Żywa historia Oflagu 64

To jedyne takie wydarzenie w Polsce organizowane jest przez Gminę Szubin wspólnie z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „Green Light„ przy współpracy Muzeum Ziemi Szubińskiej, Młodzieżowego Ośrodka Adaptacji Społecznej w Szubinie, Szubińskiego Domu Kultury, Zespołu Szkół w Szubinie, Klubu Miłośników Fotografii „Flesz” oraz Mariusza Winieckiego, prowadzącego działalność badawczą poświęconą odkrywaniu dziejów byłych obozów dla jeńców alianckich w Szubinie oraz autora bloga „The Oflag 64 Record”. Oprócz GRH ”Green Light” w wydarzeniu wezmą udział rekonstruktorzy z całej Polski.

Bramy obozu (wejście od strony zachodniej) zostaną otwarte o godzinie 10:00, zaś oficjalne powitanie gości nastąpi o godzinie 13-tej. Na godzinę 13:30, 14:30 oraz 16:00 zaplanowano trzy główne pokazy. Żywą lekcję historii rozpoczniemy od „Przybycia jeńców” przybliży jak wyglądały chwile w obozie nowego kontyngentu jeńców. Pierwsi oficerowie sił lądowych Armii Stanów Zjednoczonych trafili do obozu w czerwcu 1943 roku. Sukcesywnie do obozu napływały kolejne transporty oficerów, a po lądowaniu aliantów w Normandii populacja obozu zwiększyła się o ponad 1000 oficerów. W styczniu 1945 roku Oflag 64 liczył ponad 1600 jeńców.

Drugi z pokazów pt.: „Pijacka burda – geniusze podstępu„ przedstawi zmyślny plan ucieczki wdrożony przez pięciu jeńców. W połowie maja 1944 roku podpułkownik John H. Van Vliet Jr., podporucznik Frank N. Aten, porucznik Roy J. Chappell Jr., podporucznik William F. Higgins oraz porucznik Richard W. Secor przekonująco zainscenizowali libację alkoholową. Przygotowali w tym celu miksturę ze sfermentowanych rodzynek. Po apelu wylali cuchnący alkoholem wywar na swoje twarze i mundury oraz przepłukali nim usta. Następnie pokrzykując i śpiewając wylegli na brukowany obozowy dziedziniec i wziąwszy stojący nieopodal wypełniony po brzegi wózek na śmieci z metalowymi kołami poczęli robić nim niemożliwy do wytrzymania hałas. Prowokacja okazała się skuteczna i szybko zostali aresztowani. Wyrok, który brzmiał ”10 dni izolatki o chlebie i wodzie za pijaństwo i awanturnictwo” spełnił ich przebiegłe oczekiwania. Gdy tylko trafili do znajdującego się poza drutem kolczastym karceru, zlokalizowanego po drugiej stronie ulicy Adolf Hitler Straße, niezwłocznie zaczęli piłować kraty za pomocą przemyconego przez Secora ostrza piły do metalu. Rankiem dziewiątego dnia wszystkie pręty były już podpiłowane tak, że można było je bez trudu wyłamać. Czterech spośród nich zdołało uciec, lecz niedługo potem zostali złapani ponownie.

Trzeci główny pokaz historyczny „Ucieczka brytyjskiego lotnika„ nawiązuje również do historycznego wydarzenia, tyle że sięgającego wstecz do okresu, kiedy w Szubinie w obozie o nazwie Oflag XXI-B przetrzymywani byli lotnicy sił alianckich Wspólnoty Narodów, których później przeniesiono do Stalagu Luft 3 w Żaganiu. Można stąd domniemywać, że jedna ze scen znanych z holywoodzkiego filmu pt.: ”Wielka Ucieczka” mogła być bezpośrednio zainspirowana tym wydarzeniem. Porucznik Robert H. Edwards (RAF) zaraz po śniadaniu 26 września 1942 roku, po prostu wstał, zapalił papierosa i oznajmił, że jest już zmęczony niewolą. Skierował swoje kroki ku ogrodzeniu z kolczastego drutu. Został rozstrzelany podczas próby ucieczki przez drut kolczasty. Pochowano go na cmentarzu w Szubinie, a obecnie spoczywa na przeniesiono na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu.

Między głównymi pokazami rekonstruktorzy odtworzą także wiele scen z życia codziennego jeńców, związanych zarówno z pracą, jak i rozrywką. Za sprawą oprawy muzycznej z epoki na terenie byłego obozu zapanuje klimat jak sprzed ponad 70 lat. Wybrzmią także oryginalne dźwięki zarejestrowane w obozie czerwcu 1944 roku przez delegata YMCA (Związek Młodzieży Chrześcijańskiej), Henry’ego Söderberga. Wśród archiwalnych nagrań będzie można usłyszeć fragmenty występów obozowej orkiestry symfonicznej, chóru czy orkiestry swingowej, wypowiedzi jeńców na temat ich działalności kulturalno-oświatowej czy fragment nabożeństwa w obozowej kaplicy.

W holu głównym Zakładu Poprawczego będzie można zobaczyć makietę obozu jenieckiego. Makieta w skali 1:125 wykonywana została przez dwóch nauczycieli Tomasza Kmiecia i Mieczysława Luchowskiego oraz wychowanków MOAS w ramach projektu edukacyjnego „Oflag 64 – ocalić od zapomnienia„ ustanowionego w 2012 roku przez Dyrektora Szkoły Wiesława Guzińskiego. Muzeum Ziemi Szubińskiej przygotowało dwie premierowe wystawy plenerowe, które zostaną zaprezentowane podczas imprezy. Pierwsza wystawa pt.: „Sceny z życia obozowego” przedstawia akwarele namalowane w niewoli przez Yves-Marie le Bot, francuskiego jeńca Oflagu XXI-B w Szubinie w latach 1940-41. Akwarele odnalezione w 2016 roku w posiadłości jego wnuka, który nosił takie samo imię i nazwisko, zostały przekazane do zbiorów Muzeum Ziemi Szubińskiej. Druga wystawa pt.: „Stalag XXI-B, Oflag XXI-B oraz Oflag 64 w obiektywie delegatów Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża” prezentuje fotografie z archiwum biblioteki audiowizualnej Czerwonego Krzyża w Genewie wykonane w szubińskich obozach, na których udokumentowane są rozmowy delegatów z jeńcami oraz życie codzienne jeńców. Młodzież z Zespołu Szkół w Szubinie zaprezentuje fragmenty sztuki pt.: „Brother Orchid” („Orchid, brat gangstera”) autorstwa Leo Brady, wystawionej przez jeńców na scenie obozowego „Małego Teatru” podczas Świąt Dziękczynienia w listopadzie 1943 roku. Uczniowie odtworzą także obozową tablicę ogłoszeń wraz z prezentowanym na niej w formie gazetki ściennej ”Biuletynem Codziennym”, tworzonym przez oficerów amerykańskich na podstawie przeglądu niemieckiej prasy oraz wiadomości radiowych. Klubu Miłośników Fotografii „Flesz” wykona sesję fotograficzną rekonstruktorów oraz reportaż z wydarzenia. Zdjęcia te będą użyte do późniejszej wystawy dotyczącej pikniku „Żywa Historia Oflagu 64” w Szubinie. Wystawa odbędzie się jesienią br. w murach Rejonowej Biblioteki Publicznej w Szubinie. O 17:00 - oficjalne zakończenie wydarzenia

Stało się już tradycją, że Szubin regularnie odwiedzają potomkowie byłych jeńców. Nie zabraknie ich tym razem. Wśród gości zza oceanu pojawią się dzieci byłych jeńców Oflagu 64: Susanna Connaughton, córka byłego jeńca podporucznika Seymoura R. Boltena, Dave Stewart, syn byłego jeńca kapitana Donalda B. Stewarta, oraz Cindy i Glenn Burgess, wraz z mężem córka byłego jeńca podporucznika Wilbura B. Sharpe’a . Rekonstrukcja na terenie byłego obozu jenieckiego zostanie sfilmowana na potrzeby powstającego w USA filmu dokumentalnego o Oflagu 64. Reżyser i producent filmu, David H. ‚Wino’ Weinstein, ma w swoim dorobku pracę jako kierownik ds. lokalizacji w takich filmach jak: „Pole rażenia„ z Brucem Willisem w roli głównej (1993), „Nagła śmierć” z Jean-Claude Van Dammem (1995), „Kręglogłowi” (1996), „Dogma” z Mattem Damonem i Benem Affleckiem (1999), „Cudowni chłopcy” z Michaelem Douglasem, „Dla niej wszystko” z Russelem Crowe (2010), „Wojownik” (2011), „Riddle” (2013), „Foxcatcher” (2014), „Earl i ja, i umierająca dziewczyna” (2015) czy ”Kochajmy sie od święta” ze Stevem Martinem, Diane Keaton, Johnem Goodmanem (2015). David Weinstein jest również bratankiem byłego jeńca Oflagu 64, podporucznika Leonarda Feldmana.

Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Green Light” powstała w 2011 r. w Poznaniu i specjalizuje się w odtwarzaniu minionych wydarzeń z udziałem oddziałów spadochroniarzy 82. Dywizji Powietrznodesantowej z okresu drugiej wojny światowej poczynając od walk na Sycylii, Normandii, Holandii, Belgii, po walki w Niemczech oraz oddziałów Women’s Army Corps, w szczególności z okresu przygotowań do operacji Overlord w Anglii do końca wojny podczas pobytu we Francji. Działalność grupy składa się z treningów, manewrów, pokazów, inscenizacji i rekonstrukcji oraz okolicznościowych lekcji historii. Kolekcjonuje umundurowanie polowe, jak i galowe, oraz wyposażenie wraz z bronią.

„Nasze wydarzenie różni się od pozostałych nie tylko tematem czy epoką. Jest to jedyne tego typu wydarzenie tematyczne w naszym kraju, na terenie Oflagu zachowanego w praktycznie niezmienionej formie. Zabudowania z epoki oraz rekonstruktorzy z całej Polski na najwyższym poziomie pokażą Oflag takim, jakim był 70. lat temu. Każdy będzie mógł wejść na teren obozu jenieckiego i doświadczyć historii na żywo.” powiedział Rafał Górecki, jeden z organizatorów i dowódca Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Green Light”.

Miejsce: Szubin
Data i godzina: 16 września 2017 r., godz. 10-16
Szczegóły: facebook.com

* * *

Zobacz więcej ciekawych wydarzeń historycznych w naszym kalendarzu. Tam też znajdziesz informacje o tym jak zgłosić nam historyczne przedsięwzięcia, o których napiszemy lub zaproponować nam patronat medialny nad wydarzeniem. Możesz wysłać nam także Twoją relację z wydarzenia, którą chętnie opublikujemy. Bądź na bieżąco i polub nas także na Facebooku.