Ziemia bogata w historię. Odkryto nieznane miejsce starć bitwy pod Kunowicami

Historycy twierdzili, że tego miejsca walki podczas bitwy, która rozegrała się na polach pod Kunowicami w sierpniu 1759 roku, nie objęły. Ostatnie badania dowiodły jednak, że dotychczasowa wiedza była błędna. Tysiące kul i blaszane emblemat, będących pozostałościami po starciach wojsk pruskich i austriacko-rosyjskich, odnaleziono na niezbadanym dotychczas obszarze walk.

Dotychczasowa wiedza na temat przebiegu bitwy pod Kunowicami oparta była na ustaleniach niemieckich historyków z początku XX wieku. Wynikało z niej, że w miejscu zbadanym przez archeologów z Collegium Polonicum w Słubicach, nie doszło do żadnych starć.

Badacze byli jednak innego zdania i udali się na miejsce z wykrywaczami metalu, które zaraz po rozpoczęciu prac wprost oszalały. – To było nie do opisania. To było uczucie, którego warto doznać – komentuje dr hab. Grzegorz Podruczny z Polsko-Niemieckiego Instytutu Badawczego w Collegium Polonicum w Słubicach.

Ziemia bogata w historię

Przez pół godziny, niemal nieprzerwanie, badacze wyciągali z ziemi kolejne elementy świadczące o stoczonej tam trzy wieki temu bitwie. Tysiące kul, emblematy pododdziałów armii pruskiej, rosyjskiej i austriackiej, wiele elementów umundurowania i wyposażenia osobistego archeolodzy Collegium Polonicum odnaleźli w miejscu, którego bitwa miała nie obejmować.

- Jest to pierwsze w takiej skali znalezisko tego rodzaju zabytków dokonane w trakcie badań pola bitwy. Do tej pory odnajdywano pojedyncze obiekty tego rodzaju. Wśród znalezionych obiektów znajdują się zabytki unikalne. Dotyczy to szczególnie rosyjskich emblematów z ładownic pułków azowskiego i biłozierskiego – powiedział dr hab. Grzegorz Podruczny.

Ślady po wojskach Marii Teresy

Alexander Kotzebue, Bitwa pod Kunowicami, Domena Publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1306749

Wszystkie odnalezione przedmioty stanowiły elementy większych całości – czapek lub toreb. Zostały jednak z nich usunięte, a następnie wspólnie zakopane. Było to najprawdopodobniej związane z porządkowaniem pola bitwy przez ludność cywilną, kiedy walki dobiegły końca. Przedmioty mogące być powtórnie wykorzystane natomiast zabierano, uprzednio pozbawiając je zbędnych elementów dekoracyjnych.

Pośród odnalezionych przez badaczy elementów, wiele można bez cienia wątpliwości zidentyfikować jako należące do żołnierzy armii austriackiej, co dotychczas się nie zdarzyło. - Z uwagi na rekonstrukcję przebiegu bitwy, właśnie zabytki austriackie zdają się być najważniejsze, ponieważ do tej pory brakowało wzmianek o walkach wojsk Marii Teresy w tym fragmencie pola bitwy – zaznaczył Podruczny.

Osiem lat badań

Przedmioty odnalezione w toku obecnie prowadzonych prac, po wstępnym oczyszczeniu, zostaną poddane konserwacji. – Moim celem jest, aby po zakończeniu badań i po opublikowaniu ich wyników, zabytki – zarówno to znalezisko, jak i obiekty, na które natrafiliśmy wcześniej – stały się elementem stałej wystawy poświęconej bitwie pod Kunowicami – powiedział Podruczny.

Badania pola bitwy pod Kunowicami rozpoczęły się w 2009 roku, a w ich wyniku udało się ustalić wiele nowych faktów dotyczących walk, które miały tam miejsce. Prace prowadzone przez archeologów pozwoliły odkryć pozostałości wielu fortyfikacji polowych oraz ponad 9000 różnego rodzaju mniejszych przedmiotów – pocisków do broni palnej, pocisków artyleryjskie, a także elementów broni oraz wyposażenia żołnierzy. Archeolodzy na kunowickim polu odkryli również pojedynczy pochówek rosyjskiego grenadiera z Korpusu Obserwacyjnego.

Cud domu brandenburskiego

Bitwa pod Kunowicami, a więc dzisiejszymi Słubicami, rozegrana 12 sierpnia 1759 roku, stanowiła jedno z wielu starć wojny siedmioletniej. Stanęły wówczas naprzeciw siebie wojska pruskie, liczące około 50 tys. żołnierzy oraz sprzymierzone wojska Austrii w liczbie 20 tys. i Rosji liczące 60 tys. żołnierzy.

Przewaga liczebna i zdecydowanie lepsze przygotowanie do bitwy wojsk rosyjskich, które stacjonowały w okolicy Kunowic od początku sierpnia, wykorzystując zdobyty czas na przygotowanie fortyfikacji, przyniosło zwycięstwo siłom austriacko-rosyjskim. Armia Prus została rozbita ponosząc ogromne straty. Pruscy dowódcy opuszczali pole bitwy tracąc połowę żołnierzy, z czego 7,6 tys. poległo, 11 tys. zostało rannych, 4,5 tys. wzięto do niewoli, a 2 tys. zdezerterowało.

Pomimo znaczącego sukcesu , który otworzył drogę do Berlina i stworzył szanse na pokonanie jednego z głównych rywali w całej wojnie, zwycięzcy z powodu złego dowodzenia, opieszałości wojsk i braku koordynacji działań niemal w ogóle nie wykorzystali porażki Prus.

Ten rażący błąd pozwolił Fryderykowi II, który określił całą sytuację mianem cudu domu brandenburskiego, odtworzyć armię Prus i kontynuować wojnę, aż do ostatecznego zwycięstwa jego kraju i sprzymierzonych z nim Brytyjczyków.

German Grosser Generalstab, Kriege Friedrichs des Grossen, domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58963196