„Krótka historia pijaństwa” – M. Forsyth – recenzja

Lekko, wesoło, miło – tak autor prowadzi czytelnika przez jedną z najciekawszych mikrohistorii: dzieje pijaństwa. Losy raz radosne, raz krwawe, raz przepełnione magią, a raz prostacko prozaiczne.

Kto nie zna tego przyjemnego uczucia, kiedy po dniu pracy można usiąść w fotelu i coś chlapnąć? No dobra, młodzież i abstynenci. To ja od razu zaznaczę, że pozycja, o której mowa, jak również ten skromny tekst, nie są promocją napojów alkoholowych i alkoholizmu, i jako takie nie stoją w sprzeczności z Ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. z późniejszymi zmianami.

Tak, teraz mogę pisać swobodnie. A jest przecież o czym, bo historia pijaństwa jest tak stara, jak historia rodzaju ludzkiego. Nawet jedna z teorii ewolucyjnych opiera rozwój gatunków Homo na dążeniu do ubzdryngalania się. Wiecie: od jedzenia fermentujących owoców po wznoszenie toastów na cesarskich koronacjach.

Jako się rzekło, dzieje pijaństwa Forsyth prowadzi od Adama i Ewy, obojętnie, czy zeszli z drzewa, czy Ktoś postawił ich na ziemi od razu na dwóch nogach. A podróż jest niezwykle fascynująca, choć, tu nie ma co ukrywać, nie jest to podróż kompletna, z czego autor zdaje sobie doskonale sprawę. Ze szklanką, kuflem czy kieliszkiem kroczy więc czytelnik od prahistorii, przez Egipt, Sumer, Chiny, Grecję i Rzym, średniowieczną Europę, dziką Skandynawię, niebezpieczną Australię, kultowy Dziki Zachód po Rosję i czasy amerykańskiej Prohibicji. To nie jest pełna lista, bo pozycja liczy aż 18 rozdziałów, równie interesujących i wciągających.

Niezwykle fascynujące były dla mnie te o piciu w czasach biblijnych, na Dzikim Zachodzie i o czasach Prohibicji. Pierwszy pokazał mi w ciekawym świetle alkohol i Chrystusa mówiącego, że z poprzednich proroków kpiono z powodu ich niepicia, z niego natomiast kpią, że pije. Listy św. Pawła także dają sporo informacji na temat podejścia pierwszych chrześcijan do tego zagadnienia. Co ciekawe – konkluzja jest zasadniczo taka, że z uwagi na konieczność użycia wina do transsubstancjacji abstynencja w chrześcijaństwie jest niemożliwa. Iii… chciałbym tu radośnie zakrzyknąć, ale nie pozwalają mi na to przepisy ww. ustawy.

Dziki Zachód to instytucja saloonu. Wychowany na westernach widziałem go tak, jak Hollywood, a nie takim, jakim był. Dziękuję, panie Forsyth za zdarcie politury. <Wzdech>

I Prohibicja – tu zostałem zaszokowany. Nawet w szkole i na studiach mówiono inaczej, a tu – proszę, proszę – zaskakująco inny obraz. Polecam ten rozdział gorąco ku rozwadze.

Wspomnieć muszę jeszcze o jednej bardzo ważnej rzeczy – o niezwykle przyjemnym języku, lekkim i jakby nieco na rauszu. Sprawia to, że strony jedna po drugiej opadają w lewo. Nie jest on przy tym ani prostacki, ani grubiański, o co byłoby łatwo, ale zgrabnie balansuje na tej właśnie niebezpiecznej krawędzi.

Z tej książki dowiedziałem się wiele i sporo też zrozumiałem z mechanizmu, który także mnie pcha w miękkie i kochające objęcia alkoholu, „pocieszyciela strapionych”. Jakie to mechanizmy? Nie mogę zdradzić, wybaczcie. Musicie sami przeczytać.

Plus minus

Na plus:

+ dość głębokie spojrzenie na dzieje alkoholu

+ inne podejście do „kulturowych faktów”

+ wyśmienity język

Na minus:

- siłą rzeczy jest to omówienie niepełne

Metryczka

Tytuł: Krótka historia pijaństwa. Na rauszu przez wieki. Jak, dlaczego, gdzie i kiedy człowiek popijał

Tytuł oryginalny: A Short History of Drunkenness

Autor: Mark Forsyth

Tłumaczenie ( z jęz. angielskiego): Paweł Korombel

Wydawca: Wydawnictwo Dolnośląskie

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-245-8309-6

Liczba stron: 256

Okładka: twarda

Cena: 39,90 zł

Ocena recenzenta: 8,5/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak
Korekta: Agata Polte}