„Polska piramida”. Archeolodzy zbadają megalityczny grobowiec sprzed 6000 lat

Istnieje od niemal 6000 lat, jego lokalizacja znana jest od ponad wieku, jednak to dopiero teraz archeolodzy przyjrzą się mu bliżej. Potężny, megalityczny grobowiec w Dolicach (woj. zachodniopomorskie), nazywany również „polską piramidą”, od kilku dni jest miejscem prac wykopaliskowych, które mają dostarczyć nowych informacji na jego temat.

Megalityczna budowla, datowana na niemal czwarte tysiąclecie przed naszą erą, wzniesiona została na planie wydłużonego trójkąta o długości ponad 70m i wysokości sięgającej 2m. Wierzchołki trójkąta wyznaczają natomiast olbrzymie głazy, część z których waży nawet kilka ton. Grobowiec w Dolicach, a także inne tego typu megalityczne budowle, ze względu na swój monumentalny charakter bywają często określane mianem „polskich piramid”.

Grobowiec w Dolicach znany jest archeologom on przeszło stulecia, jednak nigdy wcześniej nie były prowadzone tam prace wykopaliskowe.

Stan zachowania zaskoczył nas wszystkich

Przystępując do wykopalisk naukowcy zakładali, że stan zachowanego do naszych czasów grobowca będzie nienajlepszy. Wraz z każdą wydobytą warstwą ziemi, ku ich zdziwieniu, okazywało się jednak, że większość z głazów stoi niewzruszona od tysiącleci.

- Jego bardzo dobry stan zachowania zaskoczył nas wszystkich – skomentowała kierowniczka badań archeologicznych, dr Agnieszka Matuszewska z Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego. – Grobowiec nie był więc zniszczony, ale po prostu zasypany zwałami ziemi – dodaje.

Archeolodzy zakładają, że w najszerszej części grobowca znajduje się komora grobowa, w której złożone jest ciało zmarłego. Według badaczy, po złożeniu zmarłego, wnętrze grobowca wypełniono ziemią, a następnie górę konstrukcji pokrywano kamiennym brukiem. Po zakończeniu grobowiec stwarzał więc wrażenie w całości wykonanego z kamienia – musiało to robić wrażenie, gdyż w najwyższej części osiągał ponad 2m wysokości – dodaje badaczka.

Badana przez archeologów konstrukcja wzniesiona została przez przedstawicieli społeczności określanej przez badaczy mianem kultury pucharów lejkowatych. Dr Matuszewska sądzi, że w grobowcu złożono osobę związaną ze starszyzną plemienno-rodową.

Plany na przyszłość

Obecne wykopaliska związane są z badaniami, które przez kilka ostatnich lat dr Matuszewska prowadzi wraz ze swoim zespołem. W ich wyniku, korzystając ze skanowania laserowego, udało się odkryć w lasach nieopodal Dolic więcej podobnych konstrukcji, o których dotychczas nie wiedziano.

- W przyszłości planujemy nieopodal budowę skansenu archeologicznego, gdzie znalazłaby się rekonstrukcja naszego grobowca oraz kurhanów z położonego nieopodal cmentarzyska z epoki brązu. Chcielibyśmy także wpisać okoliczne megality na europejski szlak megalityczny – podsumowuje dr Matuszewska.

„Polskie piramidy”

Konstrukcji megalitycznych na terenie Polski nie ma zbyt wiele. Do dziś zachowały się wyłącznie te na terenach leśnych, gdzie uniknęły zniszczenia w wyniku prowadzonej działalności rolniczej. Najbardziej znane „polskie piramidy” można dziś obejrzeć w Sarnowie i Wietrzychowie (woj. zachodniopomorskie), których dawny kształt został zrekonstruowany dzięki badaniom archeologicznym.

Wszystkie konstrukcje znajdujące się na terytorium polski związane są z okresem pomiędzy V i III tysiącleciem przed naszą erą. Podobne konstrukcje powstawały wówczas w wielu miejscach ówczesnej Europy, z czego najsłynniejsze jest brytyjskie Stonehenge.