Matura z historii – cz. XVII – „Wielka rewolucja francuska” |
Przyczyny, przebieg oraz skutki wielkiej rewolucji francuskiej. Zapraszamy do lektury części siedemnastej w serii naszego portalowego Vademecum!
Przyczyny
Portret króla Ludwika XVI
Rewolucja francuska, która miała miejsce we Francji w latach 1789–1799, często określana bywa mianem wielkiej rewolucji. W czasie jej trwania doszło do wielu głębokich zmian polityczno-społecznych oraz obalenia monarchii Burbonów. Poniżej znajduje się lista najważniejszych przyczyn, które doprowadziły do tego wielkiego przewrotu.
- Najczęściej wymienianym powodem wybuchu rewolucji jest niesprawiedliwy podział praw i obowiązków trzech stanów francuskich: duchowieństwa, szlachty i tzw. stanu trzeciego, czyli chłopów i mieszczan. Duchowni (arcybiskupi i biskupi) posiadali ogromne majątki i liczne przywileje (choć należy zaznaczyć, iż prosty kler, z racji ubogiego uposażenia, wielokrotnie podkreślał potrzeby reform w kraju), szlachta uzyskała dostęp do najwyższych urzędów w państwie, posiadała wielkie majątki oraz była w zasadzie zwolniona od podatków, stan trzeci natomiast w 84% składał się z chłopów i biedoty miejskiej (proletariat), która była najbardziej obciążana obowiązkami względem Francji – płacili czynsz dla swoich panów, byli zmuszani płacić różnorakie zobowiązania, trzy rodzaje podatków (na rzecz króla, Kościoła i pana (arystokraty)) oraz mieli bardzo ograniczone prawa.
Satyra polityczna przedstawiająca chłopa niosącego na swych barkach księdza i szlachcica
- Kryzys wewnętrzny we Francji za czasów Ludwika XVI, często objawiający się głodem, biedą i różnymi niedoborami. Francja u schyłku XVIII w. posiadała liczne zadłużenia, zaś w społeczeństwie panowało rozgoryczenie z powodu licznych porażek wojennych (m.in. podczas wojny 7-letniej z Wielką Brytanią).
- Bogaci mieszczanie (burżuazja), pomimo wielkich bogactw, nie mieli praw, które umożliwiłyby im posiadanie realnego wpływu na politykę kraju.
- Fatalny wizerunek króla Ludwika XVI, jego żony oraz dworu, który wydawał niebotyczne sumy na dekoracje pałacowe, biżuterię czy inne luksusowe towary, podczas gdy przeciętni Francuzi cierpieli biedę.
- Rozpowszechnienie we Francji różnych idei oświeceniowych, które popularyzowane były przez takich myślicieli jak Monteskiusz, Rousseau, Diderot czy Wolter.
- Klęska nieurodzaju, która miała miejsce w latach 80-tych XVIII w.
- Słynna i niezwykle wówczas popularna broszura autorstwa Emmanuela Sieyesa pt. Czym jest stan trzeci, która uświadamiała mieszkańców Francji o fatalnej sytuacji najuboższych.
Przebieg
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
Polityczne próby przeprowadzenia reform podatkowych mających na celu objęcie podatkami stan szlachecki i duchowny spełzły na niczym, wobec czego Ludwik XVI zmuszony został zwołać Stany Generalne (zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3. stanów Francji).
- maj 1789 – zebranie się Stanów Generalnych
- 17 czerwca 1789 – przedstawiciele stanu trzeciego, będąc świadomymi ogromnej większości, jaką stanowią w narodzie, zadecydowali, iż są od tego dnia jedynym przedstawicielstwem pod nazwą Zgromadzenia Narodowego
- 9 lipca 1789 – Zgromadzenie Narodowe przekształcone zostaje w Konstytuantę, której podstawowym zadaniem miało być uchwalenie konstytucji dla Francji
- 14 lipca 1789 – wściekły tłum zdobywa więzienie w Bastylii, początek rewolucji
- 26 sierpnia 1789 – uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, która wprowadziła m.in. wolność słowa i prasy, wolność wyznania, nienaruszalność własności, zasadę suwerenności narodu, a przede wszystkim zaś równość wszystkich obywateli wobec prawa
Szturm na Bastylię - 14 lipca 1789 r.
- grudzień 1789 – skonfiskowano dobra kościelne, zaś Kościół został podporządkowany władzy państwowej
- czerwiec 1791 – przerażony wydarzeniami w Paryżu Ludwik XVI postanowił uciec, lecz został wykryty i schwytany
- październik 1791 – Konstytuanta uchwaliła konstytucję, która wprowadzała m.in. zasadę trójpodziału władzy (władzę wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą), wybory miały być dwustopniowe i cenzusowe (kto nie płacił podatków, ten nie mógł głosować)
- sierpień 1792 – zapada decyzja o uwięzieniu Ludwika XVI
- październik 1792 – zgromadzenie konstytucyjne przeobraża się w Konwent Narodowy, w którym zasiadali umiarkowani republikanie (żyrondyści), słabo zorganizowane centrum (tzw. bagno) oraz radykalni jakobini zwani „górą”, którym przewodzili Georges Danton, Maximilian Robespierre (najbardziej radykalny) oraz Jean Paul Marat.
- 22 września 1792 – zniesienie monarchii oraz ogłoszenie Republiki
- styczeń 1793 – Ludwik XVI został ścięty na gilotynie
Obraz przedstawiający scenę egzekucji Ludwika XVI
- luty 1793 – powstanie zwolenników króla w Wandei, wybuchły wielkie zamieszki w Paryżu. Władzę we Francji przejął Komitet Ocalenia Publicznego z Dantonem, a następnie z Robespierrem na czele – początek wielkich prześladowań i licznych egzekucji wrogów rewolucji (tzw. terror jakobiński)
- 1793-1794 – rządy Jakobinów, uchwalono nową konstytucję (Konstytucja Roku I), władza została przekazana ludowi, zezwolono chłopom na kupno ziemi na własność, wprowadzono nowy kalendarz republikański, rozpoczęto radykalną walkę z Kościołem, zgilotynowano tysiące osób
- lipiec 1794 – tzw. przewrót thermidoriański, który odsunął jakobinów od władzy oraz doprowadził do ścięcia Robespierra na gilotynie
- 1794-1795 – rządy thermidorianów - przejęcie władzy przez Konwent, który w sierpniu 1795 r. uchwalił nową, mniej radykalną konstytucję (najbardziej wpływową postacią spośród thermidorianów był Paul Barras). Thermidorianie zdecydowali, że władzę wykonawczą sprawować będzie pięciu dyrektorów, którzy wybierani byli przez Radę Pięciuset i Radę Starszych (obie wybierane w wyborach cenzusowych i dwustopniowych). Pomimo korzystnych zmian administracyjnych, kryzys we Francji nieustannie się pogłębiał, trwała wojna domowa ze zwolennikami monarchii.
- 9 listopada 1799 – Napoleon Bonaparte przeprowadza zamach stanu.
Bonaparte w sali posiedzeń Rady Pięciuset w dzień po przejęciu władzy - 10 listopada 1799 r.
Skutki
Do najważniejszych skutków wielkiej rewolucji zalicza się:
- powstanie obywatelskiego społeczeństwa
- popularyzację haseł równości wobec prawa, nietykalności osobistej i majątkowej, wolności słowa i wyznania, upowszechnienie i wzrost znaczenia oświaty
- likwidacja feudalizmu
- początek demokratyzacji państw
- konstytucje powstałe podczas rewolucji stanowiły inspirację dla programów XIX-wiecznych demokratów, socjalistów oraz dla liberalnej burżuazji
- rewolucja pozwoliła przejąć władzę Napoleonowi, który rozpoczął nowy okres w dziejach Francji i Europy
→ CZĘŚĆ XVIII.
Bibliografia:
- Jarosz J., Historia: vademecum gimnazjalisty, Warszawa 2002.
- Kręc A., Noskowiak J., Zapiór B., Vademecum Maturzysty Historia, Kraków 2016.
- Wagner M., Historia nowożytna powszechna, Warszawa 2010.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Deklaracje Praw Człowieka i Obywatela uchwalono 26 sierpnia a nie czerwca.
Dziękuję za czujność! 🙂
A jakie ma to znaczenie ? ? ?
Nie wspomniano o Wendei
Konwent narodowy powstał we wrześniu 1792 roku,a nie w październiku.
Super wyjaśnoine, tylko nie wspomniano o Wendei i Konwent narodowy powstał we wrześniu 1792 roku,a nie w październiku
Zatem u podstaw tzw. społeczeństwa obywatelskiego mamy mordy i rzezie. „Krwawe stłumienie powstania przez wojska rewolucyjne uznawane jest często za pierwszy nowożytny przykład ludobójstwa. Adam Jones w swojej publikacji Ludobójstwo w rozdziale poświęconym źródłom ludobójstwa stwierdza, że Wandea jest przykładem kampanii masowych zabójstw, której jedynym właściwym określeniem może być ludobójstwo[35]. We Francji liczne kontrowersje budziło m.in. użycie wobec wydarzeń w Wandei słowa „eksterminacja„. Jednak, jak zwraca uwagę Reynald Secher, rozkaz Komitetu Ocalenia Publicznego wydany generałowi Turreau brzmiał właśnie: ”przeprowadzić eksterminację wszystkich powstańców, do ostatniego człowieka. Spalić ich farmy, wygnieść tych tchórzy jak pchły. Skruszyć tych ohydnych Wandejczyków”
Dziekuje uratowaliście mnie od 1 z historii XD
rewolucja francuska jest przykładem masowych mordów, braku wolności czy poszanowania własności. Do jej wybuchu przyczyniły się oczywiste powody, jednak bywa, że lekarstwo jest gorsze niż choroba i tak było tym razem. Walka z wyzyskiem przez króla, szlachtę czy wyższe duchowieństwo, była zwykłym rabunkiem, zemstą i mordowaniem. Bardzo ubodzy wieśniacy z Wandei zostali zabici, nie dlatego że byli zwolennikami króla, tylko dlatego, że byli katolikami. Głowy ścinano osobistym wrogom i „wrogom rewolucji” - i to wszytko ma być początkiem „społeczeństwa obywatelskiego”, „praw człowieka” i „demokracji”???
Dokładnie to jest początkiem równego społeczeństwa i innych nowoczesnych haseł haha. Trzeba mówić ludziom kto to wymyślił prawa człowieka, równość społeczeństwa i demokrację. I jeszcze sam fakt że to są komunistyczne hasła..
Kto zna francuski, niech słucha na YT i czyta Marion Sigaut, Francuzka, historyk, który obala propagandowy przekaz nt. Rewolucji Francuskiej, Voltaire‚a, Ludwika XV (męża Marii Leszczyńskiej). Niestety Francuzi w szkołach od czasów Rewolucji są karmieni propagandą, z której wynika, że Rewolucja radykalnie poprawiła byt 3.stanu. Bzdura!
Władcy francuscy przepuścili - przepili i roztrwonili swoje majątki. Dlatego zabrali majątki Kościołowi mordując księży i zakonników.
Rewolucjoniści francuscy wymyślili obozy koncentracyjne, udoskonalone przez ZSRR - słynne Gułagi oraz Hitlera m. in. Oświęcim. Ponadto rewolucjoniści francuscy zasłynęli z produkcji rękawiczek ze skóry chłopów Wandejskich co udoskonalił Hitler i produkował mydło z ludzi.