Ryszard Lwie Serce - J. Gillingham - recenzja

Ryszard Lwie Serce autorstwa Johna Gillingham to biografia, która zasługuje na miano kompletnej. Jest wspaniałą syntezą życia wielkiego władcy popartą gruntowną analizą źródeł. Przy tym, jest to lektura błyskotliwa i ciekawa, która mimo naukowego charakteru, powinna pochłonąć nawet nieobytego w świecie średniowiecza czytelnika.

John Gillingham nie jest przypadkowym autorem, który po prostu postanowił napisać kolejną książkę o Ryszardzie wykorzystując wiedzę innych. Przeciwnie, Brytyjczyk jest jednym z największych znawców średniowiecznego króla, na którego temat od wielu lat prowadzi badania. Ryszard Lwie Serce jest zwieńczeniem jego starań.

Przez to książkę Gillinghama można uznać za najlepszą dostępną publikację o Ryszardzie I. Godna polecenia jest także praca Regine Pernouda, ale wydaje mi się, że Gillingham po prostu zaczerpnął od innych autorów to co najlepsze, jednocześnie wykorzystując swoje badania i wnioski i dzięki tym zabiegom, dostępną wiedzę o Ryszardzie znacznie uzupełnił. Przez to recenzowaną pracę można nazwać pełną i wyczerpującą temat.

Gillingham ze szczegółami opisuje dzieciństwo Ryszarda, okres jego panowania, krucjatę z jego udziałem i rywalizację z Saladynem, wreszcie skomplikowany powrót do kraju, na ostatnich latach panowania kończąc. Przy tym nieustannie powołuje się na konkretne publikacje lub źródła. Nie mniej na uwagę zasługuje przede wszystkim analiza polityki i dyplomacji, którym Gillingham poświęcił w książce dużo miejsca.

Autor wykonał olbrzymią pracę na źródłach, której efektem było przedstawienie Ryszarda nie na podstawie tego, co o nim pisali inni (współcześni lub późniejszy autorzy), ale na podstawie tego co mówił i robił. Co niezwykle cenne, Gillingham sięgnął nie tylko po źródła europejskie, ale również arabskie. Dzięki temu obraz króla-krzyżowca nie jest li tylko jednowymiarowy. Losy Ryszarda są zagmatwane, ale dzięki rzeczowemu i logicznemu wywodowi biografa, są w pełni zrozumiałe.

Autor krytycznie odnosi się do wielu źródeł, które zbyt przesadnie hołubią królowi. Tak samo traktuje te nazbyt krytyczne lub wprost szkalujące władcę. Jednocześnie chce go oceniać nie przez pryzmat dzisiejszej moralności ale przez standardy, jakie charakteryzowały mieszkańców XII-wiecznej Europy. Ostateczna analiza jest dla Ryszarda pozytywna. Gillingham  twierdzi, że był niezwykle skutecznym władcą swoich czasów. Trudno mu nie przyznać racji.

Jednocześnie mimo ogromu informacji i naukowej pracy, autor język publikacji utrzymał w atrakcyjnych dla czytelnika ryzach. Książką jest po prostu napisana ciekawym językiem, którego często brakuje naukowym publikacjom. Natomiast dla badacza dziejów średniowiecznej Anglii powinna być lekturą obowiązkową.

Oprócz warstwy tekstowej należy również zwrócić uwagę na bardzo ładne i porządne wydanie. Wydawca z szacunkiem odniósł się do tego wybitnego dzieła. Okładka to co prawda detal, ale jest niezwykle udana. Przedstawia rycerza (w domyśle Ryszarda) z przepięknym herbem Anglii używanym przez Ryszarda i jego następców.

Nota bene Astra w ostatnich latach jest wydawcą, o którym należy mówić pozytywnie. Wydaje rocznie wiele wartościowych książek dotyczących głównie okresu średniowiecznej Europy oraz historii Wielkiej Brytanii. Warto zainteresować się ich publikacjami, gdyż nie są ta byle jakie prace, które tylko ładnie opakowano i wydano pod chwytliwym tytułem.

Plus minus:
Na plus:
+ monumentalna praca poparta bogatym materiałem źródłowym
+ ciekawy sposób przedstawienia postaci mimo naukowego charakteru publikacji
+ porządne wydanie
Na minus:
- nie znajduję

Tytuł: Ryszard Lwie Serce
Autor: John Gillingham
Wydawca: Astra
Rok wydania: 2017
ISBN: 978-83-65280-13-8
Liczba stron: 528
Okładka: twarda z obwolutą
Cena: 41,99 zł
Ocena recenzenta: 10/10