„Sekretne życie autorów lektur szkolnych. Nie tacy święci jak ich malują” - S. Koper - recenzja

Każdemu z nas zapadła w pamięć, któraś ze szkolnych lektur. Spodobali się nam jej bohaterzy, tematyka lub sposób w jaki została napisana. Z mniejszym entuzjazmem poznawaliśmy życiorysy twórców. Wszystkie biografie były zazwyczaj do siebie podobne. Autorzy przedstawiani byli jako osoby wyidealizowane  Ale czy naprawdę byli bez skazy? Nie popełniali błędów? Zawsze podejmowali słuszne decyzje? Książka Sławomira Kopra próbuje odczarować te stereotypy i ukazać autorów lektur szkolnych jako zwykłych ludzi kierujących się swymi pragnieniami i uczuciami.

Nakładem wydawnictwa Fronda ukazała się książka Sławomira Kopra Sekretne życie autorów lektury szkolnych..., w której autor podjął się próby ukazania postaci znanych nam z lat szkolnych z zupełnie innej perspektyw. Jak sam bowiem twierdził „ nie ma bowiem nic gorszego niż tworzenie idealnych, papierowych postaci„. Postanowił więc ”odczarować” dobrze znane nam osoby skupiając się na pomijanych bądź skrzętnie ukrywanych epizodach z ich życia prywatnego. W swej książce omówił 18 wybitnych postaci polskiej literatury pośród, których znaleźli się m. in. Adam Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Zofia Nałkowska czy też Witold Gombrowicz.

Każda z przedstawionych w książce historii rzuca nowe spojrzenie na dotychczasową wiedzę wyniesiona ze szkolnych ław. Bez wątpienia na uwagę zasługuje historia Stefana Żeromskiego, który przez pewien czas posiadał dwie żony, choć tylko jedna z nich była jego legalną małżonką. Pisarz wiódł więc podwójne życie choć każda z partnerek wiedziała o drugiej. Bez wątpienia Anna, kochanka Żeromskiego wykazała się dużą odwagą posługując się nazwiskiem pisarza jak swoim nie pytając go nawet o zdanie.

Nie mniej burzliwe były dzieje Marii Konopnickiej, która wyparła się dwóch swoich córek a jeden z jej licznych wielbicieli popełnił samobójstwo. Sama pisarka posądzana natomiast była o związek z malarką Marią Dulębianką. Nigdy jednak nie udowodniono jej powyższego zarzutu. Nietuzinkową postacią był także Bolesław Prus, który w swoim życiu mierzył się z wieloma fobiami mającymi wpływ na jego twórczość. Pisarz cierpiał bowiem na agorafobię czyli lęk przed otwartą przestrzenią. Bał się także burzy i piorunów. Pomimo jednak swych ograniczeń starał się czerpać z życia jak najwięcej. Był miłośnikiem jazdy na rowerze co zaowocowało stworzeniem mikropowieści Ze wspomnień cyklisty. Bez wątpienia był on niezwykle barwną postacią. Nie mniej ciekawie jawi się Henry Sienkiewicz, któremu przyszło się zmierzyć z nieudanym małżeństwem. Zakochując się w Marii Romanowskiej nie przewidział, że wraz z żoną otrzyma teściową z piekła rodem - wiecznie niezadowoloną, despotyczną a co najgorsze rozrzutną. Swoje doświadczenia przelał zaś na papier tworząc  Rodzinę Połanieckich, w której to poprzez bohaterów oddał charakter zarówno swej żony jak i teściowej. Była to swoista zemsta Autora za doznane poniżenia. Na uwagę zasługuje także Eliza Orzeszkowa, która łamała obowiązujące normy społeczne. Porzuciła męża będącego na zesłaniu, przeprowadziła kosztowny rozmów czy też nawiązała romans z żonatym mężczyzną. A w chwili jej śmierci nie chciano udzielić jej katolickiego pogrzebu.

Narracja poprowadzona została w ciekawy sposób dzięki czemu książkę czyta się szybko i przyjemnie. Atutem książki jest ukazanie powiązań istniejących pomiędzy wielkimi omawianych autorów a ich prywatnym życiem. W wielu bowiem przypadkach to osobiste przeżycia i doświadczenia dostarczały twórcom pomysłów na ich najwybitniejsze dzieła a postacie w nich sportretowane wzorowane były na prawdziwych osobach z którymi się spotkali. Niekiedy opisy były tak sugestywne, iż łatwo było odgadnąć kto stanowił inspirację dla danego bohatera co było niekiedy powodem konfliktów bądź skandali. Autor stara się ukazać, iż wielcy pisarze byli także po prostu zwykłymi ludźmi. Nie obce były im uczucia takie jak gniew, zazdrość, nienawiść, egoizm czy też chęć wyzwolenia się ze sztywnych ram społecznych. Swe emocje przelewali na karty tworzonych powieści dzięki czemu stały się one bliższe czytelnikom oraz ponadczasowe.

Atutem pracy są zawarte w niej przypisy umieszczone podobnie jak bibliografia na końcu książki. W pracy umieszczone zostały także czarno-białe karykatury bądź portrety omawianych postaci a także ich autografy. Ciekawym zabiegiem są również czarno-białe rysunki umieszczone w pracy, które w sposób zabawny nawiązują do wybranych tytułów dzieł autora, któremu poświęcono dany rozdział.

Sekretne życie autorów lektur szkolnych... jest pozycją godną polecenia dla wszystkich zainteresowanych twórczością wybitnych polskich pisarzy a także lepszym poznaniem ich prywatnego życia. Z pewnością praca ta wnosi nowe spojrzenie na dobrze nam znane osobistości i pozwala w nich dostrzec nie tylko wybitnych twórców, ale przede wszystkim zwykłych ludzi, którzy także zmagali się z wieloma trudnościami w swoim życiu. 

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka pozwalając na „nieszkolne” spojrzenie na autorów lektur
+ sposób narracji
+ szata graficzna
Na minus
- brak istotnych minusów

Tytuł: Sekretne życie autorów lektur szkolnych. Nie tacy święci jak ich malują
Autor: Sławomir Koper
Wydawca:  Fronda
Rok wydania: 2020
ISBN: 978-83-8079-539-6
Liczba stron: 350
Okładka: miękka
Cena: 39,90 zł
Ocena recenzenta: 8, 5/10