Naukowcy potwierdzili. Zbyt bliskie pokrewieństwo powodem deformacji szczękowych u Habsburgów

Wielu habsburskich władców z dynastii panującej nad nowożytną Europą miało charakterystyczną deformację twarzy polegającą na znacznie wydłużonej szczęce. Historycy przypuszczali, że ma to związek z małżeństwami zawieranymi w ramach jednej rodziny. Teraz te tezy potwierdzili lekarze po analizie 66 portretów członków dynastii.

Habsburgowie

Filip IV Habsburg

Habsburgowie panowali w wielu europejskich państwach. Ich dynastia w XVI w. osiągnęła hegemonię w Europie. Wówczas jej przedstawiciele byli władcami m.in. w Hiszpanii, Portugalii, Niderlandach, Czechach i Austrii. Ponadto ze względu na kolonie rządzili rozległym imperium, nad którym nigdy nie zachodziło słońce.

Jednak jedną z cech ich polityki dynastycznej było zawieranie endogenicznych małżeństw (tzw. kojarzenie krewniacze, chów wsobny). To jest takich, w których małżonkowie są ze sobą spokrewnieni. Endogamia oznacza dobór partnera wewnątrz własnej grupy w celu zabezpieczenia jej przed utratą odrębności, a w przypadku Habsburgów przed utratą władzy.

Warga habsburska

Charakterystyczna deformacja funkcjonuje pod medyczną nazwą prognatyzmu, który oznacza nadmierne wysunięcie kości twarzoczaszki. Natomiast deformacja w postaci niedoboru szczęki odpowiada za przerośnięcie dolnej wagi. Historycy tę przypadłość członków słynnej dynastii nazwali „wargą habsburską”. Od dawna podejrzewano, że deformacje u Habsburgów związane były z wadami genetycznymi powstałymi na skutek małżeństw zawieranych przez blisko spokrewnionych małżonków.

Dla przykładu Filip IV, ojciec Karola II, był jednocześnie ojcem i wujem dla swojej drugiej żony, która była także matką ich wspólnego syna Karola II. Doprowadziło to do katastrofy dynastycznej, bowiem Karol II był niespełna rozumu i nigdy nie doczekał się dziedzica, prawdopodobnie przez kazirodczy związek rodziców był także bezpłodny.

Warga habsburska została uwieczniona na portretach przedstawiających habsburskich władców. Do królów z charakterystyczną deformacją należeli np. Karol V Habsburg, Ferdynand I Habsburg, Filip I Piękny, Filip IV Habsburg, czy Karol II Habsburg.

Badania naukowe

Karol V na portrecie Christopha Ambergera z 1532 r.

Badacze z Uniwersytetu w Santiago de Compostela postanowili w sposób naukowy zbadać przyczyny występowania deformacji szczęki u tak licznych przedstawicieli Habsburgów. W tym celu poprosili 10 chirurgów szczękowo-twarzowych o analizę 66 portretów 15 członków dynastii Habsburgów.

Lekarze szukali cech, które wskazują na prognatyzm żuchwy i niedoboru szczęki (powoduje przerośnięcie dolnej wargi). Naukowcy chcieli potwierdzić hipotezę, iż powodem deformacji są endogeniczne związki. Po analizie obrazów chirurdzy uznali, że najwięcej cech prognatyzmu miał Filip IV, który władał Hiszpanią i Portugalią w latach 1621-1640. Zaś największy niedobór szczęki stwierdzili u Maksymiliana I, Karola V, Filipa IV i Karola II Habsburga.

W opublikowanym w Annals of Human Biology artykule badacze opisali, że ich zdaniem u Habsburgów występuje związek pomiędzy prognatyzmem żuchwy i niedoborem szczęki, co wskazuje, iż są one dziedziczne. Naukowcy zaobserwowali także, że im większy prognatyzm także większy stopień kojarzenia krewniaczego. Mniejsza zależność występowała w przypadku niedoboru szczęki.

Konkludując należy stwierdzić, iż endogamia u Habsburgów doprowadziła do wykształcenia się charakterystycznej szczęki, co potwierdza wcześniejsze przypuszczenia historyków.