawodowych ADGB w Bernau, zbudowanych pod kierunkiem Hannesa Meyera, następcy Gropiusa aż do 1930 roku. Poszerzenie odzwierciedla wkład wydziału architektury w eleganckie projektowanie, funkcjonalizm i reformę społeczną ruchu Bauhaus, który zrewolucjonizował myśl i praktykę architektoniczną XX wieku.

Strasburg: Od Grande-Ile do Neustadt, sceneria europejskiego miasta

[rozszerzenie obiektu „Strasbourg – Grande Ile”], Francja

Początkowy obiekt, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1988 roku, składa się z Grande-Ile, zabytkowego centrum miasta Strasburga, skupiającego się wokół katedry. Rozszerzenie dotyczy rejonu Neustadt, nowego miasta, zbudowanego pod niemiecką administracją (1871─1918). Neustadt w swym urbanistycznym układzie inspirowany jest wzorcem Haussmanna, dostosowując dla swych budowli niemieckie słownictwo architektoniczne. Ten podwójny wpływ umożliwił stworzenie w Strasburgu specyficznego systemu urbanistycznego, gdzie perspektywy biegnące od katedry kształtują osobliwy krajobraz zorganizowany wokół cieków wodnych i kanałów.

Afrodyzja (Turcja)

Obiekt położony w południowo-zachodniej Turcji, w górnej części doliny rzeki Morsynus, składa się z dwóch elementów: stanowiska archeologicznego Afrodyzji i kamieniołomów marmuru, znajdujących się na północny wschód od miasta. Miasto Afrodyzja zostało zbudowane w II wieku p.n.e. dzięki ekspansji kultury hellenistycznej w południowo-wschodniej Anatolii. Wcześniejsza świątynia Afrodyty pochodzi z II wieku p.n.e. Bogactwo miasta pochodziło z kamieniołomów marmuru i dzieł sztuki wytwarzanych przez miejskich rzeźbiarzy. Miasto jest zorganizowane wokół głównych struktur miejskich, a szczególnie świątyń, teatru, agory i term.

Historyczne miasto Ahmadabad (Indie)

Obronne miasto Ahmadabad zostało założone w XV wieku na wschodnim brzegu rzeki Sabarmati przez sułtana Ahmada Shaha. Ahmadabad słynie z bogatego dziedzictwa architektonicznego epoki sułtanatu, szczególnie cytadeli Badhra, miejskich murów obronnych i bramy oraz licznych meczetów i grobowców, a także ważnych hinduskich i dźinijskich świątyń z późniejszych epok. Tkanka miejska składa się z tradycyjnych domów (pols), gęsto skupionych wzdłuż tradycyjnych ulic (puras) zamykanych drzwiami i charakteryzujących się karmnikami dla ptaków i publicznymi studniami. Od sześciu wieków, to jest od momentu powstania aż do czasów dzisiejszych, miasto funkcjonuje jako stolica stanu Gudźarat