Przemoc i pamięć Doroty Nieznalskiej w MOCAK-u |
25 kwietnia w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK otworzy się wystawa Przemoc i pamięć Doroty Nieznalskiej. Patronat medialny nad wydarzeniem sprawuje Historia.org.pl - Polski Portal Historyczny.
W 1940 roku, po zlikwidowaniu Uniwersytetu Jagiellońskiego, Niemcy utworzyli w jego miejsce Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO, Instytut Niemieckich Prac na Wschodzie). Nadrzędnym celem tej instytucji była wszechstronna analiza historycznych, antropologicznych i gospodarczych zasobów ziem polskich. Część projektów i analiz IDO dotyczyła celów, które władze niemieckie chciały realizować w Europie Środkowej i Wschodniej po wojnie. Chodziło zarówno o politykę ekonomiczną, jak i etniczną: wydzielenie grup etnicznych oraz segregację podbitej ludności.
Pracami antropologiczno-etnograficznymi zajmowała się Sektion Rassen- und Volkstumsforschung (SRV, sekcja rasowa i ludoznawcza). Analizowała różnorodność antropologiczną, przeprowadzała badania rasowe, w tym wywiady medyczne, ankiety psychologiczne i socjologiczne, poszukiwała genetycznych dowodów na germańskość pewnych grup, a tym samym uzasadnienia dla zniemczenia zajętych terenów. Głównym obszarem jej działań była Polska południowo-wschodnia. Odbywały się one w miejscu zamieszkania wyselekcjonowanych społeczności i udział w nich był przymusowy.
Wykorzystana dokumentacja – odnosząca się głównie do górali podhalańskich i Łemków – pochodzi z Archiwum UJ oraz zbiorów Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ. Zdjęcia Łemków z materiałów ludoznawczych zostały wkomponowane w symboliczną formę ikonostasu karpackiego, co nadało każdej z postaci stygmat świętości. Fotografie Rusinów i górali podhalańskich poddanych badaniom rasowym przetworzono w technice ambrotypii na szkle. Umieszczono je za ikonostasem, w prezbiterium – miejscu najświętszym, niedostępnym dla wiernych. To wyraz szczególnej czci dla ukazanych na nich osób.
Praca jest pięknym przykładem empatii historycznej. Z jednej strony przywołuje pamięć zapomnianego, z drugiej ostrzega przed hierarchizacją etniczną, a z trzeciej – osobom poddawanym takim segregacjom nadaje status świętej ofiary.
Wernisaż: 25.4.2019, godz. 18
Czas trwania wystawy: 26.4–18.8.2019
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
