XXVII Targi Książki Historycznej

Po przełomie politycznym w 1989 roku i zmianie ustroju państwa polskiego nastąpiło odrzucenie dotychczasowej retoryki historycznej, zanotowano wyraźny spadek zainteresowania książką historyczną. Aby pobudzić rynek wydawniczy, w wydawnictwie Bellona zainicjowano powstanie Porozumienia Wydawców Książki Historycznej, które postawiło sobie za cel zahamowanie niekorzystnych tendencji na rynku książek upowszechniających historię.

13 czerwca 1992 roku osiem oficyn utworzyło Porozumienie,  wkrótce dołączyli też inni wydawcy. Obecnie liczy ponad czterdziestu wydawców. Pierwszą inicjatywą było podpisanie listu intencyjnego wydawnictw, w którym zobowiązali się oni do podjęcia współpracy w zakresie druku, promocji i dystrybucji publikacji o szeroko pojętej tematyce historycznej.

Prawnym reprezentantem Porozumienia jest wydawnictwo Bellona, które użycza swojej siedziby. Przewodniczącym Porozumienia Wydawców Książki Historycznej jest Zbigniew Czerwiński, a sekretarzem – Waldemar Michalski.
Członkowie Porozumienia Wydawców Książki Historycznej solidarnie zobowiązali się do wspólnego działania na rzecz popularyzacji, reklamy i promocji wydawnictw książkowych, a ich inicjatywy mają się przyczynić do uporządkowania polityki wydawniczej, skutecznego obiegu informacji na temat potrzeb czytelników, działań wydawców oraz wyznaczenia kierunku w branży edytorskiej.

Józef Skrzypiec i Zbigniew Czerwiński byli autorami koncepcji Targów Książki Historycznej. W 1992 roku po raz pierwszy odbyła się ich edycja w Centralnej Bibliotece Wojskowej przy ul. Ostrobramskiej. Wzięło w niej udział ok. 60 wystawców; był to wielki kiermasz książki historycznej.

Po dwóch latach, w związku z dużym zainteresowaniem ze strony nowych wydawców i czytelników, Targi przeniosły się do Stołecznego Klubu Garnizonowego w Al. Niepodległości. A gdy w 2009 roku oddano do użyteczności Arkady Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie, przeniesiono miejsce organizacji Targów w to wyjątkowe, historyczne miejsce. Zostało ono zaakceptowane i polubione zarówno przez wystawców, jak i czytelników.

Program towarzyszący Targom jest różnorodny i można spędzić ciekawie wszystkie cztery dni. Organizowane są panele dyskusyjne, konferencje, wykłady, pokazy filmowe, spotkania z autorami, spacery historyczne, prezentacje faksymiliów, gier strategicznych i planszowych, pokazy grup rekonstrukcyjnych, a także lekcje muzealne dla dzieci.

Co roku Targi odwiedza ok. 30 tys. osób. Targi nigdy nie były imprezą komercyjną, dlatego wstęp na nie jest bezpłatny. Celem Targów jest zgromadzenie w jednym miejscu jak największej liczby wydawców książek historycznych i zachęcenie wielbicieli przeszłości do zapoznania się z niepowtarzalną ofertą. Z tej okazji jest przygotowywany katalog prezentujący najciekawsze książki historyczne poszczególnych wydawnictw.

W tym roku Targom towarzyszą: IX Salon Książki Muzealnej, Salon Książki Ukraińskiej i Salon Książki Instytutu Pamięci Narodowej. Na Targi głosiło się ponad 200 wydawców.

Podejmując w 1995 r. decyzję o ustanowieniu Nagrody KLIO, Porozumienie Wydawców Książki Historycznej kierowało się chęcią wyróżniania polskich autorów i wydawców, którzy w największym stopniu przyczyniają się do popularyzacji historii i promowania literatury historycznej. Dwie kategorie – autorska i edytorska – uzupełnione zostały o książki poświęcone historii Warszawy, gdyż Nagroda KLIO od początku towarzyszy Targom Książki Historycznej, które odbywają się właśnie w stolicy. Wkrótce okazało się jednak, że istnieje wyraźna potrzeba doceniania dzieł naukowych i na wniosek zacnego grona Jurorów dodano jeszcze jedną kategorię – monografie naukowe. Tak zrodziła się nagroda, której rangę po 24 latach doceniają nie tylko historycy.

Nagroda KLIO nazywana jest „polskim Noblem dla historyków”. Dla twórców nagrody ważnym powodem do satysfakcji jest fakt, że wielu nagrodzonych autorów z dumą podkreśla otrzymania jej. Prestiż nagrody w środowisku ludzi zajmujących się historią jest znaczący – świadczy o tym chociażby to, że liczba zgłaszanych do nagrody przedsięwzięć wydawniczych stale rośnie, znacznie przekraczając corocznie 170.

Na rangę nagrody istoty wpływ ma niezależne jury, w którym zasiadają niekwestionowane autorytety, naukowcy prezentujące różne obszary badawcze oraz dziennikarze parający się publicystyką historyczną.  W latach 1995–2018 w jury zasiadali profesorowie: Barbara Grochulska, Maciej Janowski, Jan Kieniewicz, Tomasz Kizwalter, Halina Manikowska, Andrzej Paczkowski, Henryk Samsonowicz, Jerzy Skowronek (pierwszy przewodniczący jury), Tomasz Szarota (obecny przewodniczący), Janusz Tazbir oraz redaktorzy: Tomasz Łubieński, Marian Turski i Tadeusz J. Żółciński. Sekretarzem jury (bez prawa głosu) jest Zbigniew Czerwiński.

W tym roku odbędzie 24 edycja Nagrody KLIO. Wyróżnienia są przyznawane najlepszym książkom dotyczącym nie tylko całego obszaru historii, od starożytności do czasów współczesnych, ale także pełnego obszaru kulturowego. Nagradzane książki to nie tylko monografie naukowe, ale również książki historyczne oparte na rzetelnej wiedzy  popularyzujące historię w przystępny sposób. To wszystko przyciąga wielu autorów i wydawców.

Wyniki są ogłaszane każdorazowo w czwartkowe południe w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego podczas Targów Książki Historycznej. Targi stwarzają możliwość porozmawiania z nagrodzonymi autorami, zapewniają swobodną wymianę myśli i inspirują do dalszych badań.

Prawo zgłaszania propozycji do Nagrody mają członkowie jury, wydawcy, redakcje, instytucje oraz osoby prywatne. Proponowani mogą być jedynie autorzy, edytorzy polscy oraz książki wydane w roku bieżącym oraz poprzedzającym dany rok kalendarzowy (decyduje metryka książki).

W tym roku dziewięćdziesięciu dwóch wydawców zgłosiło prawie sto osiemdziesiąt tytułów. Obrady jury składają się z kilku etapów, a ogłoszenie nominacji odbędzie się 26 listopada 2018 roku na konferencji prasowej w Sali Kinowej Zamku Królewskiego w Warszawie, podczas której zaprezentowany zostanie plan spotkań i wydarzeń targowych. Uroczyste wręczenie nagród laureatom nastąpi podczas inauguracji Targów w czwartek (29 listopada) o godzinie 12 w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego.
Corocznie Nagroda KLIO poza prestiżem ma dla nagradzanych autorów także swój finansowy wyraz i jest to zasługa sponsorów – instytucji i firm, dla których popularyzacja wartościowej literatury i kształtowanie świadomości historycznej oraz edukacja mają istotne znaczenie. W 2018 roku mecenat nad Nagrodą KLIO objęli: Fundacja Historia i Nauka, Prezydent m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Dzięki Nagrodzie KLIO corocznie w ostatnich tygodniach listopada książka historyczna często gości na łamach prasy oraz w relacjach radiowych i telewizyjnych.
„Nagroda jest rodzajem atestu wydanego przez kompetentne jury, świadczącym o jakości wykonanej pracy, a nagrodzone książki otrzymują swego rodzaju znak jakości” – zaznaczył podczas wręczania nagród przewodniczący jury prof. Tomasz Szarota.