Rozstrzygnięto konkurs Zabytek Zadbany 2020. Zobacz najlepsze renowacje roku

„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs, którego celem jest promocja opieki nad zabytkami poprzez propagowanie najlepszych wzorów konserwacji, utrzymania i zagospodarowania zabytków. W 2020 r. w konkursie wzięły udział 63 zabytki z całej Polski. Jury przyznało 6 nagród i 11 wyróżnień w pięciu kategoriach.

Ogólnopolski konkurs Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany” wyróżnia właścicieli i zarządców, którzy wzorowo wywiązują się z obowiązku opieki nad zabytkami. Ma na celu promocję właściwych postaw i upowszechnienie najlepszych wzorów konserwacji obiektów zabytkowych, właściwego ich użytkowania i zagospodarowania. Konkurs po raz pierwszy został zorganizowany w 1975 roku, a od 2011 r. jest prowadzony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. 

 „Opieka nad zabytkami niesie z sobą wiele zobowiązań i wyzwań. Nie sposób przeprowadzić robót budowlanych i konserwatorskich bez wcześniejszego przeprowadzenia prac badawczych, dzięki którym można właściwie rozpoznać wartości danego obiektu. Niejednokrotnie pojawia się też konieczność znalezienia nowej funkcji dla zabytku, która pozwoli nadać mu nowe życie, a jednocześnie pozostanie w zgodzie z pierwotnym autentycznym wyglądem i w harmonii z otoczeniem. Konkurs „Zabytek Zadbany” organizujemy właśnie po to, aby docenić i uhonorować wszystkich tych, którym się to udało w sposób godny naśladowania.” – mówi Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa. 

W 2020 r. w konkursie wzięły udział 63 zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych. Zostały one zgłoszone przez ich właścicieli lub zarządców, a także konserwatorów zabytków. Spośród zgłoszeń spełniających kryteria formalne, jury konkursu wybrało laureatów i przyznało wyróżnienia następującym obiektom: 

Kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu

Laureat: kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie, woj. zachodniopomorskie

Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie / fot. nid.pl

Nagroda za kompleksowe, oparte o staranne rozpoznanie badawcze, prace remontowe, konserwatorskie i rewaloryzacyjne kościoła Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie, które pozwoliły wydobyć, utrwalić i wyeksponować wartości zabytkowe związane z poszczególnymi etapami historii kościoła.

Wyróżnienia

• Rotunda Świętego Mikołaja w podziemiach bazyliki archikatedralnej
  w Przemyślu, woj. podkarpackie
• Biały Dom w Parku Łazienkowskim w Warszawie, woj. mazowieckie
• Wieża Ariańska w Wojciechowie, woj. lubelskie

Kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych  

Laureat: klasztor magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie, woj. lubuskie

Klasztor magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie / fot. nid.pl

Nagroda za prace konserwatorskie, rewaloryzacyjne i adaptacyjne w dawnym klasztorze magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie, przeprowadzone w oparciu o wyniki wzorowo przeprowadzonych badań konserwatorskich, eksponujące rozwarstwienie historyczne budowli, przywracające wartości zabytkowe obiektu i jego znaczenie w przestrzeni miasta.

Wyróżnienia

• Willa „Japonka” w Krzeszowicach, woj. małopolskie
• Biały Spichlerz w Słupsku, woj. pomorskie
• Zespół klasztorny dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy, woj. dolnośląskie

Kategoria D: architektura i budownictwo drewniane 

Laureat: lamus w Knyszynie, woj. podlaskie

Lamus w Knyszynie / fot. nid.pl

Nagroda za prace remontowe i konserwatorskie podcieniowego lamusa z zespołu zabudowy plebańskiej, dzięki którym został zachowany i wyeksponowany cenny zabytek dawnego drewnianego budownictwa gospodarskiego.

Wyróżnienia

• Kościół parafialny Świętego Marcina Biskupa w Starej Wiśniewce,
  woj. wielkopolskie
• Kościół parafialny Świętych Apostołów Piotra i Pawła wraz z dzwonnicą – dawna cerkiew greckokatolicka w Hannie, woj. lubelskie
• Budynek dawnego dworca cesarskiego w Gumniskach Małych,
  woj. warmińsko-mazurskie

Kategoria E: zabytki techniki

Laureat: wieża ciśnień w Malborku, woj. pomorskie

Wieża ciśnień w Malborku / fot. nid.pl

Nagroda za wzorowe prace remontowe i konserwatorskie wieży ciśnień w Malborku, które pozwoliły na utrzymanie integralności zabytku techniki wraz z jego wyposażeniem oraz za umiejętne dostosowanie nowych funkcji społecznych i użytkowych do specyfiki obiektu.

Wyróżnienia

• pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich, woj. śląskie
• wodozbiór w Parku Łazienkowskim w Warszawie, woj. mazowieckie

Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem

Laureaci:

Zamek – siedziba Muzeum Zamkowego w Pszczynie, woj. śląskie

Zamek – siedziba Muzeum Zamkowego w Pszczynie / fot. nid.pl

Nagroda za wieloletnią, trwałą opiekę i wzorowe użytkowanie zamku w Pszczynie, systematycznie prowadzone prace badawcze i konserwatorskie, działania restauratorskie i rewaloryzacyjne zarówno bryły zewnętrznej, jak i wnętrz zamkowych oraz za dbałość o całość zespołu rezydencji wraz z otoczeniem, stanowiącej nie tylko cenny zabytek i obiekt muzealny, ale i istotny element identyfikacji społeczności lokalnej.

Siedziba Muzeum Warszawy – zespół jedenastu kamienic przy Rynku Starego Miasta 28-42 / ul. Nowomiejskiej 4-8 w Warszawie, woj. mazowieckie

Siedziba Muzeum Warszawy – zespół jedenastu kamienic przy Rynku Starego Miasta 28-42 / ul. Nowomiejskiej 4-8 w Warszawie / fot. nid.pl

Tytuł laureata przyznany za wzorowe użytkowanie, właściwą adaptację oraz systematyczne działania konserwatorskie i rewaloryzacyjne w zespole kamienic przy Rynku Starego Miasta i ulicy Nowomiejskiej w Warszawie, prowadzone
z poszanowaniem wartości zabytkowych zarówno odbudowy powojennej, jak
i zachowanych i starannie eksponowanych oryginalnych elementów wcześniejszych.